Produkty sojowe: Fanaberia czy pomyłka?
Słowniczek:
- W języku mandaryńskim – mleko sojowe to doujiang, gdzie dou oznacza „ziarno” soi, a jiang (czyt. Czang) – oznacza „płynny, napój do picia”
- Po japońsku mleko sojowe to „tonyu; „to” oznacza „ziarno” a nyu – „mleko”
- W USA produkty te nazywane są „soymilk” (Li Yu-ying/1911r.)
- We Francji mleko sojowe nazywane jest „le lait de soja
- W Niemczech używa się nazwy „Sojamilch”(Fuerstenberg/1917)
- W Holandii używa się pojęcia „sojamelk,” (Lanzing’a i Van Veen’a /1937)
- W UK obowiązującą nazwą jest „soya bean milk” (Kale / 1936)
Cechy niekorzystne
Niestety mimo wszystkich nieukrywanych zalet należy pamiętać, że soja i jej przetwory mogą wywoływać – u niektórych osób – silne reakcje alergiczne. Dotyczy to głównie nietolerancji białek sojowych. Objawy nietolerancji to charakterystyczne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak: biegunki, wymioty, gorączka, wysypka, utrata apetytu. Objawy te są podobne do występujących w przypadku nietolerancji białek mleka krowiego.
Innym niekorzystnym elementem występującym w soi są związki należące do tzw. tioglikozydów, które przy długotrwałym spożyciu mogą przyczyniać się do powstania tzw. wola tarczycy. Ich działanie wolotwórcze polega na blokowaniu wiązania jodu i tworzenia z tyrozyny – tyroksyny niezbędnej do produkcji hormonów tarczycy. Na szczęście problem dotyczy głównie surowych ziaren, a obróbka technologiczna ziaren soi zmniejsza zawartość tych niekorzystnych substancji o ponad 30%.
Zapomniani i ważni klienci
Zastanawiając się, kim może być konsument napojów i deserów sojowych można dojść do wniosku, że w zasadzie mamy 3 grupy klientów. Po pierwsze mamy tych, którzy muszą lub powinni kupować produkty sojowe ze względów zdrowotnych, tych którzy wybierają takie produkty ponieważ są przeświadczeni o ich walorach odżywczych oraz tych, którzy chcą je kupować ponieważ szukają nowości i urozmaicenia w codziennym menu.
Zalety produktów sojowych:
- zawierają 40% białka
- zawierają cenne WNKT
- nie zawierają cholesterolu ani laktozy
- są źródłem witamin z grupy B oraz wielu składników mineralnych
- są bogate w izoflawony
Najistotniejszą grupą klientów są ci, którzy potrzebują produktów sojowych, bowiem cierpią na schodzenia, które uniemożliwiają im korzystanie z klasycznych produktów mleczarskich. Pierwszą grupę w tej kategorii stanowią dzieci i/lub osoby dorosłe, które są uczulone na białko mleka krowiego. Niestety odsetek dzieci z alergiami rośnie, a produkty sojowe (o ile dzieci nie są na nie uczulone) są dla nich jedną z alternatyw żywieniowych. W tym przypadku alergenem wywołującym reakcję systemu immunologicznego jest białko zawarte w mleku. U niektórych osób reakcja alergiczna bywa bardzo silna. Dzieci często „wyrastają z alergii” pomiędzy 3. i 5. rokiem życia, ale trzeba pamiętać, że alergia może rozwinąć się na każdym etapie życia.
Zatem wstawiając napoje i desery sojowe na półce z produktami mleczarskimi możemy zwiększyć ich dostępność oraz obroty sklepu. Dla osób uczulonych na mleko dużym ułatwieniem będzie znalezienie tych wyrobów tam, gdzie codziennie sięgają po podstawowe produkty (tj. mleko, jogurty) lub masło dla pozostałych członków rodziny.
Jest tylko jedna uwaga. Przy podejmowaniu decyzji o karmieniu dzieci produktami sojowymi należy pamiętać, że produkty te nie są zalecane dla dzieci poniżej szóstego miesiąca życia. O ile dziecko nie jest uczulone na soję i jej przetwory, możliwe jest wprowadzenie produktów sojowych do diety dziecka między szóstym miesiącem a drugim rokiem życia. Dla niemowląt i małych dzieci produkty sojowe są dodatkowo wzbogacane wapniem, by zawierały podobną ilość wapnia, jak ich nabiałowe odpowiedniki. Niemniej jednak w tym okresie nie zaleca się ich stosowania, jako wyłącznego źródła odpowiednika mleka, z uwagi na niską zawartość tłuszczu, który jest istotnym czynnikiem zapewniającym prawidłowy rozwój dziecka w tym wieku.
Druga kategoria klientów z „problemami zdrowotnymi” to osoby, które nie mogą spożywać mleka krowiego ze względu na nietolerancję laktozy. Ten typ nietolerancji jest najczęściej spotykaną formą nietolerancji pokarmowej związanej z brakiem bądź niskim poziomem enzymu zwanego laktazą. Enzym ten bierze udział w trawieniu naturalnie występującego w mleku cukru – laktozy. Zbyt niski poziom laktazy powoduje, że część laktozy opuszcza jelita w formie niestrawionej, czemu towarzyszą symptomy w postaci np. biegunki. Jednym ze sposobów uniknięcia tych objawów jest wykluczenie z diety mleka.
Kolejna grupa klientów z tej kategorii to osoby, które powinny ograniczyć spożywanie produktów zawierających cholesterol, ze względu na profilaktykę chorób krążenia. Produkty sojowe nie zawierają cholesterolu, bo są to produkty pochodzenia roślinnego. Napoje i desery sojowe są również bogatym źródłem NNKT, które przyczyniają się do obniżenia poziomu „złego” cholesterolu (LDL) we krwi przy zachowaniu poziomu tzw. „dobrego” cholesterolu (HDL). Soja bogata jest w naturalne kwasy Omega-3 i Omega-6.