Produkty wysokoproteinowe: Białko jest w modzie

Serwatka jest produktem ubocznym, powstającym przy produkcji serów, do niedawna traktowana głównie jako odpad i wylewana, przy okazji niszcząc środowisko naturalne. Dzięki swojej wysokiej aktywności biologicznej jest stosunkowo szybko trawiona i wchłaniana. Serwatka zawiera białko, niewielkie ilości tłuszczu, jest bogata w duże ilości wapnia, fosforu i witamin z grupy B rozpuszczalnych w wodzie. Białka z serwatki dodane do wybranych produktów zwiększają ich właściwości odżywcze, a także umożliwiają wyprodukowanie żywności dietetycznej, funkcjonalnej oraz wegetariańskiej.

Współczesne technologie umożliwiają rozdzielenie i pozyskanie z serwatki frakcji białek serwatkowych. Proces ten otwiera nowe możliwości wykorzystania serwatki w diecie codziennej, a także w różnorodnych procesach biotechnologicznych oraz w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Izolacja białek serwatki możliwa jest dzięki metodom rozdzielczym: ultrafiltracji oraz wymianie jonowej.

Białka serwatkowe należą do białek o najwyższej wartości odżywczej, co oznacza, że charakteryzują się wysoką zawartością aminokwasów egzogennych, dzięki czemu są one łatwo trawione i absorbowane w przewodzie pokarmowym. Do najważniejszych białek zaliczamy β-laktoglobulinę (40-55%), α-laktoalbuminę (11-20%), immunoglobuliny (8-11%), albuminę surowicy bydlęcej (4-12%), laktoferynę (1%) i laktoperoksydazę (1%).

Laktoferyna przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania naturalnej odporności organizmu, wykazuje działanie przeciwgrzybiczne, przeciwwirusowe, przeciwpasożytnicze, przeciwnowotworowe, przeciwutleniające, a także warunkuje dojrzewanie komórek układu immunologicznego oraz wiąże jony żelaza, wapnia, miedzi, glinu i manganu. Wyizolowana laktoferyna stosowana jest w przemyśle kosmetycznym, w produkcji preparatów odżywczych dla niemowląt, stosuje się ją również przy produkcji wyrobów mlecznych, takich jak chude mleko czy jogurty.

Z kolei metioninie i cysteinie przypisywane są właściwości przeciwnowotworowe Aminokwasy te znajdują się w białkach serwatki w znacznych ilościach i są prekursorami glutationu, białka chroniącego organizm przed wolnymi rodnikami lub mutagenami.

Białko serwatkowe zawiera dużo egzogennych aminokwasów BCAA, czyli mających łańcuchy rozgałęzione, które wpływają na zmniejszenie tempa rozpadu białek mięśni podczas bardzo intensywnych treningów, a także natychmiast po ich zakończeniu. Są to aminokwasy (tj. leucyna, izoleucyna i walina), które występują w izolatach białek serwatkowych.

Serwatka jest też bogata w wapń, którego zawartość w koncentracie białek serwatkowych, przy stężeniu białka ok. 70% wynosi 1-2%. Wykazano, że wapń zdolny jest do spadku akumulacji tłuszczu, a także przyspiesza jego spalanie w organizmie.

Serwatka jest dostępna jako: koncentrat białka serwatkowego (WPC), izolat białka serwatkowego (WPI) oraz hydrolizat białka serwatkowego (WPH). Pierwszy z nich zawiera około 80% białka, drugi jest niemal czystym białkiem, natomiast trzeci ma dodatkowo jeszcze jedną ważną właściwość – większą wchłanialność.

W Polsce produkowane są koncentraty białek serwatkowych (WPC), które zawierają 33,8% (WPC 34), 58% (WPC 60), 63% (WPC 65) i 80% (WPC 80) białka oraz odpowiednio 50-6% laktozy i 12-8% tłuszczu. Preparaty te doskonale nadają się do potreningowej suplementacji. Hydrolizaty serwatkowe stosowane są również w preparatach mlekozastępczych, niezbędnych w żywieniu niemowląt z objawami alergii pokarmowej.

