Śmietana: Śmietana tradycyjny dodatek
Śmietana nie dla wszystkich
Śmietana, jak wspomniano powyżej, jest produktem wysokokalorycznym i na pewno powinny z niej zrezygnować osoby z nadwagą. Niestety nie jest polecana osobom będącym na diecie odchudzającej ze względu na wysoką zawartość tłuszczu zwierzęcego, który może wpływać na odkładanie się tkanki tłuszczowej. Nie powinni jej spożywać w nadmiarze klienci zmagający się z chorobami kardiologicznymi oraz wysokim poziomem cholesterolu. W przypadku tych problemów należy zwracać uwagę na ilość oraz częstotliwość jej stosowania i wybierać wersje mniej tłuste.
Śmietany nie powinny spożywać również osoby, które mają alergię na krowie mleko. Alergia na mleko jest jedną z najbardziej kłopotliwych nietolerancji pokarmowych. Dotyczy ona przede wszystkim białek, które są częścią mleka – i to na nie reaguje układ odpornościowy. Przypadłość ta daje szereg uciążliwych objawów, takich jak zmiany skórne, bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, zaparcia czy uczucie pełności w żołądku.
Kolejną grupą osób, które powinny znacznie ograniczyć spożycie śmietany, są osoby cierpiące na nietolerancję laktozy. Śmietana dodana do dania nawet w niewielkich ilościach może spowodować nieprzyjemne perturbacje.
Innym schorzeniem, które niekorzystnie współgra ze śmietaną, jest cukrzyca. To choroba trzustki, która upośledza produkcję insuliny. Osoby chore na cukrzycę powinny ściśle nadzorować swoją dietę pod kątem spożywania śmietany. Produkt ten powinien się pojawiać sporadycznie i w wersji o niższej zawartości tłuszczu. Należy zwrócić uwagę także na ogólne spożycie dziennych węglowodanów, ponieważ śmietana również je zawiera.
Cena w dobie inflacji
W chwili obecnej cena produktów mleczarskich znacznie wzrosła i w porównaniu do poprzedniego roku jest wyższa o 20-24%. Niestety jest to wynikiem m.in. wzrostu cen nośników energii oraz opakowań.
Obecnie cena śmietany 12% w zależności od producenta kształtuje się na poziomie od 2,89 zł do 3,39 zł za opakowanie 400 g, śmietany 18% od 4,20 do 5,49 zł za 400 g. W przypadku śmietany 30% cena sięgać może nawet 9,32 zł za 350 g, a 5,72 zł za 200-gramowe opakowanie.
Podsumujmy: śmietana to popularny tradycyjny dodatek kulinarny, bez którego wielu paniom domu oraz szefom kuchni trudno byłoby się obyć. Wybór śmietan jest duży i w zasadzie każdy może znaleźć swoją ulubioną markę i produkt dopasowany do swoich potrzeb.
Niemal każdy zakład przerabiający mleko posiada ją w swojej ofercie. Do popularnych producentów należą m.in. Bieluch (SM), Czarnków (OSM), Danone Polska, Garwolin (OSM), Koło (OSM), Lactalis, Łowicz (OSM), Maluta Nowy Dwór Gdański (OSM), Mlekpol (SM), Grupa Mlekovita, Piaski (OSM), Wieluń (SDM), Włoszczowa (OSM) oraz Zott Polska.
Śmietana w kulinariach
Śmietana to jeden z tradycyjnych produktów mleczarskich w kulinariach świata. Stosowana była od dawna w zamożniejszych domach do przygotowywania wielu tradycyjnych dań, sosów, zup, ciast oraz deserów. Mimo że wśród dietetyków śmietana nie cieszy się zbyt dobrą opinią, produkt ten nie pozwala się wyprzeć z receptur kulinarnych, choć na rynku dostępne są jego zamienniki. Trudno wyobrazić sobie danie bez użycia śmietany ze względu na inny smak lub konsystencję.
TO CIEKAWE
W przeszłości, do momentu wynalezienia wirówki, śmietanę oddzielano od mleka, posługując się tzw. metodami postojowymi. Stosowano wówczas jedną z dwóch popularnych metod. Pierwsza polegała na wlaniu schłodzonego mleka do naczyń i pozostawieniu go w chłodnym pomieszczeniu do momentu zebrania śmietany z jego powierzchni. W drugim przypadku używano specjalnych odstojników glinianych lub metalowych, które przy dnie miały zamykany otwór, przez który odcedzano śmietanę od mleka. Dopiero wynalezienie wirówki odtłuszczającej pozwoliło na rozwój tej gałęzi produkcji. Pierwszą wirówką na ziemiach polskich był model Wilhelma Lefeldta zainstalowany w mleczarni Daniela Janasza w 1879 r. Następne modele pojawiły się w Piekarach oraz w mleczarni w Poznaniu, Śremie oraz w stacji doświadczalnej maszyn pod Dłonią. Jednak z powodu wysokiej ceny pozwolić sobie na nie mogły tylko nieliczne folwarki i mleczarnie.
