Tłuszcz mlekowy – fakty i mity

Faktem jest, że WNKT n-6 i n-3 są niezbędne ale tłuszcze roślinne nie są jedynym ich źródłem, ponadto zapotrzebowanie na nie jest niewielkie

Oleje roślinne zawierają znaczne ilości nienasyconych KT w postaci prekursorów (tj. kwasu linolowego n-6 i linolenowego n-3)w bardzo niekorzystnych dla zdrowia proporcjach. Kwasy te nie są biologicznie aktywne a ich przekształcenia w organizmie człowieka hamowane są przez różnorodne uwarunkowania metaboliczne a najczęściej przez sztuczne izomery trans KT. Dodatkowo nadmiar WNKT n-6 hamuje przemiany WNKT n-3. Tłuszcze roślinne nie są jedynym źródłem niezbędnych nienasyconych KT. Kwasy te występują we wszystkich tłuszczach zwierzęcych, co prawda w mniejszych ilościach ale w optymalnych proporcjach. Najlepszym źródłem NNKT są jednak tłuszcze rybie zawierające biologicznie aktywne długołańcuchowe wielonienasycone KT n-3 tj. kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA) a także kwas arachidonowy (AA) n-6.

Rzeczywiste zapotrzebowanie organizmu człowieka na WNKT n-6 i n-3 - jest niewielkie. W przypadku zdrowego dorosłego człowieka wynosi ono 4,4g w przypadku kwasu linolowego n-6 i ok.1g kwasu linolenowego n-3 dziennie. Jeżeli natomiast zamiast w/w kwasów tj.prekursorów przyjmować będziemy biologicznie aktywne wielonienasycone długołańcuchowe pochodne obecne w tłuszczach rybich to zapotrzebowanie jest ok. 5-krotnie mniejsze, co wynika z wydajności przemian enzymatycznych w organizmie człowieka.

Nadmiar WNKT w diecie ogromnie zwiększa zapotrzebowanie na antyoksydanty. Brak równowagi pro- i antyoksydacyjnej organizmu leży u podstaw większości schorzeń metabolicznych m.in. miażdżycy i nowotworów.

Potwierdzeniem zapotrzebowania na WNKT n-6 i n-3 jest także skład tkanki tłuszczowej człowieka, w której dominują KT nasycone i jednonienasycone a wielonienasycone KT stanowią zaledwie 10% składu (tab.1). Mimo to, w aktualnych zaleceniach dietetycznych za optymalne uważa się spożycie tłuszczów w ilości 30% wartości energetycznej diety przy równoważnym (po 10%) spożyciu KT nasyconych jedno- i wielonienasyconych. Zatem, zaleca się spożycie WNKT ponad 4-krotnie większe od faktycznego zapotrzebowania (2000 kcal 30%= 600kcal: 9kcal=66g tłuszczu, 1/3 z 66g= 22g WNKT dziennie).

Nieuniknione w związku z powyższym są wątpliwości:

• W czyim interesie opracowano zalecenia dietetyczne?
• Czy uwzględniono faktyczne zapotrzebowanie na antyoksydanty przy 4-krotnie większym od zapotrzebowania spożyciu WNKT?
• Czy przy wysokim spożyciu tłuszczów utajonych (żywność wygodna i funkcjonalna) w ogóle możliwe jest zbilansowanie diety?
• Dlaczego tylko nieliczne kraje wprowadziły ustawowe ograniczenia spożycia sztucznych izomerów trans?
• Dlaczego w proponowanych zasadach znakowania produktów spożywczych (rzekomo w trosce o zdrowie konsumentów) oprócz nasyconych KT jako szkodliwe traktowane są zarówno sztuczne jak też naturalne izomery trans KT?

Tab.1 Porównanie profilu kwasów tłuszczowych w tłuszczach zwierzęcych i roślinnych (wg różnych źródeł)