Nowa Zelandia: Mały kraj, wielki biznes (mleczarski)
8. producent na świecie
Nowa Zelandia rocznie produkuje blisko 18,9 mld kg mleka. To wyspiarskie państwo hoduje blisko 5 mln krów na 270,5 tys. km2 (Polska 312,7 tys. km2). Większość farm mleczarskich znajduje się na Wyspie Północnej. Nowa Zelandia eksportuje mleko głównie w postaci proszku mlecznego, masła, sera oraz śmietany. To, co wyróżnia mleczarstwo nowozelandzkie, to skłonność do wykorzystywania wszelkiego rodzaju nowoczesnych rozwiązań technologicznych, wzrastająca efektywność zarządzania farmami mlecznymi oraz pewna umiejętność perspektywicznego przygotowania się do zmieniającej się koniunktury – aczkolwiek mimo czynionych działań ostatni kryzys także głęboko dotknął mleczarstwo tego kraju.
Gospodarka Nowej Zelandii
Gospodarka Nowej Zelandii należy do najbardziej zróżnicowanych ze wszystkich państw Oceanii. Jej podstawą jest hodowla owiec i bydła oraz uprawa zbóż, warzyw i owoców. Duże znaczenie dla gospodarki Nowej Zelandii ma rybołówstwo oraz leśnictwo. Najważniejszymi gałęziami produkcji są: przemysł spożywczy, maszynowy, metalowy, środków transportu i chemiczny. Najważniejszymi surowcami naturalnymi są węgiel kamienny oraz gaz ziemny.
Eksport przyczynia się do 32% udziału w dochodach budżetu państwa. Za największe hity Nowej Zelandii w handlu zagranicznym uważane są: mięso i przetwory mięsne, produkty mleczne oraz produkty gospodarki leśnej. Nowa Zelandia importuje głównie maszyny, elektronikę, samochody oraz ropę naftową. Głównymi partnerami handlowymi Nowej Zelandii są: Australia, Japonia, Wielka Brytania oraz USA.
Przed okresem reformami Nowa Zelandia pogrążona była w głębokim kryzysie. Systematycznie rosło też bezrobocie, co zmuszało wielu ludzi do emigracji. Było to wynikiem przeregulowania gospodarki i zbyt mocnej interwencji państwa. Obowiązywała rządowa kontrola cen, płac, czynszów. Działały niewydajne monopole. Inicjatywę ludzi hamowały wszechobecne wysokie podatki. Wysokie cła uniemożliwiały wymianę międzynarodową.
Rokiem przełomowym dla Nowej Zelandii był rok 1984, kiedy do władzy doszła artia Pracy. Pierwszym radykalnym krokiem było obniżenie podatków. Zderegulowano i zliberalizowano gospodarkę. Zredukowano dotacje do rolnictwa oraz zniesiono bariery celne.
Reformy gospodarcze kluczem do sukcesu...
Nowa Zelandia to ewenement gospodarczy na świecie. Przez ostatnie 20 lat kraj ten przeszedł gruntowną transformację gospodarczą, a zastosowane metody do dzisiaj podlegają wielu ekonomicznym dyskusjom. Przed okresem reform Nowa Zelandia pogrążona była w głębokim kryzysie. Średnioroczny wzrost gospodarczy kształtował się na poziomie 0,9%, a inflacja szalała. Systematycznie rosło bezrobocie, co zmuszało wielu ludzi do emigracji zarobkowej. Rosła ogólna frustracja społeczeństwa. Deficyt budżetowy wzrósł do 9%. Odnotowano nawet 6-krotny wzrost długu publicznego.
Tego typu sytuacja była wynikiem przede wszystkim przeregulowania gospodarki, zbyt mocnej interwencji państwa w różne dziedziny życia kraju. Obowiązywała m.in. rządowa kontrola cen, płac, czynszów czy oprocentowania pożyczek. Działały niewydajne i nieefektywne monopolowe firmy państwowe. Inicjatywę ludzi hamowały wszechobecne wysokie podatki oraz rozbudowany system opieki socjalnej, co zachęcało do nic nierobienia i czekania na pomoc państwa. Wysokie cła uniemożliwiały jakąkolwiek płynną wymianę międzynarodową.
Rokiem przełomowym dla Nowej Zelandii był rok 1984, kiedy do władzy doszła Partia Pracy. Wkrótce okazało się, że nowy rząd ma do zaoferowania kilkanaście celnych posunięć, które w diametralny sposób zmieniły oblicze Nowej Zelandii – zarówno w kraju jak i na arenie międzynarodowej. Pierwszym radykalnym jak na owe czasy krokiem nowego rządu było obniżenie podatków. Zderegulowano i zliberalizowano gospodarkę oraz rozpoczęto szeroko zakrojony proces prywatyzacji. Nowy rząd wierzył, iż pozwolenie ludziom na prywatną działalność zmieni ich sposób myślenia i pobudzi do progospodarczych działań. Chcąc zlikwidować bezrobocie oraz ucieczkę ludzi za granicę – zliberalizowano rynek pracy co poskutkowało spadkiem bezrobocia z 11% w 1991 roku do 3,6% w 2005 roku. W latach 1988-2003 zredukowano także wydatki rządowe z 52% do 36% PKB, co pozwoliło z czasem na zamianę deficytu państwa w nadwyżkę budżetową. Dług publiczny zmniejszono i jest on jednym z najniższych wśród krajów OECD. Co ciekawe zredukowano także różnego typu dotacje do rolnictwa oraz zniesiono bariery importowe, co spowodowało, iż branża rolnicza zwielokrotniła eksport swoich produktów.
Sukces Nowej Zelandii potwierdza teorię, że wolny rynek jest jednym z najlepszym narzędzi pobudzających wzrost dobrobytu państwa i obywateli. Prywatyzacja okazała się sukcesem. Dzięki swoim odważnym działaniom polityczno – gospodarczym Nowa Zelandia uzyskała status kraju o najbardziej przyjaznym systemie dla prowadzenia biznesu. W kraju tym szanuje się własność prywatną oraz nie szasta się pieniędzmi podatników.