Maślanki: Niedoceniony (jeszcze) produkt

Współczesne kulinarne zastosowanie maślanki

Maślanka to produkt uniwersalny kulinarnie i popularny w wielu krajach. Jej podstawową funkcją jest gaszenie pragnienia oraz hamowanie głodu. Maślankę można pić samodzielnie jako orzeźwiający, chłodny napój. Jest ona także doskonałym dodatkiem do płatków śniadaniowych lub musli. Na jej bazie można przygotować owocowe lub warzywne koktajle wzbogacone o orzechy, nasiona, zioła i przyprawy. 

Maślanka może być stosowana do dań słodkich i wytrawnych. Jest stosowana jako dodatek do słodkich dań smażonych (placki, naleśniki) oraz wypieków (chleb, bułki słodkie, ciasteczka, ciasta), nadając im delikatności. Maślankę można też znaleźć w przepisach na domowy chleb. Podczas wypieku chleba sodowego kwas zawarty w maślance reaguje z substancją spulchniającą, wodorowęglanem sodu, wytwarzając dwutlenek węgla, który działa jako środek spulchniający.

Maślanka jest doskonałym ekwiwalentem kefiru czy kwaśnego mleka do jaj sadzonych z ziemniakami z koperkiem. Doskonale nadaje się także jako składnik chłodników i zup na zimno i na gorąco. Na maślance można gotować tradycyjne zupy, takie jak żurek. Dzięki kwaśnemu środowisku jest doskonała do marynowania mięs na grilla, kurczaka i wieprzowiny, ryb, które dzięki niej pozostają soczyste. Jest doskonałą bazą do sosów i dressingów. Maślanka może zastąpić śmietanę w tradycyjnej mizerii. W maślance można też odsalać śledzie. Bywa używana jako składnik sosów i dressingów do sałatek, bo dodaje im kremowej konsystencji i świeżości. 

W domu można używać maślanki w proszku, aby wypieki wyrosły szybciej, dodać kwaskowatości dipom, marynatom i przyprawom bez ich rozcieńczania, a także jako sosu do owoców i warzyw. 

Przemysłowe zastosowania maślanki 

Maślanka to surowiec o szerokim zastosowaniu w przemyśle spożywczym. Dzięki swoim właściwościom może być stosowana do produkcji różnego typu napojów fermentowanych oraz tych z dodatkiem soków. W maślankę w proszku wzbogacane są jogurty i sery, co poprawia ich teksturę, zapobiega synerezie oraz jest korzystne przy produkcji jogurtów niskotłuszczowych. Maślankę wykorzystuje się czasami przy produkcji sera o obniżonej zawartości tłuszczu oraz serów do pizzy. Jest też surowcem stosowanym w przemysłowo wykonywanych wypiekach takich jak chleb (poprawia się w ten sposób jego strukturę i smak) oraz różnego typu ciasta i słodkie bułki. Maślanka może być używana do produkcji lodów, dodaje się ją także do mieszanek naleśnikowych. Co ciekawe, bywa też stosowana w procesie mikrokapsułkowania olejów omega-3. 

Eksport maślanki 

O ile rynek krajowy wykazywał w latach 2023–24 tendencję spadkową, to aktualnie trend ulega odwróceniu. Z kolei w wymiarze międzynarodowym Polska pozostaje znaczącym eksporterem maślanki w proszku. Według danych z Report Linker pomimo tego trendu Polska zajmuje znaczącą pozycję w światowym eksporcie maślanki. Według UN Comtrade oraz danych z baz celnych różnych krajów w 2023 r. Polska zajmowała 4. miejsce w światowym eksporcie maślanki. Na Polskę przypadało około 6,27% całkowitej wartości światowego eksportu maślanki, o wartości 143,15 mln USD. Polskę wyprzedzały tylko Francja (14,4% za 328,60 mln USD), Belgia (14,23% za 324,65 mln USD) i Niemcy 13,73% (313,31 mln USD). Wartość polskiego eksportu maślanki wzrosła o 64,39% w ciągu ostatnich 5 lat, z 87,08 mln USD w 2019 r. do wspomnianych 143,15 mln USD w 2023 r.

Rozwój rynku maślanki w Europie 

Maślanka to tradycyjny produkt, który jak każda kategoria podlega wielu czynnikom wpływającym na rozwój. Do czynników tych należą m.in. zmiany preferencji konsumentów i nawyków żywieniowych, rosnąca konkurencja ze strony alternatywnych produktów mlecznych i roślinnych oraz czynniki ekonomiczne, które mogą ograniczać lub zwiększać możliwości wydatkowe. 

Prognozuje się, że do 2027 r. rynek maślanki w Polsce będzie się rozwijał w tempie 7,62%. Tempo wzrostu rozpocznie się od 8,09% w 2025 roku i osiągnie 13,73% do 2029 r. Pewne spowolnienie rynku może być obserwowane w latach 2026–2027 (7,37–7,62%). Warto jednak dodać, że prognozy dostępne w różnych źródłach dla rynku polskiego różnią się od siebie znacząco.