Masło: Posmaruj mi masłem

Analiza rynku masła 

Analiza rynku masła wykazuje, że jest ono jednym z najbardziej drożejących produktów w ostatnim czasie. Przeciętna cena masła świeżego o zawartości tłuszczu ok. 82,5% za kilogram w 2021 roku wynosiła 22,20 zł. Na giełdzie w Chicago w notowaniu z 28 czerwca 2024 r. cena masła ukształtowała się na poziomie 6 889 USD/t (27,78 zł/kg). W porównaniu z cenami sprzed roku masło było o 28% droższe. W Polsce w czerwcu bieżącego roku również odnotowano wzrost cen masła – to w blokach kosztowało 26,87 zł/kg (wzrost w ujęciu rocznym o 31,5%). Cena masła konfekcjonowanego: 28,67 zł/kg (wzrost w ujęciu rocznym o 28,5%). Zatem rok 2024 przyniósł dynamiczne zmiany na globalnym i krajowym rynku masła. 

Analitycy zauważają, że popyt na masło wrósł w okresie pandemii COVID-19, kiedy kulinaria przeniosły się do domów. Te wzrosty zainteresowania produktem obserwowane są na całym świece. Masło uważało się za dodatek naturalny, tradycyjny, który można wykorzystywać do domowych potraw i wypieków. Również w tym okresie wzrosło przemysłowe zainteresowanie masłem i wykorzystanie go w „zdrowszych” wersjach produktów gotowych. W okresie pandemii wzmogło się zainteresowanie gotowaniem i pieczeniem w domu w związku z brakiem możliwości zakupu gotowych dań i wypieków oraz problemami z łańcuchami dostaw. Przyrządzanie dań stało się formą spędzania czasu w małym, rodzinnym gronie. Według raportu opublikowanego przez Land O’Lakes w 2020 r. firmy mleczarskie zwiększyły produkcję masła o 20%. 

Równocześnie ze wzrostem produkcji wzrosły ceny. Ten wyraźny wzrost jest spowodowany przez kilka kluczowych czynników, do których należą m.in. zmieniające się nawyki żywieniowe, rosnące zainteresowanie produktami naturalnymi i ekologicznymi oraz innowacje w produkcji w Europie, Oceanii i Ameryce Północnej. Na cenę masła mają także wpływ kwestie klimatyczne, tj. ekstremalne warunki pogodowe negatywnie wpływające na podaż i cenę surowca mlecznego, wzrost kosztów produkcji oraz nowe inwestycje producentów w zrównoważone praktyki produkcyjne, wymagane przez zmieniające się prawo oraz oczekiwania konsumentów. 

Z danych rynkowych wynika, że w 2024 r. Europa nadal odgrywa kluczową rolę na globalnym rynku masła. Pozytywne wyniki to skutek relatywnie dużego popytu i konsumpcji tego surowica. Największymi krajami zarówno w produkcji, jak i konsumpcji masła są Niemcy, Francja i Irlandia. Na cenę mleka i tym samym masła wpływają w znaczącym stopniu warunki klimatyczne, zwłaszcza susze w południowej Europie. Warto wspomnieć także o rosnącej świadomości zdrowotnej konsumentów i wdrażaniu nowych inwestycji. Szczególnie dotyczy to produktów ekologicznych i produkcji prowadzonej w oparciu o zrównoważone metody. 

Przykładem są Niemcy, u których – jak wynika z analizy rynku – ceny masła wyraźnie wzrosły. Na południowoniemieckiej giełdzie masła i sera w Kempten 10 lipca cena masła w blokach wzrosła o 4 centy (do 6,58 €/kg) na dolnym końcu zakresu i o 26 centów (do 6,90 €/kg) na górnym końcu. Także ceny masła w opakowaniach kontraktowych poszybowały w górę, osiągając teraz poziom od 6,76 do 7 €/kg, co stanowi wzrost o 51 i 25 centów w porównaniu z wcześniejszym tygodniem. We Francji cena masła wynosiła w pierwszej połowie 2024 roku średnio 6049 €/t. Za 1 kg masła konsumenckiego trzeba zapłacić od 6–7,50 €. 

W Oceanii na uwagę szczególnie zasługuje Nowa Zelandia, która jest jednym z największych eksporterów masła na świecie. W 2024 r. produkcja masła w tym regionie była stabilna, ale rosnący popyt w krajach azjatyckich, takich jak Chiny i Japonia, przyczynił się do wyższych cen na rynkach międzynarodowych. W Australii pomimo trudnych warunków klimatycznych produkcja masła również utrzymała się na wysokim poziomie, co pozwoliło na zwiększenie eksportu.

Również Stany Zjednoczone i Kanada odnotowały wzrost popytu na masło. Szczególnie dobrze rozwija się segment produktów ekologicznych i innowacyjnych. W USA i Kanadzie coraz większym zainteresowaniem cieszy się masło ekologiczne, co przyczynia się do wprowadzania wyższych cen i zwiększania produkcji. 

Krajami, które coraz przychylniej patrzą na masło, są Chiny i Japonia. Import produktu do tych państw odbywa się głównie z rejonu Oceanii i Europy. Powodów wzrostu zainteresowania tym surowcem jest kilka. Po pierwsze następuje wzrost liczebności klasy średniej, która ma coraz większe zasoby finansowe. Chińczycy coraz częściej próbują masła, zmianie podlega też sposób ich odżywiania. Przykładowo w Państwie Środka zauważa się znaczący wzrost zainteresowania produktami na bazie mleka, m.in. właśnie masłem. Co ciekawe, produkt ten stosowany jest zarówno w kuchni tradycyjnej tego kraju, jak i coraz popularniejszej kuchni europejskiej. 

Ameryka Południowa również odnotowała wzrost produkcji masła. Liderami są Argentyna i Brazylia. Przyczyną takiego stanu rzeczy stał się rosnący popyt krajowy oraz wzrost eksportu. Na szczególną uwagę zasługuje Argentyna, która – korzystając z relatywnie korzystnych warunków klimatycznych – intensywnie zwiększyła w ostatnich latach swoją produkcję.

Eksperci wskazują, że w najbliższym roku globalny rynek masła stanie przed szeregiem wyzwań, które mogą wpłynąć nie tylko na ceny, ale i podaż masła. Jednym z najważniejszych tematów podnoszonych przez analityków jest systematyczny wzrost kosztów produkcji, w tym rosnące ceny paszy dla zwierząt oraz energii elektrycznej. Szczególnie narażone na wzrost cen będą okresy przedświąteczne, kiedy popyt na produkt jest szczególnie wysoki, oraz w regionach, których wyraźnie odczuwalne są zmiany klimatyczne i wzrasta wymóg stosowania zrównoważonej produkcji. Nie bez znaczenia będzie popyt na produkty ekologiczne.