Napoje na serce: Nie tylko Benecol
Napoje funkcjonalne zawierające substancje obniżające poziom cholesterolu stają się coraz popularniejsze w społeczeństwach o rosnącej świadomości żywieniowej, gdzie dbałość o własne zdrowie i dobre samopoczucie staje się kierunkiem nie tylko odżywiania, ale i sposobem na życie. Ogromną szansę dostrzegły w tym nie tylko koncerny produkujące żywność, ale także koncerny handlowe – wprowadzając produkty obniżające poziom cholesterolu, oferowane pod private label.
Substancje obniżające stopień wchłaniania cholesterolu od lat pobudzają wyobraźnię. Do takich należą fitosterole, które na trwałe zagościły w produktach dostarczanych konsumentom. Niestety ich pozyskiwanie, choć trwa od lat, jest wciąż bardzo kosztowne pod względem technologicznym, co znajduje swój wyraz w cenie produktów. Nie przeszkadza to jednak produktom mleczarskim wzbogacanym w stanole i sterole szybko „rosnąć”, a koncernom, tj. Raisio Foods i Unilever prześcigać się w przekonywaniu, który z nich jest pierwszy i najpopularniejszy. Zdziwiłby się jednak ten, kto myśli, że tylko te dwa koncerny walczą o rynek.
Co to są fitosterole?
Fitosterole są to związki chemiczne będące składnikami błon komórkowych. Grupa fitosteroli obejmuje ponad 40 związków o bardzo zróżnicowanej roli i zbliżonej budowie w tym cholesterol. Budowa fitosteroli jest na tyle zbliżona, że ma to znaczenie dla organizmu człowieka. Naukowcy zajmujący się tą tematyką odkryli bowiem, że fitosterole – jeśli dostarczyć je w odpowiednio dużej ilości mogą blokować określoną ilość receptorów komórek jelitowych i uniemożliwiać wchłanianie cholesterolu. Oznacza to, że główny winowajca chorób XX wieku przedostawałby się do krwiobiegu w ograniczonej ilości. Same z kolei fitosterole wchłaniają się bardzo słabo i są neutralne dla zdrowia.
Źródła fitosteroli
Choć głównymi źródłami fitosteroli są oleje roślinne, to trudno zawartość fitosteroli w nich uznać za znaczącą. Oprócz olejów, fitosterole znajdziemy w roślinach strączkowych, sezamie i słoneczniku. Niewielkie ilości fitosteroli znajdziemy w płatkach zbożowych i pieczywie z pełnego przemiału. Ze względu na niewielkie zasoby tych związków w żywności szacuje się, że większość konsumentów pokrywa zapotrzebowanie na fitosterole zaledwie w 10-15%.
Fitosterole w mleczarstwie
Do produktów wzbogacanych w stanole i sterole roślinne należą zarówno napoje mleczne, mleko jak i – najbardziej znane w Polsce – margaryny.
Firma Cargill w czerwcu 2008 roku przedstawiła koncepcję CoroWise – związku redukującego poziom cholesterolu. Wśród dostawców substancji obniżających poziom cholesterolu należy uwzględnić również: firmę Cognis oferującą fitosterole dodawane do mleka i tłuszczów oraz Teriaka – fitosterole do jogurtów i Triple Crown – fitosterole do jogurtów.
Stanole wykorzystywane są przez najbardziej utytyłowaną w tym segmencie firmę Raisio, inicjatora całej kategorii produktów fortyfikowanych w fitosterole oraz Unilever – inicjatora kategorii produktów wzbogacanych w sterole.
Warto przypomnieć, że szczególnie korzystne efekty osiąga się poprzez powiązanie przyjmowania stanoli lub steroli ze zbilansowaniem diety, a zwłaszcza ograniczeniem spożycia tłuszczów zwierzęcych i zwiększeniem spożycia warzyw oraz owoców. Spożywanie 2 g steroli lub stanoli roślinnych wraz z dietą pozwala obniżyć wchłanianie cholesterolu nawet o 60%, a stężenie cholesterolu frakcji LDL we krwi o 10-15%. Tymczasem samo obniżenie stężenia LDL o 10% zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału serca o 20%.
Najbardziej znaną marką produktów obniżających poziom cholesterolu jest Benecol wytwarzany przez Raisio Foods: w Polsce dostępny w wersji Benecol (60% tłuszczu) i Benecol Niskotłuszczowy (35% tłuszczu) oraz w postaci jogurtów pitnych. Firma uzyskała potwierdzenie tezy o obniżaniu poziomu cholesterolu na podstawie wyników ponad 40 badań klinicznych. Benecol rekomendowany jest też przez Instytut Kardiologii w Warszawie. Od niedawna wiadomo także, że spożywanie serów ze stanolami pozwala obniżyć poziom cholesterolu ogółem o 5,8%, a złego cholesterolu o ponad 10% (wspólne badania Raisio i Valio).