Handel na świecie: Trendy w handlu detalicznym na świecie

Rynki wschodzące

Pierwszą dziesiątkę rankingu zamykają Chiny i Rosja – zaliczane do rynków wschodzących. Stopień nasycenia tych rynków międzynarodowymi firmami handlu detalicznego nie odbiega od poziomu obserwowanego w rozwiniętych gospodarkach i stale wzrasta, co można uzasadnić specyfiką polityczną, gospodarczą i handlową tych krajów. Kryzys może doprowadzić do spowolnienia dynamiki zmian gospodarczych jednak z uwagi na olbrzymi potencjał wciąż są to rynki atrakcyjne dla inwestorów.

Według szacunków firmy analitycznej PMR, opublikowanych w raporcie „Retail in China 2008”, w 2008 roku wartość chińskiego rynku sprzedaży detalicznej miała przekroczyć 970 mld euro. Nie udało się dotrzeć do aktualnych danych, jednak z uwagi na załamanie gospodarcze wynik mógł nie zostać osiągnięty. Mimo to wartość rynku chińskiego i tak jest znacznie większa niż wartość sprzedaży detalicznej w Rosji, gdzie handel detaliczny rozwija się równie dynamicznie. Różnica w wartości obu rynków, wg PMR, wynika w głównej mierze z wielkości populacji Chin. Blisko 70% chińskiego handlu generują regiony zurbanizowane, które zamieszkuje 45% populacji Chin. Dynamicznemu rozwojowi handlu detalicznego sprzyjają działania legislacyjne władz chińskich oraz zmiana zachowań konsumenckich. Władze zezwoliły przedsiębiorstwom zagranicznym na samodzielną działalność, również w formie franczyzy często stosowanej w sieciach handlu detalicznego. Przychylne przyjęcie ze strony władz i konsumentów jest także zasługą wyższego poziomu higieny sklepów sieciowych w porównaniu do tradycyjnych straganów. Przyzwyczajeni do zakupów na położonych blisko domu targowiskach i w małych sklepikach Chińczycy, wraz z rozwojem handlu wielkopowierzchniowego, centrów handlowych, trendów zachodnich lansowanych w mediach i większą dostępnością samochodu stopniowo zmieniają model zakupowy. Dodatkowym bodźcem skłaniającym do zakupu w sklepie sieciowym jest przekonanie o wyższej jakości sprzedawanych tam produktów. Tym bardziej że coraz częściej na taka jakość mogą sobie pozwolić. Sieci handlowe działające w Chinach to w większości przedsiębiorstwa lokalne, o dużej liczbie małych sklepów, jednak od ponad 10 lat ze specyfiką i ograniczeniami lokalnego rynku zmagają są światowi giganci – Wal-Mart i Carrefour – dwaj najwięksi światowi detaliści. Na rynek ten wkroczyła także firma Tesco kupując 50% udziałów sieci 25 hipermarketów Hymall.

Ciekawym przykładem do obserwowania zmian w handlu detalicznym i ewolucji zachowań konsumenckich jest Rosja. Nietypowo rozkłada się tu poziom zamożności społeczeństwa – około 20% konsumentów o wysokich dochodach generuje najwyższe wskaźniki konsumpcji. Fenomenem jest najbogatsza Moskwa, gdzie dokonuje się ok. 30% całej sprzedaży detalicznej w kraju. Do bogatych zaliczają się również Sankt Petersburg i regiony związane z przemysłem wydobywczym, zamieszkałe przez ludność o stabilnych dochodach. W Rosji od kilku lat przelewają się fale inwestycji i zmian własnościowych w handlu wielkopowierzchniowym. Do 2005 roku prawie wszystkie hipermarkety były lokowane w Moskwie i Sankt Petersburgu. Lokalni detaliści otwierali swoje sklepy przede wszystkim w miastach obwodowych zamieszkałych przez ponad milion mieszkańców. Hipermarkety lokalizowane są zwykle w sąsiedztwie galerii handlowych, co zwiększa zainteresowanie nimi wśród konsumentów, którzy przy okazji spędzania popołudnia w centrum robią zakupy spożywcze. Wiąże się to także z czynnikami ekonomicznymi. Nowe inwestycje w Moskwie są dość kosztowne – otwarcie hipermarketu w postaci nowego budynku na obrzeżach Moskwy to koszt rzędu 40 milionów dolarów, natomiast na zlokalizowanie go wewnątrz centrum handlowego wystarczy jedynie połowa tej sumy.

Liderem rynku rosyjskiego jest koncern Auchan, który zadomowił się w Moskwie poprzez zakup marketów Remenka. Drugim z zagranicznych koncernów jest Grupa Metro, z marketami Real. Poza tymi firmami sektor hipermarketów jest zdominowany przez krajowych detalistów, takich jak Lenta, X5 Retail Group, O’Key, Mosmart, Sedmoj Kontinent, Paterson, Magnit i Kopiejka (wg Raportu Planet Retail 2008). X5 jest liderem pod względem liczby placówek; zaraz za nim Lenta. X5 prowadziło w 2007 roku 2-krotnie więcej hipermarketów niż Auchan, jednak obroty w sklepach tego ostatniego były ponad 2-krotnie większe. Stosunkowo nowymi graczami na rynku są sieci Globus, południowokoreański Lotte oraz Carrefour. Carrefour pomimo otwarcia w ubiegłym roku sklepu w stolicy, swoje plany rozwojowe wiąże z prowincją. Wejściem do Rosji jest zainteresowany amerykański gigant Wal-Mart, który dwukrotnie zlecał badania tamtejszego rynku, w 2006 i 2007 roku. Zmiany własnościowe w segmencie hipermarketów zapoczątkowała sieć Edeka, podejmując decyzję o wycofaniu się z rynku i wystawiając wiosną 2006 roku swoje sklepy na sprzedaż. W tym samym czasie Migros Turek sprzedał swoją sieć Remenka, swojemu partnerowi joint venture – spółce Enka, która z kolei w końcu 2007 roku odsprzedała ją Auchan.