Produkty wysokobiałkowe: Siła, odporność i moc białka
Jak postrzegane są białka w pożywieniu?
Białko z pożywienia dzieli się na pełnowartościowe i niepełnowartościowe. Linia podziału przebiega ze względu na jego przyswajalność, możliwość wykorzystania przez organizm do syntezy białek ustrojowych i tego, gdzie występują białka.
Białka, które dostarczają organizmowi niezbędnych aminokwasów we właściwej ilości, nazywamy pełnowartościowymi. Z kolei białka niepełnowartościowe to te, które nie zawierają wszystkich niezbędnych aminokwasów lub zawierają je w małej ilości.
Białko dzielimy także w zależności od pochodzenia na białka zwierzęce i roślinne. Białko pochodzenia zwierzęcego (białko pełnowartościowe) zawiera aminokwasy, które budową są najbardziej zbliżone do białek ustrojowych. Białka zwierzęce łatwiej się trawią i są ważnym elementem diety budującej masę mięśniową. Przykładem takiego białka jest białko wzorcowe, czyli białko pochodzące z jaja kurzego.
Białko roślinne jest postrzegane jako niepełnowartościowe. Produkty roślinne bardzo często zawierają białko, błonnik i inhibitory enzymów trawiennych, które zmniejszają przyswajalność dostarczanych protein (od 10% do 20%). Przykładowo oznacza to, że aby pokryć zapotrzebowanie na wspomnianą leucynę z diety roślinnej, należy zjeść znacznie więcej roślin bogatych w białka.
Skutki niedoboru białka w organizmie
Organizm ludzki wymaga zbilansowanej, ale i naturalnej diety, aby pozyskać niezbędne białka, tłuszcze, węglowodany oraz składniki mineralne, witaminy i inne bioaktywne związki. Białko to jeden z najważniejszych makroskładników dostarczanych do organizmu.
Kiedy rozważa się temat udziału białka w naszej diecie, warto wziąć pod uwagę zagadnienie zarówno niedoboru, jak i nadmiaru białka. Oba te stany są dla nas niekorzystne. Schorzenie, które wiąże się z deficytem białka, nazywane jest hipoproteinemią.
Przyczynami niedoboru białka w diecie mogą być: nieodpowiednia podaż tego składnika, przewlekły stres lub infekcja, utrata białka z powodu biegunki, krwotoku, oparzenia itp. Do jego niedoboru przyczynić się mogą także problemy układu pokarmowego i choroby jelit. Istnieje szereg objawów niedoboru białka. Należą do nich m.in. zmęczenie i osłabienie, wahania nastroju, utrata masy mięśniowej, osłabienie układu odpornościowego oraz nawracające infekcje wirusowe i bakteryjne, problemy z koncentracją, problemy ze snem, wypadaniem włosów, suchą skórą oraz łamliwymi paznokciami. Konsekwencją niedoboru białka mogą być też zaburzenia trawienia i wchłaniania (niedobór białka wpływa na florę bakteryjną, zmniejszenie wydzielania kwasu solnego, soku trzustkowego, żółci), zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej, niedożywienie i utrata masy ciała, zmniejszenie masy mięśniowej oraz osłabienie, niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza, nadmierny apetyt oraz zaburzenia w gospodarce hormonalnej.
Białko jest materiałem budulcowym dla mięśni i wszystkich komórek. Każdego dnia należy dostarczać jego odpowiednią ilość, gdyż organizm go nie magazynuje.
Objawy niedoboru białka są bardzo uciążliwe i mogą obejmować: zanik i kurczenie się tkanki mięśniowej, obrzęk (gromadzenie się płynów, szczególnie w stopach i kostkach), niedokrwistość (niezdolność krwi do dostarczenia wystarczającej ilości tlenu do komórek, zwykle jest spowodowana niedoborami żywieniowymi, takimi jak brak żelaza), powolny wzrost (u dzieci) czy zakrzepy krwi.
Jakie są skutki nadmiaru białka?
Warto pamiętać, że nadmiar białka także nie jest korzystny dla naszego organizmu. Produkty i dieta wysokobiałkowa nie są wskazane dla wszystkich i mogą być niebezpieczne dla osób, które cierpią na choroby układu moczowego.
Nadmiar białka w diecie może pojawić się w sytuacji długotrwałego stosowania diety wysokobiałkowej, stosowania odchudzającej diety opartej na wysokiej podaży białka przy jednoczesnym ograniczeniu węglowodanów i zdrowych kwasów tłuszczowych, stosowaniu dużych ilości odżywek białkowych bez konsultacji ze specjalistami.
Do najczęstszych skutków spożycia zbyt wysokiej ilości białka w diecie należą m.in. odwodnienie organizmu na skutek uporczywych biegunek, zakwaszenie organizmu, większe ryzyko osteoporozy na skutek zwiększonego wydalania wapnia z moczem, znacznie obciążenie nerek, większe ryzyko kamicy nerkowej, obciążenie wątroby, uporczywe zaparcia, wzdęcia i niestrawność, a także większe ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych, migrenowe bóle głowy, nasilenie trądziku, pobudzanie stanów zapalnych skóry. Kluczem do osiągnięcia oczekiwanych efektów jest zbilansowanie jadłospisu i włączenie do niego jedzenia wysokobiałkowego w odpowiedniej ilości.
