Rynek międzynarodowy: Białoruś -Przetwórstwo mleka i rynek produktów mlecznych Białorusi

Najważniejsze miejsca w strukturze przetwórstwa zajmują: mleko spożywcze i napoje mleczne – 27%, sery – 30%, oleje – 33%, mleko pełne w proszku i skondensowane – 10%, co obecnie zaspokaja krajowy popyt na mleko i jego produkty oraz stwarza szerokie możliwości dla dostaw na rynki zagraniczne.

W latach 2010-2015 na Białorusi realizowany jest program rozwoju przemysłu mleczarskiego, mający na celu zwiększenie pogłowia krów mlecznych do 1,6 mln sztuk, podniesienie produkcji mleka do 10 mln ton w roku 2015 w organizacjach rolniczych i w konsekwencji wzrost jego przetwórstwa. Priorytetowym kierunkiem rozwoju przemysłu mleczarskiego jest także dalszy wzrost wydajności, poprzez budowę nowych farm mlecznych i modernizację już istniejących. Zgodnie z planem w roku 2014 powstało i oddanych zostało do użytku 105 nowych gospodarstw hodowlanych, a 1,2 tys. zostało wyremontowanych i zmodernizowanych technicznie przy pomocy środków własnych przedsiębiorstw rolnych, gdyż jedynie około 40% stad mlecznych, hodowanych jest z wykorzystaniem najnowszych technologii.

W celu dalszej poprawy sytuacji w przemyśle mleczarskim RB, opracowano plan rozwoju hodowli bydła mlecznego na lata 2005-2020. W roku 2020 planowane jest osiągnięcie poziomu produkcji mleka w zakładach rolnych i ich filiach do 12,5 mln ton. Wydajność 1 szt., bydła mlecznego osiągnie poziom 7000 kg, czyli o 850 kg więcej niż w planach na 2015 r. Liczba sztuk bydła mlecznego na koniec 2020 roku powinna wynosić ok. 1600-1700 tys, co pozwoli na 25% wzrost produkcji (5% rocznie).

Produkcja mleka na jednego mieszkańca Białorusi jest 2,5-3 razy większa niż w Kazachstanie, Kirgistanie, Ukrainie, Armenii, 3 razy większa niż w Rosji i prawie 5 razy większa niż w Mołdawii.

Jednym z największych i najnowocześniejszych zakładów produkcyjnych w Białorusi jest firma JSC Suwaszkin Produkt, przetwarzająca ok. 1800 ton mleka na dobę, posiadająca własną sieć 92 gospodarstw hodowli bydła mlecznego z regionu brzeskiego, co pokrywa 40% całego zapotrzebowania na produkty mleczne w obwodzie. W 2014 r. tempo wzrostu produkcji w zakładzie stanowiło 110% w stosunku do roku 2013 i było jednym z najlepszych wyników w kraju. Udział mleka klasy plus i extra w całości produkcji wynosi 80%. Jednakże surowiec pochodzący z własnych gospodarstw mlecznych pokrywa jedynie 70% potrzeb zakładu, pozostałe 30% pochodzi od dostawców zewnętrznych, w tym z importu. Aby zapewnić wysoką jakość i bezpieczeństwo żywności w spółce wdrożono system zarządzania jakością zgodny z normami ISO 9001-2009, system zarządzania jakością i bezpieczeństwem produktów na podstawie zasad HACCP, systemu zarządzania środowiskowego zgodnie z międzynarodowymi normami ISO 14001, system bezpieczeństwa i higieny pracy zgodnie z OHSAS 18001 oraz system zarządzania bezpieczeństwem żywności w międzynarodowym standardzie FSSC 22000.

Zgodnie z trendami na świecie, również na Białorusi zostanie poprawiona struktura organizacyjna przemysłu mleczarskiego. Obecnie trwają prace przy tworzeniu w każdym obwodzie kraju dużych holdingów, w skład których wchodzić będą spółki odpowiedzialne za przetwórstwo mleka i mięsa. Planowane jest także zwiększenie produkcji i wydajności w zakładach przetwórczych, głównie w zakresie produkcji sera i mleka w proszku, poprzez modernizację istniejących i tworzenie nowych linii produkcyjnych. Wiele uwagi poświęca się także wydatkowaniu środków potrzebnych w projektach inwestycyjnych dla przetwórstwa laktozy i serwatki, w tym zdemineralizowanej (ze stopniem demineralizacji nawet do 90%) oraz poprawie zdolności wytwarzania koncentratu białka serwatkowego. W 2012 roku Białoruś przetwarzała niewiele ponad 50% serwatki, jednakże do końca 2015 roku planowane jest wykorzystanie 100% tego surowca.

Białoruskie inwestycje i środki przeznaczone są również w hodowle transgeniczne. Przykładem jest firma ZhodinoAgroPlemElita, gdzie stworzono wiele innowacyjnych obiektów inwentarskich m.in. do hodowli transgenicznych kóz. Jest to wspólny projekt białoruskich i rosyjskich naukowców pod nazwą „BelRosTransgen”, którego głównym celem jest pozyskanie białka – laktoferyny, a w przyszłości produkcja suplementów diety i leków na nim opartych.