Serwatka polecana jest na trawienie, ponieważ przyśpiesza perystaltykę jelit. W wielu badaniach klinicznych wykazano, że białka serwatki wpływają korzystnie na układ sercowo-naczyniowy, bowiem obecna w serwatce β-laktoglobulina hamuje syntezę i adsorpcję z jelit cholesterolu, przyczyniając się do zmniejszenia stężenia triglicerydów oraz LDL we krwi. Badania sugerują selektywne działanie białek serwatki na obniżenie ciśnienia tętniczego. Bioaktywne składniki białek serwatki mogą leczyć nadciśnienie, chronią i wzmacniają błonę śluzową żołądka, działają antywirusowo, antybakteryjnie i przeciwgrzybicznie, a także redukują stres. W dodatku mogą regulować wydzielanie się insuliny, pomagając cukrzykom. Białka serwatki mają wpływ na zwiększenie produkcji insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1), który jest hormonem o działaniu anabolicznym i antykatabolicznym. Białka serwatkowe są czynnikiem wpływającym na stymulację syntezy białek mięśni, dlatego też bardzo często wykorzystywane są przez sportowców. Największą zaletą stosowania białka serwatkowego jest odbudowa tkanki mięśniowej oraz dostarczenie odpowiedniej puli aminokwasów w dość szybkim tempie. Białko serwatkowe zalecane jest w porze okołotreningowej bądź jako uzupełnienie posiłku.

Jeśli chodzi o efekty uboczne stosowania białka serwatkowego, są one identyczne jak przy stosowaniu kazeiny.

Wykorzystanie białek w przemyśle

Białka mleka są surowcem stosowanym jako element żywności, szczególnie w takich dziedzinach jak sport i rekreacja, dla osób które z jednej strony chcą budować siłę, wytrzymałość oraz dobrą kondycję, z drugiej zaś szybko chcą odbudować i zregenerować organizm po treningu.

Kolejną grupą mogą być produkty alternatywne, dedykowane osobom z nietolerancją laktozy. Z preparatów/produktów tych mogą korzystać osoby z astmą, nadwagą, chorobami nowotworowymi, alergiami oraz wysokim poziomem cholesterolu.

Kolejna grupa, która jest zainteresowana tego typu produktami to osoby chcące utrzymać prawidłową masę ciała i które regularnie walczą ze zbędnymi kilogramami. Dieta wysokobiałkowa sprzyja zahamowaniu głodu oraz wspomaga spalanie tkanki tłuszczowej.

Wśród osób, które powinny spożywać produkty wysokobiałkowe szczególnie w formie płynnej, są osoby starsze o obniżonym apetycie, osłabione chorobami oraz mające problem z połykaniem i motoryką. W grupie tej mogą się też znaleźć młode osoby, które mają duże zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Są to m.in. rozwijające się organizmy nastolatków, którzy nie tylko szybko rosną, ale także dużo ćwiczą i intensywnie się uczą. Białka są używane do produkcji żywności funkcjonalnej oraz tradycyjnej o poszerzonych parametrach odżywczych.

Produkty wysokobiałkowe

Na naszych oczach wyrastają jak grzyby po deszczu nowe produkty wzbogacone białkami mleka, z wyraźnie podkreślaną cechą – wysoką zawartością białka. Produkty te niejednokrotnie są wzbogacane w witaminy lub wybrane składniki mineralne oraz wytwarzane w różnych wersjach smakowych lub opakowaniowych. Przypisuje się im określone zadania funkcjonalne (budowa mięśni, regeneracji i siły) oraz wizerunkowe (dla aktywnych fizycznie, dbających o siebie, dynamicznych). Linia ta w wielu przypadkach przyjmuje wyróżniające na półce czarne barwy stylistyczne i proste wyraźne mocne liternictwo. Przy zakupie tego typu produktów warto zwrócić uwagę na ilość dodanego białka tak, aby zbilansować swoją dietę i dostarczyć w zależności od sytuacji zdrowotnej i życiowej (sytuacyjnej). Niestety w wielu przypadkach problemem w tego typu produktach jest brak informacji, jakiego rodzaju białka w danym produkcie zastosowano. Wydaje się jednak, że wraz ze wzrostem świadomości żywieniowej i wiedzy konsumentów odnośnie do rodzajów białek informacja ta stanie się kluczowa. Obecnie mamy tylko informacje dotyczące typu dodanego białka mleka. Mając na uwadze powyższe wydaje się, że informacja taka może być istotna dla konsumentów w kontekście zdrowia i problemów żywieniowych.