W punktach sprzedaży oraz w domu i gastronomii śmietankę i śmietanę należy przechowywać w temperaturze nie wyższej niż 10°C oraz chronić przed oddziaływaniem światła.
Śmietana pełni przeróżne funkcje w sztuce kulinarnej wielu kuchni międzynarodowych. Wykorzystuje się ją do dań obiadowych, słodkich, słonych oraz deserowych, w wersji zarówno na ciepło, jak i na zimno. Dodaje się ją jako element do stabilizujący konsystencję oraz podkreślający smak zup, sosów, dipów i dresingów do sałat i sałatek. Jest też składnikiem strukturalnym kruchych ciast i ciasteczek. Śmietanę wraz z odrobiną cynamonu i cukru podaje się do pierogów z serem, z nadzieniem owocowym lub makaronów i do deserów z owocami. Wykorzystuje się ją także do zaprawiania sosów, do mięs, ziemniaków, kopytek i pyz. Często jest ona składnikiem makaronów, placków ziemniaczanych czy duszonych mięs. Jest wykorzystywana jako dodatek poprawiający smak i konsystencję deserów na bazie mleka i sera białego.
Niechlubne dodatki w śmietanach
Mimo że zdarza się to coraz rzadziej, niektóre produkty zawierają zbędne dodatki. Niektórzy producenci poprawiają w ten sposób ich profil strukturalny. Obecnie na rynku polskim śmietany występują w wersji naturalnej bez dodatków oraz z dodatkami polepszającymi konsystencję.
Wśród najczęściej wymienianych dodatków są substancje zagęszczające takie jak skrobia modyfikowana kukurydziana, mączka chleba świętojańskiego, guma guar, żelatyna, pektyna, karagen oraz dodatki o kwaśnym smaku.
Nikodem Pankowiak
Analityk Danych Sprzedażowych, CMR
Sklepy małoformatowe do 300 m2 oraz supermarkety o powierzchni 301-2500 m2 w 2022 r. odpowiadały łącznie za ok. 48% wartości sprzedaży kategorii śmietan. W tym samym czasie dyskonty wygenerowały 45% obrotów w tej kategorii, a hipermarkety 7%. Warto zauważyć przy tym, że podczas gdy znaczenie sklepów małego formatu i supermarketów w sprzedaży tej kategorii maleje, rośnie istotność dyskontów.
Choć wartość sprzedaży śmietan w sklepach w Polsce w 2022 r. wzrosła aż o 21%, należy pamiętać, że są to wzrosty napędzane inflacją. W tym samym czasie liczba sprzedanych opakowań produktów z tej kategorii wzrosła tylko o 1%. W sklepach małoformatowych i supermarketach odnotowano spadki odpowiednio o 9% i 4%.
Klienci sklepów małoformatowych i supermarketów w 2022 r. najczęściej sięgali po śmietany w opakowaniach 200 i 400 ml. Te pierwsze stanowiły 41% wszystkich sprzedanych opakowań śmietany w sklepach małoformatowych, te drugie za 20%. Średnia cena za opakowanie śmietany w 2022 r. wynosiła 3,72 zł i była o 20% wyższa od średniej ceny w roku 2021. Warto przy tym jednak zauważyć, że w grudniu ubiegłego roku klienci sklepów małoformatowych i supermarketów musieli zapłacić za opakowanie śmietany średnio 4,38 zł, czyli o 28% więcej niż w grudniu 2021 r.
Śmietany znajdziemy oczywiście w każdym supermarkecie oraz w 9 na 10 sklepów małoformatowych, gdzie najtrudniej znaleźć śmietankę do kawy – tę znajdziemy w 4 na 10 sklepów tego typu. Kupujący w supermarketach mogą wybierać spośród 28 różnych wariantów śmietany, podczas gdy klienci małych sklepów – z 10.
Wśród producentów liderem tej kategorii w sklepach małoformatowych i supermarketach pozostaje OSM Piątnica z wynikiem 29% w 2022 r. (wzrost o 2 pp względem 2021 r.), drugie miejsce na podium zajmuje Mlekpol (20%), a trzecie – Zott (17%). W koszykach kupujących w placówkach małego formatu i supermarketach najczęściej lądowała śmietana 18% do zup, sosów i sałatek w kubku 200 g, której producentem jest OSM Piątnica.
Powoli, bardzo powoli klienci sklepów małoformatowych i supermarketów zaczynają sięgać po śmietankę roślinną – w 2022 r. w tych sklepach sprzedano aż o 53% więcej jej opakowań niż rok wcześniej, a średnia cena za opakowanie wyniosła 5,74 zł. Jednak o tym, jak wciąż bardzo niszowa jest to kategoria, najlepiej świadczy fakt, że znajdziemy ją w 1 na 100 sklepów małoformatowych i 1 na 5 supermarketów.