Problemy gospodarki energią i środowiskiem. Polityka ekoenergetyczna

W latach 1980-2000 zamieściłem w „Przeglądzie Mleczarskim” serię artykułów kierujących uwagę czytelników na potrzebę „racjonalizacji” gospodarki energią i środowiskiem w mleczarstwie. Przez racjonalizację rozumiemy takie postępowanie naszych mleczarzy, które pozwala osiągnąć efekty lepsze od wcześniej uzyskiwanych.

Streszczenie
Omówiono główne zagrożenia współczesnej cywilizacji ze strony energetyki. Wskazano na konieczność prowadzenia polityki ekoenergetycznej, łączącej zagadnienia gospodarki energią i środowiskiem.

Problems of Energy and Environment Management. Ecoenergetic policy
Summary
There have been covered the main threats for present civilization which have been brought by power industry. There has been showed the necessity of leading an ecoenergetic policy that incorporates the issues of energy and environment managing.

Klasycznymi efektami w gospodarowaniu energią jest podwyższanie sprawności przemian energetycznych i obniżanie jednostkowych wskaźników zużycia energii, głównego kryterium oceny energochłonności. Trudniej zdefiniować jest korzystne efekty w gospodarowaniu środowiskiem, gdyż brak jest jednoznacznych kryteriów oceny jego jakości.

Równolegle rozpoczęła obrady, początkowo krajowa, a następnie międzynarodowa, konferencja „Problemy gospodarki energią i środowiskiem w mleczarstwie”. Z biegiem lat konferencja rozwinęła się do postaci wydarzenia kształtującego postęp w gospodarowaniu energią i środowiskiem w polskim mleczarstwie. A u podstaw jej genezy było... „powołanie takiego forum, które przeciwstawiałoby się niedobrym nawykom i niedobrym kierunkom w gospodarowaniu energią i środowiskiem w polskim mleczarstwie”.

Od tamtych lat wiele się zmieniło w polskim mleczarstwie, co jest też funkcją zmian w światowej gospodarce. Mleczarstwo polskie osiągnęło znaczny postęp w technice i technologii oraz poczęło baczniejszą uwagę zwracać w stronę obniżania energochłonności produkcji i przetwórstwa mleka. W obecnej serii artykułów postaramy się ukazać ważne momenty w gospodarowaniu energią i środowiskiem, ze szczególnym uwzględnieniem mleczarstwa.

Łączenie zagadnień gospodarowania energią i środowiskiem nosi zalążki „polityki ekoenergetycznej”, przy czym dotychczas mówiło się głównie o „polityce energetycznej”. Skoro używamy pojęcia „polityka” przyjmijmy definicję tego pojęcia jako... „zdolność mobilizowania społeczeństwa do wspólnego wysiłku”. Czy Unia Europejska, jako organizm gospodarczy, kieruje się jasno sprecyzowaną polityką energetyczną? Czy Polska, jako część tego organizmu realizuje wspólną z UE, i własną, politykę energetyczną? Czy społeczeństwo polskie jest wystarczająco mobilizowane do... „wspólnego wysiłku”? O konieczności tej jesteśmy silnie informowani przez prasę, radio i telewizję oraz inne formy powszechnej informacji. Jesteśmy „straszeni” nasilającą się antropopresją, czyli oddziaływaniem człowieka poprzez rozwój cywilizacji na środowisko przyrodnicze!

Energia odnawialna

Krótka odpowiedź na te pytania, może zbyt pesymistyczna, byłaby taka, że nasze zajmowanie się polityką energetyczną, a tym bardziej polityką ekoenergetyczną jest werbalne a nie materialne! Bardzo popularną medialnie jest np. sprawa powiększenia ilości energii odnawialnej w krajowym bilansie energii pierwotnej. Sprawa niezwykle ważna pod względem bezpieczeństwa energetycznego i zagrożenia dla środowiska wynikającego ze spalania paliw kopalnych. Tymczasem osiąganie przez Polskę zalecanych przez UE poziomów udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) w krajowym bilansie energii pierwotnej napotyka na niezrozumiałe przeszkody. Zamiast usuwać te przeszkody wysiłki nasze skupiamy nad obmyślaniem uzasadnień usprawiedliwiających naszą inercję w osiągnięciu przez nasz kraj wspomnianych zaleceń. Bardzo drastycznie tę sprawę ocenił prof. Roman Ney pisząc, że... „energia odnawialna jest niedoceniana w kręgach decydentów ...” i że energii tej... „dotychczas nie brano pod uwagę”. Przez okres 10-ciu lat, które upłynęły od wypowiedzenia tych słów, nie odnotowujemy zdecydowanej poprawy w tej dziedzinie. Dalej wypowiada się więcej słów, niż czyni faktów materialnych.

Tymczasem oddziaływanie polityki ekoenergetycznej na gospodarkę energią w polskiej gospodarce i w polskim mleczarstwie już jest i będzie jeszcze bardziej odczuwalne w związku z naszym przystąpieniem do Unii Europejskiej. Przecież np. przykład Rospudy ukazuje, jak bardzo restrykcyjne mogą być zasady prowadzenia polityki ekologicznej w tym organizmie, a które przyjęliśmy podpisując tzw. akt akcesyjny. Mogą one nawet dawać symptomy ograniczania suwerenności państw członkowskich. W dziedzinie gospodarki energią, a zwłaszcza bezpieczeństwa energetycznego, należy spodziewać się ograniczania nawet suwerenności państw, i to poprzez działania zbrojne, czego społeczność światowa doświadcza już w regionie Bliskiego Wschodu.