Produkty wysokobiałkowe rozwijają się w kilku kluczowych kierunkach. Najbardziej popularne są jogurty, smoothie oraz napoje o podwyższonej ilości białka. Tego typu produkty oferowane są w różnych opakowaniach i wersjach smakowych (naturalne, truskawkowe, czekoladowe, owoce tropikalne). Najczęściej zawierają od 20 do 30 g białka na opakowanie (ok. 200 ml). Inną kategorią są też różnego typu serki świeże oraz mleko.

Opakowanie kluczem do sukcesu

Niewątpliwym atutem produktów wysokobiałkowych jest opakowanie. Produkty wysokobiałkowe pakowane wpisują się w tzw. żywność (spożywaną) w drodze (ang. „on the go”). Produkty te są pakowane w nowoczesne (pod względem stylizacji i materiału) opakowania, umożliwiające konsumentom zabranie ich ze sobą do pracy, na trening lub inne aktywności fizyczne. Opakowania te są wygodne, lekkie, dopasowane do dłoni, niewielkich rozmiarów oraz łatwe do utylizacji. Najczęściej są to małe butelki plastikowe, foliowe saszetki oraz kartony z nakrętkami.

Oddzielną kategorię stanowią produkty w klasycznych plastikowych pojemniczkach z platynkami, które są wersjami do jedzenia łyżeczką (gęste jogurty lub serki).

Oferta polskiego rynku

Nowoczesne produkty wysokobiałkowe są najnowszą kategorią mleczarską na naszym rynku. Firmami, które oferują produkty wysokobiałkowe są m.in. Grupa Mlekovita, Arla Foods, Bakoma, Ehrmann Polska, Łowicz (OSM), Maluta Nowy Dwór Gdański (OSM) oraz wybrane sieci handlowe, m.in. Biedronka, Lidl, Tesco.

Grupa Mlekovita

W ofercie Grupy Mlekovita znajdziemy dwa typy produktów wysokobiałkowych. Jednym z nich jest linia produktów w wygodnych, kartonowych butelkach, pod marką Super Body Active. Jest to pierwsza linia napojów mlecznych o wysokiej zawartości białka. Produkt powstał w wyniku badań prowadzonych nad mlekiem i jego składnikami w Centrum Badań i Rozwoju Mlekovita. Stanowi on idealne połączenie węglowodanów i białka umożliwiające uzupełnienie niedoborów białkowych u osób prowadzących aktywny tryb życia, lubiących aktywność na świeżym powietrzu i na siłowni lub w klubie fitness.

Linia produktów pod marką Super Body Active jest bogata w naturalne białko oraz wapń, przyczynia się do wzrostu i utrzymania masy mięśniowej oraz zdrowych kości i zębów. Jest źródłem witaminy B2, która pomaga: w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, w utrzymaniu prawidłowego widzenia i zachowania zdrowej skóry. Produkty te nie zawierają cukru. Są słodzone naturalną substancją słodzącą – glikozydami stewiolowymi. Dzięki podaniu w wygodnej formie gotowej do spożycia (350 ml, ready to drink) oraz dostępności w kartoniku z szeroką zakrętką (w formacie on the go) można zabrać go ze sobą wszędzie i wykorzystać w każdym miejscu i o każdej porze: w pracy, podróży, szkole i na siłowni; można spożywać go przed, w trakcie lub po wysiłku fizycznym.

