Produkty lokalne: Unikalna wartość produktów z sąsiedztwa

Od lat ludzie kochają rankingi i wszelkie zestawienia. Z zapałem analizują: kto pierwszy, kto lepszy, kto zyskał pozycję lidera, kto spadł ze szczytu. Jednak istnieje taka grupa firm, które nigdy nie osiągają pozycji w pierwszej dziesiątce, ale dla określonego audytorium są zawsze numerem jeden. Tym materiałem chcielibyśmy zapoczątkować cykl opisujący przedsiębiorstwa mleczarskie w Polsce (i ich wyjątkowe produkty!), które wprawdzie nie osiągają rekordowych wyników sprzedaży w skali krajowej, ale są bezcenne dla obszaru, z którego się wywodzą. Przy okazji produkują asortyment mleczarski będący chlubą regionu. 

Wpisywanie się w popularny trend

Firmy, o których mówimy, to spółdzielnie mleczarskie i zakłady nieposiadające dystrybucji na terenie całego kraju, mające dochód do ok. 400 mln zł rocznie. Są to przedsiębiorstwa, które doskonale wpisują się w bardzo ciekawy trend na tzw. wytwórców produktów spożywczych „z sąsiedztwa” (tzw. local food). Trend ten wynika z rosnącej popularności żywności pochodzącej od lokalnych dostawców, rolników i producentów. Konsumenci coraz częściej wybierają artykuły wytwarzane blisko miejsca zamieszkania, cenią ich jakość, świeżość i transparentność pochodzenia. 

Z naszego polskiego punktu widzenia utrzymywanie takich firm jest bardzo ważne dla rozwoju regionu, lokalnej przedsiębiorczości oraz zatrudnienia. Osoby mieszkające w okolicach takiego podmiotu gospodarczego bardzo silnie się z nim identyfikują, a kolejne sukcesy firmy traktują bardzo osobiście. Niejednokrotnie taki zakład jest największym pracodawcą na lokalnym rynku. Wokół np. takiej mleczarni tworzy się nie tylko lokalny skup mleka czy punkt sprzedaży gotowych wyrobów, ale także rozwija się sprzedaż pasz, nawozów, powstaje stacja paliw. Miejscowe zakłady produkcyjne zostają też sponsorami lokalnych imprez, działalności kulturalnej czy drużyn sportowych. Są sercem regionu.

Kluczowe cechy trendu

Istnieje kilka kluczowych charakterystycznych cech tego trendu. Najistotniejsza dla klientów jest bliskość produkcji. Świadomość, że artykuły wytwarzane są z surowców pochodzących z lokalnych gospodarstw sprawia, że patrzy się na nie w szczególny sposób. Lubimy kupować to, co znane, bliskie naszemu sercu, nasze, lokalne. Taki lokalny patriotyzm. Po drugie, produkcja w miejscowych zakładach wspiera tutejszych dostawców surowców i komponentów. Niejednokrotnie pracują w nich mieszkańcy regionu, którzy pracę mają na miejscu i nie muszą tracić czasu na dojazdy czy opuszczać swojej ziemi w poszukiwaniu zatrudnienia. To istotny czynnik ekonomiczny zarówno dla przedsiębiorstw, jak i pobliskiej społeczności. Dlatego też konsumenci coraz częściej – i to świadomie! – wspierają małe, rodzinne gospodarstwa i lokalne przedsiębiorstwa zamiast wielkich korporacji.

Kolejnym zagadnieniem związanym z rozwojem tego typu firm jest zrównoważony rozwój regionu. Jednym z elementów tego złożonego procesu są krótsze łańcuchy dostaw, które zmniejszają emisję CO₂ i tym samym wspierają środowisko naturalne. Warty wspomnienia jest fakt, że dzięki krótszemu czasowi transportu żywność jest mniej przetworzona i zachowuje wyższą jakość oraz walory smakowe. Kolejnym ważnym elementem tego trendu jest tzw. transparentność transakcji i relacji pomiędzy kupującymi a wytwórcami. Kupujący mają większą pewność co do pochodzenia i sposobu wytwarzania żywności, często mogą bezpośrednio porozmawiać z osobami zaangażowanymi w produkcję. Obie grupy współistnieją obok siebie i obie są sobie potrzebne. Działamy razem!

Ludzie chcą mieć coś swojego, wytworzonego na miejscu, a nie takiego, co pochodzi z daleka, od obcych, z wielkich korporacji. Tego typu trend jest również wynikiem chęci powrotu konsumentów do tradycyjnych smaków i naturalnych produktów oraz rosnącej potrzeby zdrowego odżywiania. Istotny jest także aspekt świadomości konsumentów i producentów, którzy chcą nie tylko dbać o środowisko, w którym żyją, ale także chcą spożywać czyste produkty o najmniejszym stopniu przetworzenia, bez żadnych dodatków czy konserwantów.

Od pola do stołu 

Te i inne działania są wpisane w politykę Unii Europejskiej, która potwierdza potrzebę prowadzenia spójnego i kompleksowego podejścia międzysektorowego oraz podkreśla wagę wymiaru terytorialnego dla zasobów rolnych i różnorodności biologicznej. Kierunki działań są ze sobą ściśle powiązane i uzupełniają się w dążeniu do przekształcenia poszczególnych regionów UE w zasobooszczędną, przyjazną dla klimatu i konkurencyjną gospodarkę. Wiele inicjatyw politycznych wchodzących w skład tego pakietu ma bezpośredni lub pośredni wpływ na rolnictwo i sektor rolno-spożywczy w różnych regionach. Strategia ta ma przyspieszyć tworzenie sprawiedliwszego, zdrowszego i bardziej zrównoważonego systemu żywnościowego w UE.

Trend żywności „z sąsiedztwa” za granicą

Trend żywności „z sąsiedztwa” lub tzw. żywności lokalnej na przestrzeni ostatnich lat zdobył dużą popularność w wielu krajach, zwłaszcza tych, w których świadomość ekologiczna i troska o zdrowe odżywianie są mocno rozwinięte. Na zachodzie Europy takie produkty są wybierane głównie dlatego, że mają krótszy czas transportu, co zapewnia świeżość, są zdrowsze, bo mniej przetworzone, oraz wywodzą się z miejscowej tradycji kulinarnej. Poniżej przedstawimy przykłady aktywności niektórych ruchów tego typu w różnych krajach.

Ameryka Północna 

Stany Zjednoczone

USA najczęściej kojarzą nam się z wielkimi konglomeratami przetwórczymi skupującymi ogromne ilości surowca i produkującymi na wielką skalę. Producent znany jest tylko z logotypu, a klient – z tabelek w Excelu. W wielu przypadkach, jak to w biznesie, liczą się ilość i zysk, dlatego coraz częściej klienci poszukują czegoś innego. Czegoś, co będzie im bardziej bliskie i swojskie, a przede wszystkim – świeże i naturalne. Przykładem takich działań jest popularność ruchu „Farm to Table” i targów farmerskich. Na tego typu wydarzeniach sprzedawane są następujące produkty: ekologiczne warzywa, owoce, mięsa, sery rzemieślnicze, miód. Inną ciekawą inicjatywą jest CSA (Community Supported Agriculture), czyli aktywność, w której konsumenci bezpośrednio wspierają lokalnych rolników poprzez abonamenty na produkty.