Produkty z dodatkiem witamin: Witaminowe wzmocnienie

Definicja wzbogacania żywności

Zgodnie z definicją podaną w Ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia: wzbogacanie żywności jest to dodawanie do środków spożywczych jednego lub kilku składników odżywczych, niezależnie od tego, czy naturalnie występują one w tym środku spożywczym, czy nie, w celu zapobiegania niedoborom lub korygowania niedoborów tych składników odżywczych w całych populacjach lub określonych grupach ludności. Witaminy mogą być też dodawane do żywności w oparciu o dane uzyskane w wyniku badań naukowych dotyczących ich roli w żywieniu człowieka.

Obecnie przyjmuje się, że dozwolone jest dodawanie witamin w celu uzupełnienia strat, które mogły nastąpić w czasie wytwarzania żywności lub w wyniku zmian zachodzących podczas przechowywania surowców. Dodawanie witamin do środków spożywczych, mających być zamiennikami, służy uzyskaniu żywności o podobnej wartości odżywczej.

Zasady wzbogacania żywności w witaminy

Obecnie istnieje kilka możliwości wzbogacania żywności. Jedną z możliwości jest dodanie witamin (i składników mineralnych) określonych w załączniku I w formach chemicznych określonych w załączniku II rozporządzenia Nr 1925/2006. Dodawane witaminy powinny mieć formę produktu przyswajalnego przez organizm człowieka (bio-przyswajalne) oraz powinny być bezpieczne dla organizmu. W procesie tworzenia produktu wart uwagi jest fakt, by dodawać taką ilość witamin, by istniało uzasadnienie umieszczania tej informacji na etykiecie. Dodawane składniki wzbogacające nie powinny wprowadzać niepożądanych zmian organoleptycznych (barwy, smaku czy zapachu) w produkcie ani skracać jego przydatności do spożycia. Warto także pamiętać, że wytworzony produkt z dodatkiem witamin nie będzie jedynym, który będzie spożywany przez konsumentów. Dlatego też zarówno ich produkcja jak i spożywanie muszą być prowadzone w sposób przemyślany, aby nie doprowadzić do nadmiernego spożycia witamin przez normalnie funkcjonującego konsumenta.

Podział produktów z dodatkiem witamin

Obecnie wyróżniamy 3 typy produktów z dodatkiem witamin:

• Produkty wzmocnione (ang. fortified products): produkty, w których dodatek wybranego składnika osiągnął wzrost zawartości składników naturalnie występujących w tych produktach. Należą do nich soki owocowe lub warzywne z dodatkiem witaminy C; produkty zbożowe z kwasem foliowym czy mleko z witaminą D i A,
• Produkty wzbogacone (ang. enriched products) gdzie stosuje się dodatek składnika, który naturalnie nie występuje w produkcie: dodatek wapnia do soku pomarańczowego; „mleko” sojowe lub ryżowe z witaminami A, D, E i wapń, mleko wzbogacone w kwasy omega 3,
• Produkty ulepszone (ang. enhanced commodities): produkty żywnościowe stosowanie w roli zamienników odżywczych, w celu zwiększenia przyswajalności wybranych składników odżywczych np. napoje z dodatkiem witamin i antyoksydantów, żywność i napoje z dodatkiem witamin dla sportowców oraz margaryny z witaminami.

Wzbogacanie produktów w świetle prawa

Witaminy i składniki mineralne powinny być obecne w naszej diecie, bowiem odpowiadają za wiele istotnych procesów zachodzących w naszym organizmie. Niemniej jednak należy pamiętać, że nadmierne spożywanie tych składników może wywołać niekorzystne dla zdrowia skutki. Dlatego też chcąc uregulować tę tematykę Parlament Europejski i Rada wprowadziły Rozporządzenie nr 1925/2006 regulujące prawnie na poziomie ogólnoeuropejskim to dość skomplikowane zagadnienie.

Zgodnie z art. 28 Ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, do środków spożywczych do żywności mogą być dodawane witaminy, składniki mineralne lub inne substancje wykazujące efekt odżywczy lub inny fizjologiczny – wyłącznie z uwzględnieniem wymagań określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji.

Jak przewiduje ustawodawca do żywności można dodawać tylko witaminy lub składniki mineralne określone w wykazie zawartym w załączniku I, w formach wymienionych w załączniku II, do rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 i z zastrzeżeniem przepisów określonych w tym rozporządzeniu oraz wg bieżąco aktualizowanych aktów prawnych.

Jednocześnie należy pamiętać, że dokonano zmian w ww. rozporządzeniu poprzez wprowadzenie następujących aktów prawnych:

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 108/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji (Dz. Urz. UE L 39 z dnia 13.2.2008),
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1170/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. zmieniające dyrektywę 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wykazów witamin i składników mineralnych oraz ich form chemicznych, które można dodawać do żywności, w tym do suplementów żywnościowych (Dz. Urz. UE L 314 36 z dnia 1.12.2009),
• Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1161/2011 z dnia 14 listopada 2011 r. zmieniające dyrektywę 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 953/2009 w odniesieniu do wykazów składników mineralnych, które można dodawać do żywności (Dz. Urz. UE L 296 z dnia 15.11.2011),
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r.,
• Rozporządzenie Komisji (UE) nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 roku ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci.