Higiena: Dezynfekcja UVC

Dezynfekcja wody i lodu

Celem dezynfekcji wody jest redukcja liczby żywych form organizmów do poziomu dopuszczalnego przez prawodawstwo lub wewnętrzne kryteria zakładowe. Dezynfekcja UVC polega na montowaniu lamp UVC wewnątrz specjalnych osłonowych rur kwarcowych umożliwiających pracę lamp w warunkach zwiększonego ciśnienia przepływającej wody. Dawkę promieniowania dobiera się w zależności od parametrów fizykochemicznych wody (barwa, mętność). Dezynfekcja zachodzi tylko w czasie naświetlania i nie zapobiega ponownemu zanieczyszczeniu wody, ale pozwala na wyeliminowanie stosowania uzdatniaczy chemicznych lub zmniejszenie ich dodawanej ilości. Jakość wody w zakładzie ma szczególne znaczenie, gdyż wpływa na wszelkie procesy higienizacyjne (mycie pomieszczeń produkcyjnych, sprzętu, ale też mycie rąk).

Dezynfekcja surowców

W przypadku mleka i produktów wytwarzanych z niego mogą wystąpić zanieczyszczenia drobnoustrojami patogennymi, takimi jak Salmonella sp., Yersinia enterocolitica, Clostridium perfringens i botulinum, Escherichia coli, Listeria monocytogenes, czy Staphylococcus aureus. Mleko surowe podlegające procesom pasteryzacji lub filtracji zostanie ich pozbawione, zatem szczególnie istotnym aspektem higieny produktów mlecznych są zanieczyszczenia krzyżowe oraz stan mikrobiologiczny stosowanych dodatków, np. smakowych. Jak pokazują raporty RASFF najczęściej zanieczyszczone są owoce jagodowe zbierane ręcznie. W 2009 r. odnotowano 4 przypadki wycofania malin pochodzących z Polski i Chorwacji, nadmiernie zanieczyszczonych bakteriami Escherichia coli.

Aby zmniejszyć mikroflorę dodatków można zastosować ekranowanie lampami UVC, co powinno znacznie przyczynić się do obniżenia poziomu zanieczyszczeń.

Dezynfekcja maszyn i urządzeń

Ciekawym pomysłem w celu zminimalizowania zanieczyszczeń drobnoustrojami produkowanych wyrobów jest zastosowanie dezynfekcji UVC, np. do wyjaławiania opakowań przed napełnieniem, dezynfekcji taśm przenośnikowych oraz innych środków ochrony osobistej. Coraz popularniejsze są też sterylizatory UVC na rękawice, noże, piły i stalki. Zasadniczą korzyścią z ich zastosowania jest brak kontaktu z wodą w czasie sterylizacji, a co za tym idzie spowolnienie procesów korozjogennych. Noże ze sterylizatorów UVC mogą być przez dłuższy czas wykorzystywane.

Dezynfekcja chłodnic

Ciekawym i nowym pomysłem zastosowania dezynfekcji UVC jest instalowanie lamp na chłodnicach układu chłodzenia powietrza. Naświetlaniu poddawane jest powietrze wchodzące do chłodnicy. Przeprowadzone badania wskazują, że dzięki takiemu rozwiązaniu poziom zanieczyszczenia powietrza obniża się, a dodatkowo wydłuża się żywotność układów w samej chłodnicy oraz okresy pomiędzy kolejnymi gruntownymi czyszczeniami np. lamel.

Przed podjęciem decyzji czy instalować dezynfektory UVC należy przeprowadzić badania mikrobiologiczne, aby ocenić początkowe skażenie. W miejscach zakładu, gdzie nie jest ono duże można pominąć instalacje takich urządzeń, gdyż są one drogie i gdy brak realnego zagrożenia, to nie warto. Badania powinno się powtórzyć 3-4 tygodnie po zainstalowaniu urządzenia.

W polskich realiach dezynfekcję UVC warto zainstalować w: chłodnicach, centralach wentylacyjnych, w stacjach uzdatniania wody, w pomieszczeniach pakowania wyrobów oraz do dezynfekcji opakowań.

Adam Dąbrowski

Przedstawiciel Handlowy w Bastra Weindich

W branży mleczarskiej najczęściej stosowanymi formami dezynfekcji UVC są sterylizacja opakowań na linii produkcyjnej, powietrza w kanałach wentylacyjnych oraz w laboratoriach czy dezynfekcja wody z zastosowaniem urządzeń przepływowych.

Stosując metodę dezynfekcji promieniami UVC przede wszystkim mamy możliwość przedłużenia trwałości produktu ze względu na wysoką czystość mikrobiologiczną opakowań.

Metoda ta jest zdecydowanie bardziej powszechna w Europie niż w Polsce. Natomiast nie można do końca określić skali jej zastosowania, ponieważ firmy posiadające tego typu instalacje z reguły nie chcą się tym chwalić – uważają, że mogą zostać uznane za takie, w których higiena stoi pod znakiem zapytania. Jest to błędne rozumowanie, gdyż sama chęć zastosowania tej technologii powinna pokazać, że dla producenta temat higieny jest bardzo ważny. Ponad to w każdym zakładzie spożywczym może się zdarzyć wystąpienie problemu mikrobiologicznego, gdyż składa się na to wiele czynników zewnętrznych i właśnie dlatego aby ograniczyć możliwości wystąpienia zakażeń producenci wdrażają technologię UVC.

Producent lamp do dezynfekcji UVC, którego jesteśmy dystrybutorem na całą Polskę, posiada w ofercie między innymi urządzenie o symbolu ET, które można zamontować w prawie każdej pustej przestrzeni np. zamontować świetlówki w środku agregatu chłodniczego. Ich zastosowanie jest bardzo szerokie. Dlatego też w przypadku linii produkcyjnych trzeba do tematu podejść indywidualnie.

Jeżeli chodzi o korzyści związane z zastosowania nowego systemu dezynfekcji możemy wymienić tutaj wysoką skuteczność wobec bakterii, drożdży, wirusów i pleśni. Jest to koncepcja „szyta na miarę”, łatwa w instalacji z wszechstronnymi zastosowaniami. Istnieje możliwość stosowania metody w trakcie trwania procesów produkcyjnych oraz co ważne, bez chemii, ozonu oraz odpadów produkcyjnych. Dezynfekcja UVC przedłuża trwałość i przydatność do spożywania produktów, oraz charakteryzuje się długą żywotnością lamp, niskimi kosztami eksploatacji i utrzymania. Ponadto metoda jest zgodna ze standardami HACCP, IFS oraz VDI 6022 i SWKI 2003-5.

Koszty natomiast należy oszacowywać każdorazowo, ponieważ wpływa na nie kubatura pomieszczenia w przypadku dezynfekcji powietrza, przekrój kanału wentylacyjnego i prędkość przepływu powietrza w nim czy szybkość urządzenia pakującego w przypadku dezynfekcji opakowań. Na ilość zastosowanych lamp mają wpływ również takie czynniki jak liczba wymian powietrza w pomieszczeniu, częstotliwość wchodzenia/wychodzenia oraz rodzaj drobnoustrojów do zneutralizowania.