Produkty oferowane są o trzech smakach: czekoladowym, truskawkowym oraz bananowym. Porcja każdego produktu zawiera 20 g białka oraz 1% tłuszczu. Produkt o obniżonej zawartości laktozy. Propozycję marki Super Body Active uzupełnia WPC 80 – koncentrat białek serwatkowych 700 g. Jest to kolejny produkt przygotowany z myślą o osobach uprawiających sport, aktywnych oraz dbających o zdrowy styl życia, w których diecie ważną rolę odgrywają koncentraty białek serwatkowych. Produkt charakteryzuje się wysoką zawartością pełnowartościowego białka, które m.in. przyczynia się do wzrostu i utrzymania masy mięśniowej oraz pomaga w utrzymaniu zdrowych kości. Zawiera aminokwasy BCAA, które wspomagają syntezę białek i pomagają w regeneracji mięśni po wysiłku fizycznym. WPC 80 jest źródłem wapnia niezbędnego dla mocnych kości i zdrowych zębów. Nie zawiera słodzików i aromatów.

Rodzinę produktów dla sportowców Grupy Mlekovita uzupełnia marka Herkules pod którą znajdujemy: Herkules WPC 80 – koncentrat białek serwatkowych 700 g, Herkules serwatka demineralizowana w proszku, Mega Herkules mleko w proszku bez laktozy. Serwatka w proszku Herkules to produkt bogaty w cenne białko, które przyczynia się do wzrostu masy mięśniowej i  pomaga w utrzymaniu zdrowych kości. Serwatka demineralizowana Herkules jest propozycją nie tylko dla osób prowadzących aktywny tryb życia, w tym sportowców, ale również doskonałą do przygotowania napojów oraz jako dodatek do deserów, jogurtów, soków.

Arla Foods

Arla Foods swoimi produktami chce zainteresować osoby aktywne fizycznie, które stawiają na zdrowe odżywianie. Swoje produkty kieruje do osób poszukujących produktów o dobrym składzie, co w kategorii jogurtów oznacza przede wszystkim brak cukru na liście składników. Aktualnie pod marką Arla Protein w asortymencie znajdują się wysokoproteinowe serki w kubeczkach wyposażone w łyżeczki (w wersji naturalnej oraz marakuja-papaja), saszetki z nakrętką (w wersjach mango i truskawka) oraz mleczne szejki (w wersjach malina-truskawka i tropikalny). Produkty zawierają po 20 g białka w każdym opakowaniu. Wysokoproteinowe serki oraz jogurty w saszetkach nie zawierają dodatku cukru, słodzone są jedynie naturalną substancją słodzącą – stewią.

Arla Foods była też pierwszym producentem, który wprowadził na rynek polski skyr (dedykowany wybranej sieci handlowej).

Bakoma

Kolejną firmą w ofercie, której znajdziemy produkty wysokobiałkowe jest Bakoma. W jej ofercie są jogurty do picia skierowane oddzielnie do kobiet i do mężczyzn w butelkach. W produktach dla kobiet, w standardowej butelce 230 g, znajduje sie 13,8 g białka (6 g/100 g), a w 230 g butelce dla mężczyzn 18,4 g białka (8 g/100 g). Jogurty zawierają błonnik, oligofruktozę oraz żywe kultury bakterii jogurtowych. W ramach portfolio znajdziemy m.in. jogurt pitny wysokobiałkowy truskawka-żurawina, suszona śliwka, mango-marakuja, ananas-kokos.

Dla mężczyzn Bakoma przygotowała jogurty w butelkach oraz kubeczkach. W butelkach dostępne są m.in. jogurty Men, o smakach: naturalny, mango, truskawka, owoce leśne. Uzupełnieniem linii jogurtów wysokobiałkowych Men jest jogurt w kubku mający aż 16 g białka (w porcji 200 g). To idealne uzupełnienie codziennej diety, sprawdzi się również jako samodzielny białkowy posiłek. Obecnie w ofercie dostępne są: Men Truskawka, Men Morela, Men Gruszka.

