Higiena: Higienizacja powietrza w zakładzie

Do dezynfekcji chemicznej można stosować różnorodne środki chemiczne. Ubocznym efektem mogą być pozostałości na powierzchniach produkcyjnych lub w środowisku produkcyjnym. Pozostałości mogą wpływać na produkt np. poprzez zmianę cech organoleptycznych wyrobu oraz na konsumenta (działanie drażniące, alergiczne lub powodowanie zatruć). Dezynfekcja metodami fizycznymi jest zaś wolna od pozostałości.

Jedną z metod dezynfekcji fizycznej jest dezynfekcja za pomocą „wyciętej” wiązki światła słonecznego, a więc metodą bardzo naturalną. Dezynfekcja promieniami UVC ma bardzo silne działanie na komórki drobnoustrojów poprzez wywoływanie zmian w informacji genetycznej komórki (zmiany w strukturze kwasów nukleinowych RNA i DNA). Dodatkowo powoduje denaturację białek wszystkich żywych organizmów oraz powoduje powstawanie podtlenków i wolnych rodników, które to dodatkowo toksycznie działają na komórkę.

W przemyśle spożywczym dezynfekcję UV można zastosować w różnych gałęziach przemysłu, do różnych dezynfekowanych mediów (woda, powietrze, lód) oraz maszyn i urządzeń, a także do naświetlania np. opakowań.

Należy wspomnieć, że dezynfekcja UV nie zastąpi tradycyjnych czynności higienizacyjnych i nie jest „cudownym” środkiem służącym do zwalczania drobnoustrojów w zakładzie. Dezynfekcja UV bardzo dobrze sprawdza się jako metoda uzupełniająca lub synergistycznie w połączeniu ze środkami chemicznymi pozwalając na użycie „chemii” w mniejszej ilości. Na stosowane środki chemiczne z czasem drobnoustroje wykształcają odporność – w przypadku dezynfekcji UV taka zależność nie występuje.

Promieniowanie UV działa szkodliwie na wszystkie organizmy żywe – również na człowieka. Do pracy przy włączonych promiennikach należy stosować środki ochrony pracownika takie jak np. okulary. Czynności konserwacyjne należy wykonywać przy zgaszonych promiennikach. Najwygodniejsze jest zastosowanie takich rozwiązań, które nie będą narażały pracowników np. automatyczne załączenie lamp po zgaszeniu światła lub stosowanie promienników w osłonach zabezpieczających.

Inne metody likwidacji zanieczyszczeń to przestrzeganie zasad GHP, a w tym: dokładne mycie i dezynfekcja zakładu, przestrzeganie zasad higieny osobistej personelu. Bardzo ważne jest realizowanie – przez wszystkich pracowników oraz nadzór – zaleceń dotyczących przemieszczania się pomiędzy strefami w zakładzie. Okresowo – w najbardziej zanieczyszczonych pomieszczeniach zakładu można stosować dezynfekcję przez zamgławianie. Metoda ta jest skuteczna wtedy, gdy w zamgławianym pomieszczeniu jest stosunkowo niska wilgotność, gdyż duża powoduje szybkie tworzenie się dużych cząstek woda-dezynfekant i osiadanie ich. Dla zapewnienia skuteczności tego zabiegu wymagane jest, by mgła utrzymywała się w powietrzu przez określony czas (w zależności od użytego środka, stopnia zanieczyszczenia oraz wielkości pomieszczenia).

W prawodawstwie europejskim brak norm określających dopuszczalny poziom zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach zamkniętych. Istnieją tylko zalecenia sformułowane przez różnych badaczy. W tab. 3. pokazano dopuszczalny poziom zanieczyszczenia w pomieszczeniach zamkniętych.