Mlekpol (SM) zaoszczędził 4 mln zł

W dobie transformacji energetycznej i rosnącej presji regulacyjnej, przemysł mleczarski staje przed koniecznością głębokich zmian. Sama optymalizacja kosztów operacyjnych już nie wystarcza – kluczowe staje się wdrażanie rozwiązań opartych na gospodarce cyrkularnej, odzysku energii i redukcji śladu węglowego. To właśnie w obszarach gospodarowania odpadami i zużycia energii wyzwania te są dziś najbardziej widoczne i odczuwalne. Instalacja zaprojektowana i zrealizowana przez SEEN Technologie w Mlekpol (SM) w Grajewie stanowi dowód na to, że można je nie tylko skutecznie rozwiązywać, ale wręcz przekształcać w trwałe źródło przewagi rynkowej.

Spółdzielnia Mleczarska Mlekpol, jako jeden z największych producentów mleczarskich w Europie Środkowo-Wschodniej, przetwarza dziennie ponad 6 mln l mleka, co generuje strumienie odpadów organicznych oraz ścieków przemysłowych. Tradycyjne metody ich zagospodarowania oznaczałyby wysokie koszty, obciążenie środowiska oraz brak wartości dodanej. Dzięki zastosowanej technologii fermentacji beztlenowej odpady te zamieniono w źródło biogazu, energii, ciepła oraz organicznego środka poprawiającego właściwości gleby.

– Biogazownia to z jednej strony technologia produkcji energii, z drugiej zaś strategiczne narzędzie wspierające transformację mleczarstwa w kierunku zrównoważonego rozwoju. Grajewska instalacja fermentacji beztlenowej jest kolejnym krokiem w realizacji naszej długofalowej strategii energetycznej, która zakłada systematyczne inwestycje w odnawialne źródła energii we wszystkich zakładach Mlekpolu. To dla nas nie tylko odpowiedzialność wobec przyszłych pokoleń, ale także droga do zwiększenia konkurencyjności i niezależności energetycznej – powiedział Zbigniew Groszyk, wiceprezes zarządu Mlekpol (SM).

– Naszym celem było nie tylko dostarczenie instalacji technologicznie nowoczesnej, ale też ekonomicznie samowystarczalnej i zgodnej z ideą gospodarki o obiegu zamkniętym. W Grajewie nie mówimy o utylizacji odpadów – mówimy o ich przekształceniu w wartościowy zasób – zaznaczył Dariusz Jasak, Prezes Zarządu SEEN Technologie

Inżynieria dostosowana do realiów przemysłu mleczarskiego

Inwestycja została zrealizowana w formule „zaprojektuj i wybuduj”, co umożliwiło pełne dostosowanie każdego elementu technologicznego do potrzeb obiektu – od układu zasilania fermentora po systemy odzysku energii.

Serce instalacji stanowi fermentor o pojemności roboczej 6 800 m³, do którego codziennie trafia około 230 m³ substratów odpadowych, w tym osadów powstających w procesie oczyszczania ścieków. Proces prowadzony w warunkach mezofilowych zapewnia stabilność biologiczną oraz wysoki uzysk biogazu – na poziomie 380 m³/h. Wytworzony biogaz po oczyszczeniu i sprężeniu zasila agregat kogeneracyjny, który produkuje 1,2 MW energii elektrycznej oraz około 1,3 MW energii cieplnej.

– Nasza instalacja to nie gotowy zestaw z katalogu. Każdy komponent został indywidualnie dobrany z myślą o rytmie pracy zakładu, układzie logistycznym i specyfice substratów, z jakimi mieliśmy do czynienia w Grajewie – podkreślił Dariusz Jasak.

Produkcja energii i mierzalne zyski operacyjne

Rok 2024 był pierwszym pełnym okresem działania instalacji. W tym czasie system wygenerował 5 728 MWh energii elektrycznej, co daje średnią dzienną produkcję na poziomie około 16 MWh. Całość energii została zużyta na potrzeby własne zakładu – zasilając fermentor, suszarnię osadów i pozostałą infrastrukturę technologiczną.

Przy uśrednionej cenie zakupu energii na poziomie 700 zł/MWh, oznacza to uniknięcie wydatków rzędu około 4 mln zł. Instalacja zapewniła również pełną samowystarczalność cieplną oraz znaczną niezależność energetyczną, co przełożyło się na redukcję kosztów operacyjnych i wzrost efektywności finansowej zakładu.

Wysoka skuteczność systemu znajduje odzwierciedlenie także w gospodarowaniu osadami pofermentacyjnymi. W 2024 r. wytworzono 715 ton wysuszonego osadu, co przekłada się na średnią dobową produkcję na poziomie około 1 960 kg. Dzięki zastosowanym procesom fermentacji i suszenia objętość osadu została zredukowana nawet 6-krotnie, a powstały materiał zyskał nowe zastosowanie. Po uzyskaniu stosownych pozwoleń środowiskowych, osad ten może być wykorzystywany jako organiczny środek poprawiający właściwości gleby – stanowiąc wartościowy produkt uboczny o realnej użyteczności.

W efekcie, instalacja nie tylko przynosi istotne oszczędności energetyczne, ale także przekształca odpady w zasób, wzmacniając długofalową stabilność ekonomiczną i środowiskową zakładu.

– To zmiana perspektywy. Oczyszczalnia, która jeszcze niedawno była traktowana jako kosztowy dodatek do produkcji, dziś generuje realny zysk i poprawia bilans całego zakładu. To najlepszy przykład na to, jak inżynieria procesowa może rzeczywiście wpływać na wyniki finansowe przedsiębiorstwa – dodał dr inż. Bogusław Buczak, prokurent i dyrektor działu inżynieria procesowa w SEEN Technologie

Realny wpływ na środowisko i strategię ESG

Warto podkreślić także środowiskowy wymiar inwestycji. Produkcja energii z biogazu, ograniczenie emisji związanych z transportem i utylizacją osadów, a także całkowite wyeliminowanie konieczności ich zewnętrznego zagospodarowania, pozwoliły znacząco zmniejszyć ślad węglowy zakładu w Grajewie.

Mlekpol (SM) nie tylko ogranicza emisję CO₂, lecz aktywnie realizuje założenia Europejskiego Zielonego Ładu oraz pakietu „Fit for 55”. Dla SEEN Technologie projekt ten stanowi dowód, że transformacja energetyczna w przemyśle to znacznie więcej niż zmiana źródła zasilania – to kompleksowe podejście do zakładu jako zintegrowanego organizmu energetyczno-środowiskowego.

– Nasze podejście polega na łączeniu inżynierii z ekonomią i strategią środowiskową. Dla Mlekpolu stworzyliśmy nie tylko instalację, ale nowe źródło wartości. Wartości, którą da się policzyć – zarówno w megawatach, jak i w złotówkach – podsumował dr inż. Bogusław Buczak