Znakowanie produktów mlecznych jako źródło informacji o ich składzie i wartości odżywczej

Poza obowiązkowym podawaniem wartości odżywczej – w przypadku produktów mlecznych wzbogacanych lub opatrzonych oświadczeniami – istnieje też możliwość dobrowolnego podawania informacji żywieniowej na opakowaniu lub etykiecie. Producenci poza wymienionymi już wcześniej elementami mogą również deklarować zawartość m.in.: kwasów tłuszczowych jedno- lub wielonienasyconych, cholesterolu lub witamin i składników mineralnych, jeśli ich zawartość w 100g/100ml lub w opakowaniu produktu zawierającym wyłącznie jedną porcje produktu wynosi 15% zalecanego dziennego spożycia ustalonego do celów znakowania żywności. Ze W przypadku produktów mlecznych można wykazać w informacji żywieniowej różne składniki odżywcze, których znacząca ilość wynika z naturalnie wysokiej zawartości w mleku i jego przetworach lub z dodatku różnorodnych składników, np. ziarna zbóż, bakalii, orzechów, czekolady, itp.

Producenci mają też możliwość wyrażenia wartości odżywczej za pomocą jednego z dobrowolnych schematów. Stosowane są one coraz powszechniej przez producentów różnych grup produktów spożywczych. Dobrowolne schematy znakowania wartością odżywczą mają ułatwiać konsumentom wybór żywności, pozwalać na ocenę konkretnego produktu spożywczego pod kątem zawartości w nim składników odżywczych, których spożycie w ilościach niezgodnych z zaleceniami może być związane z ryzykiem występowania nadwagi, otyłości i innych przewlekłych chorób niezakaźnych. Takie dodatkowe znakowanie w prostej i czytelnej formie może też być pomocne osobom ograniczającym wartość energetyczną diety lub zawartość w niej pewnych składników odżywczych np. tłuszczu, cukrów, soli, w podjęciu szybkiej decyzji odnośnie zakupu produktu.

Do najbardziej znanych w Polsce należy znakowanie tzw. GDA (Guideline Daily Amounts), tłumaczone na język polski jako „Wskazane Dzienne Spożycie”.

Zasady znakowania tym systemem opierają się na podawaniu:

• informacji o zawartości energii i wybranych składników odżywczych (cukry, tłuszcz, kwasy tłuszczowe nasycone, sól) w porcji produktu,
• informacji o pokryciu przez tę porcję zalecanego dziennego spożycia zaproponowanego do celów znakowania przez producentów z branży spożywczej.

Rekomendowane jest podawanie tej informacji na froncie opakowania.

Ważne jest, aby konsument miał świadomość, że podane wartości GDA odnoszą się do porcji produktu, w przeciwnym razie może mylnie interpretować podany schemat GDA i dokonać wyboru żywności niezgodnego z zamierzeniem. Istotne jest też, aby ustalona wielkość porcji odpowiadała ilości danego produktu spożywczego, której spożycia można realnie oczekiwać znając zwyczajowe spożycie różnych produktów spożywczych. Porcja o ustalonej przez producenta wielkości powinna być łatwa do wydzielenia lub odmierzenia, jeśli stanowi pewną część większej ilości lub opakowanie produktu powinno zawierać wyłącznie jedną porcję.

W tabeli 2 oraz na rycinach 1, 2, 3 podano przykłady wartości energetycznej oraz zawartości składników w wybranych produktach mlecznych, w odniesieniu do deklarowanej przez producenta porcji oraz w przeliczeniu na 100g każdego z produktów.

Tabela 2. Przykłady zawartości składników objętych systemem GDA w wybranych produktach mlecznych (jogurt bananowy, kefir, twaróg tłusty, twaróg chudy) w odniesieniu do deklarowanej przez producenta porcji oraz 100 g każdego produktu.

Znakowanie żywności systemem GDA ze względu na podawanie zawartości w przeliczeniu na porcję oraz podawanie wielkości porcji także w miarach domowych, może znacznie ułatwiać oszacowaniu wartości odżywczej poszczególnych posiłków lub całej spożywanej w ciągu dnia diety. Nie służy porównywaniu między sobą produktów spożywczych pod kątem wartości odżywczej, ze względu na deklarowanie jej w odniesieniu do różnej ilości produktu (zróżnicowana wielkość porcji).