W ofercie Bakoma (pod marką Men) znajdują się też 160 g saszetki z wysokobiałkowym serkiem. Pożywny serek w formie wygodnej saszetki, może wykorzystywany być jako drugi posiłek lub przekąska po treningu. Serek Men to ponad 16 g białka w porcji i 0 g tłuszczu. Produkty dostępne są w wersjach: malinowym oraz gruszkowym.

Maluta Nowy Dwór Gdański (OSM)

W ofercie marki Maluta oprócz klasycznych produktów mleczarskich znajdziemy m.in. Jogurt + o wysokiej zawartości białka oraz obniżonej zawartości laktozy i 0% tłuszczu.

Piątnica (OSM)

W ofercie mleczarni Piątnica (OSM) pojawił się jogurt Skyr. Ten wytwarzany według tradycyjnej receptury islandzki wyrób wyróżnia się wysoką zawartością białka (12%), pozbawiony jest także tłuszczu. W składzie nowego jogurtu znajdziemy wyłącznie mleko pasteryzowane i żywe kultury bakterii jogurtowych. Dzięki wysokiej zawartości białka jogurt jest bardzo gęsty, ma delikatny smak oraz kremową konsystencję.

Skyr dostępny jest w czterech różnorodnych wersjach smakowych. Opcje z brzoskwiniami, jagodami i truskawkami (z owocami na dnie kubeczka), uzupełnia wariant waniliowy ze zmieloną laską wanilii. Już wkrótce dołączy do nich także Skyr naturalny.

Sieci handlowe śmiało wytyczają trendy

Biedronka bardzo sprawnie reaguje na nowe trendy. Oprócz klasycznych produktów wysokobiałkowych tj. twarogi lub serki wiejskie, w swojej ofercie ma kilka nowoczesnych produktów wysokobiałkowych. Jednym z nich jest napój proteinowy Fasten. Mała buteleczka zawiera aż 25 g białka. Produkt nie zawiera ani tłuszczu, ani cukru. Słodzony jest sukralozą.

Kolejnym produktem jest jogurt pitny wysokobiałkowy pod marką FruVita Protein. Produkt jest sprzedawany w 230 g butelkach i zawiera 18 g białka (w 1 opakowaniu). Produkt oferowany jest o smakach truskawkowym, mango oraz bananowym. W ofercie Biedronki znajdziemy też 45 g baton proteinowy Vitanella, zawierający 29% białka (smak kakao i truskawkowy).

Inną linią produktową, tym razem wyrobów do jedzenia łyżeczką, jest jogurt Protein w 150 g kubeczkach. Jogurt zawiera 12% białka. Produkowany jest w wariantach: bananowym, truskawkowym, gruszkowym.

Najnowszym dzieckiem Biedronki jest jogurt naturalny typu islandzkiego Skyr. Jest to bardzo gęsty naturalny jogurt, który zawiera w jednym opakowaniu (150 g) aż 18 g białka, jedynie 6,6 g cukru i zero tłuszczu. Skyr występuje o czterech smakach: naturalnym, jagodowym, malinowym i czerwona oraz czarna porzeczka. Produkty nie zawierają tłuszczu.

Podążając za trendami rynkowymi również w ofercie Lidla znaleźć można produkty wysokobiałkowe. Oprócz marek producenckich na rynku pojawił się jogurt wysokoproteinowy pod marką Pilos Protein. W ofercie Lidla znajdują się jogurty wysokobiałkowe Pilos dostępne w trzech wariantach: naturalnym, z borówką amerykańską oraz truskawką i porzeczką.

Również Tesco wypuściło na rynek swoje własne napoje wysokoproteinowe pod marką Tesco High Protein. Napoje jogurtowe występują w 300 g butelkach o smakach truskawkowym i waniliowym.