Dobrostan zwierząt: Dobrostan – etyka w hodowli zwierząt

Cechy niskiego i wysokiego poziomu dobrostanu zwierząt

Ocena poziomu dobrostanu może być prowadzona w oparciu o kryteria naukowe, które uwzględniają: wskaźniki fizjologiczne organizmu, zdrowotność zwierząt oraz wzorce behawioralne.

Za cechy niskiego poziomu dobrostanu zwierząt uznaje się m.in.: obniżony poziom zdolności adaptacyjnych względem sytuacji stresowych, obniżenie zdolności do wzrostu i rozrodu, uszkodzenia ciała, choroby, immunosupresja, fizjologiczne przeciwstawianie się trudnościom, behawioralne przeciwstawianie się trudnościom, patologie behawioralne, niechęć do okazywania zachowań przeciwstawnych, ograniczenie naturalnych reakcji i zachowania.

Jednocześnie, na cechy wysokiego poziomu dobrostanu zwierząt wskazuje się przejawianie różnorodnych form normalnego zachowania się, utrzymanie w normie wskaźników fizjologicznych, utrzymywanie w normie wzorców behawioralnych.

Praktyczne wskazówki opieki nad zwierzętami hodowlanymi.

W związku z konieczną obsługą zwierząt na profesjonalnym poziomie – zarządzaniem hodowlami i opieką nad zwierzętami powinny zajmować się osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje zawodowe potwierdzone świadectwem ukończenia odpowiedniej szkoły rolniczej. Dopuszcza się też do opieki nad zwierzętami osoby, które nie mają wymaganego wykształcenia ale posiadają praktyczne doświadczenie nabyte podczas pracy ze zwierzętami w gospodarstwie rolnym. Osoba obsługująca zwierzęta powinna posiadać stosowną wiedzę w zakresie hodowli zwierząt w tym ich żywienia, pielęgnacji i bezpiecznego obchodzenia się z nimi.

Żywienie zwierząt

Żywienie i pojenie zwierząt powinny pozwalać im na normalne życie i powinny zapewniać zwierzętom odpowiedni stan odżywienia. Rodzaj i ilość stosowanych pasz powinny odpowiadać gatunkowi zwierząt, jego stanowi fizjologicznemu, masie ciała i kierunkowi użytkowania. Nowo narodzone zwierzęta powinny mieć jak najszybciej zapewniony dostęp do siary. Wszystkie zwierzęta powyżej 2 tygodnia życia powinny mieć dostęp do wystarczającej ilości wody lub mieć możliwość zaspokajania pragnienia przez dostęp do innych płynów. W upalne dni oraz dla chorych zwierząt (szczególnie cieląt) dostęp do wody musi być stały. Wg prawa polskiego zwierzęta należy karmić minimum 2 razy dziennie.

Kontrola zwierząt

Zwierzęta gospodarskie utrzymywane w pomieszczeniach powinny być kontrolowane minimum raz dziennie. Gospodarstwa powinny być wyposażone w oświetlenie stałe lub przenośne, w celu zapewnienia kontroli zwierząt w dzień i w nocy.

Zapewnienie swobody ruchu zwierzętom

Generalną zasadą jest, by każde zwierzę, bez względu na system utrzymania, miało zapewnioną swobodę ruchów. Zwierzęta powinny mieć zapewnioną swobodę ruchów tj.: możliwość swobodnego wstania, położenia się, dostępu do paszy i załatwiania potrzeb fizjologicznych. W przypadku zwierząt utrzymywanych w kojcach muszą mieć one możliwość swobodnego obracania się. W przypadku cieląt dla potrzeb wymogów wzajemnej zgodności obowiązują określone minimalne normy powierzchni. Coraz częściej mówi się o dobroczynnym wpływie na ogólny rozwój bydła oraz uzyskiwanego mięsa i mleka od tzw. zwierząt z wolnego wypasu (grass fed beef/milk).

Wymogi dotyczące budynków pomieszczeń

Obecnie ustalono, że w budynkach inwentarskich, w których utrzymywane są zwierzęta należy zadbać o ich bezpieczeństwo, komfort psychiczny i fizyczny, poprzez odpowiednią konstrukcję pomieszczeń i zainstalowane wyposażenie. Cała infrastruktura musi być czyszczona, dezynfekowana, by uniemożliwić rozprzestrzenianie się chorób oraz zapobiegać gromadzeniu się much i gryzoni. Wszelkie materiały służące do budowy pomieszczeń inwentarskich, a szczególnie te, z którymi zwierzęta mają kontakt nie mogą być dla nich szkodliwe i muszą być łatwe do czyszczenia i dezynfekcji. Otoczenie zwierząt powinno być wolne od zagrożeń od zranień poprzez wystające elementy ścian i wyposażenia, ostre kanty i powierzchnie. Miejsce do leżenia, musi być suche i czyste i wygodne. Przy grupowym utrzymaniu zwierząt musi być go na tyle, by wszystkie zwierzęta jednocześnie miały możliwość odpoczynku.

Zapewnienie zwierzętom właściwych warunków środowiskowych

Podstawowymi elementami, na które zwraca się uwagę są: oświetlenie, kurz oraz szkodliwe gazy. Oświetlenie musi być ważnym elementem wyposażenia obiektów hodowlanych branym pod uwagę podczas ich projektowania. Zwierzęta nie mogą przebywać w ciemnościach, dlatego w pomieszczeniach należy zapewnić oświetlenie naturalne (okna, świetliki itp.) lub zainstalować oświetlenie sztuczne.

Kolejnym wyzwaniem jest utrzymywanie stężenia szkodliwych gazów i kurzu na poziomie nieszkodliwym dla zwierząt. Prawidłowo działająca wentylacja jest podstawowym warunkiem utrzymania w normie szkodliwych domieszek gazowych. Poziom kurzu, wilgotność – w pomieszczeniach inwentarskich znajdują się drobne cząstki domieszek pochodzenia nieorganicznego i organicznego powodujące zapylenie pomieszczeń. Szkodliwość tych domieszek przejawia się w działaniu na skórę, oczy i drogi oddechowe, oraz produkty pochodzenia zwierzęcego (np. mleko, wełna).

Choroba zwierząt w hodowli

W sytuacji podejrzenia o chorobę należy zapewnić, o ile jest to konieczne, oddzielenie zainfekowanego zwierzęcia od reszty stada i zapewnienie mu czystego, wygodnego miejsca do leżenie. Zwierzę powinno zostać natychmiast otoczone opieką. W sytuacji, gdy podstawowa opieka wewnątrz gospodarstwa  jest niewystarczająca właściciel hodowli ma obowiązek wezwania lekarza weterynarii. W gospodarstwie istnieje też obowiązek przechowywania informacji dotyczącej leczenia oraz padnięć zwierząt.

Technologie stosowane w chowie i hodowli zwierząt

W chowie i hodowli zwierząt można stosować tylko takie praktyki, które nie powodują długotrwałego cierpienia lub trwałego zranienia zwierząt oraz nie zakłócają naturalnych zachowań zwierząt.

Opracowanie artykułu dokonano na postawie dostępnych aktów prawnych oraz opracowań tematycznych m.in.: Podręcznik dobrostanu zwierząt, Obszar C – dobrostan zwierząt, strony: http://www.ciwf.pl i innych.