Joanna Kołodyńska
Dyrektor Marketingu, Grupa Polmlek
W ofercie Grupy Polmlek mamy kilkanaście produktów wysokobiałkowych, zarówno w naszych brandach, jak i w markach własnych klientów. Pierwszym wysokobiałkowym produktem były jogurty Protein, od lat dostępne w naszej ofercie, cenione i lubiane przez konsumentów. Z uwagą śledzimy trendy konsumenckie, wiemy, co aktualnie jest na rynku najbardziej poszukiwane przez odbiorców, czego potrzebują i jakie potrzeby muszą być zaspokojone, dlatego stale rozszerzamy nasze proteinowe portfolio. Aktualnie produkty o zwiększonej zawartości białka są bardzo popularne nie tylko w grupie docelowej, którą stanowią sportowcy, osoby aktywne i na dietach redukcyjnych – są popularne również wśród młodzieży i osób starszych. Dlatego stale pracujemy nad nowymi recepturami i planujemy wdrożenia w tym segmencie produktowym. Ostatnie tygodnie pokazały, że nasza nowość, mleko Proteinowe o zawartości białka w kartonie aż 60 g, zostało bardzo dobrze przyjęte przez konsumentów i stało się poszukiwanym wariantem mleka. Wysokobiałkowy skyr z owocami, oferowany w marce własnej sieci Biedronka, był dostępny latem w całej Polsce. Bardzo lubianym produktem są serki homogenizowane o zwiększonej zawartości białka – w zależności od wariantu smakowego zawartość białka w kubeczku to 9–11 g. Nie można również zapomnieć o serze wysokobiałkowym i niskotłuszczowym Piórko, który pod marką Sery z Goliszewa uzupełnia naszą ofertę i jest wysoko oceniany przez sportowców. Świetnie sprawdza się w tostach i zapiekankach, ale równie dobrze smakuje jako przekąska czy po prostu na kanapce. Z pewnością zapotrzebowanie na produkty wysokobiałkowe będzie nadal rosnąć i – chociaż obserwujemy nasycanie rynku – to nadal dostrzegamy miejsce na ciekawe i innowacyjne produkty w tej kategorii, które będą dostępne w handlu tradycyjnym i nowoczesnym, a nie tylko w wyspecjalizowanych sklepach z odżywkami i suplementami. Chcemy docierać do konsumentów szeroko, tak aby mogli w wygodny sposób zaopatrzyć się w poszukiwane produkty i na stałe włączyć je do codziennej diety.
Jakie są najlepsze źródła białka z diety?
Za najbardziej pełnowartościowe uważa się białko zwierzęce, ale nie tylko. Białkiem wzorcowym jest białko jaja kurzego. Oprócz tego wśród białek zwierzęcych najwięcej protein zawiera mięso, a w szczególności: pierś kurczaka, chude mięso z indyka, wątróbka wieprzowa i polędwica wieprzowa. Do produktów wysokobiałkowych zaliczamy też pierś z kaczki i rostbef wołowy.
Bardzo cennymi źródłami białka zwierzęcego są mleko i produkty mleczarskie. Mleko krowie 2% zawiera 3,4 g białka w 100 g, ser twarogowy tłusty – 22 g białka. Do produktów wysokobiałkowych naturalnych zaliczamy także jogurty typu skyr islandzki, jogurt grecki oraz sery. Najwięcej białka zawierają sery mozzarella, gouda i brie. Doskonałe źródło białka stanowią również maślanka i kefir.
Warte rozważenia w diecie są także owoce morza i ryby. Najwięcej białka mają tłuste ryby morskie, tj. łosoś, tuńczyk, halibut, makrela, szprot i śledź oraz owoce morza takie jak małże i krewetki.
Kolejną grupą produktów bogatych w białka są nasiona roślin strączkowych, do których zaliczamy m.in. ciecierzycę, żółtą i zieloną soczewicę, soję, nasiona fasoli białej i czerwonej, groch i bób. Do produktów bogatych w białko zaliczamy też produkty sojowe, w tym tofu.
Warto pamiętać, że źródłem białka w naszej diecie mogą być także produkty zbożowe, tj. kasza gryczana, jaglana, jęczmienna, kukurydziana, pęczak, a także komosa ryżowa i amarantus. Dobrym źródłem białka w dietach roślinnych są niektóre warzywa. W codziennej diecie nie powinno zabraknąć m.in. ziemniaków, brukselki, brokułów, szpinaku, pieczarek czy sezonowo szparagów. Dietę w naturalny sposób można wzbogacić w białko poprzez spożywanie nasion. Do dobrych źródeł białka zaliczamy m.in. migdały, orzeszki ziemne, pistacje, orzechy nerkowca, orzechy arachidowe i orzechy włoskie oraz pestki dyni i słonecznika.