Trendy Produktowe: W nurcie trendów

Współczesny przemysł spożywczy to nie tylko produkcja żywności i zaspokajanie głodu. Wyzwania tego sektora ściśle powiązane są z uwarunkowaniami geopolitycznymi, klimatycznymi, rozwojem wiedzy oraz zmieniającymi się trendami.

Więcej ludzi, mniej ziemi, wyższe temperatury

Według Journal of Dairy Science w 2026 r. światowa populacja wyniesie 10,4 mld ludzi, z czego 81% zamieszkiwać będzie Afrykę i Azję. Według ONZ liczba ludności na świecie w 2100 r. może osiągnąć poziom nawet 10,9 mld. Niestety równocześnie areały upraw spadną do tego czasu do 0,15 ha na osobę. Wyraźnym problemem będzie wzrost temperatur, co w znacznym stopniu utrudni uprawę roślin oraz hodowlę zwierząt.

Pozytywną informacją dla branży mleczarskiej jest to, że konsumpcja produktów mleczarskich będzie wzrastać, bowiem produkty te będą w dalszym ciągu postrzegane jako korzystne dla zdrowia.

Zrównoważony rozwój z myślą o przyszłości

Na konstrukcję produktów spożywczych wpływa wiele aspektów społecznych i technologicznych. Jeżeli chodzi o trendy społeczne, to najczęściej wskazuje się: zmianę stylu życia, starzenie się społeczeństwa, zmniejszanie się gospodarstw domowych, dalej wzrost wymagań konsumentów oraz zwiększenie ich świadomości żywieniowej i ekologicznej. 

Do tej pory za podstawowy wzorzec postępowania dla przemysłu spożywczego uznawano produkcję żywności w celu zaspokojenia potrzeb żywieniowych człowieka. W ostatnich latach wyraźnie widać postęp nauk o żywności i żywieniu człowieka, który systematycznie udostępniany jest konsumentom. W efekcie uzyskujemy wzrost ich świadomości żywieniowej. Z drugiej strony wartym zauważenia jest też rozwój różnego typu technologii produkcji, które sprzyjają zdrowszej i kosztowo efektywniejszej żywności. W tej chwili wzorzec ten został uzupełniony o aspekty zrównoważonej produkcji żywności wytwarzanej metodami przyjaznymi dla środowiska.

W związku z powyższym tworzone są nowe normy prawne, nowoczesne, bardziej wydajne technologie, wdrażane są procesy gospodarki zamkniętej w kontekście odpadów i produktów ubocznych. Wszystko to tworzone jest z myślą o przyszłości naszej planety.

Nowa rola opakowań

Bardzo ważnym elementem we współczesnym świecie produkcji spożywczej są opakowania i możliwość rozszerzenia ich podstawowej funkcji pakowania o inny kanał użycia. Dzisiaj konstruktorzy opakowań nie tylko myślą, jak atrakcyjnie opakować dany produkt, ale także starają się go produkować w taki sposób, by dać mu drugie i kolejne życie. Myślą o tym, by dać możliwości wykorzystania opakowania jeszcze wiele razy lub skierować je do recyklingu. 

Elementy opakowań oddziałujące na klienta to design i barwa, kształt opakowania i dopasowanie do ręki, dobór materiału (łatwość degradowania, kompostowalność). W projektowaniu opakowań ważna jest także grafika, intrygujący i konsekwentny koncept wizerunku, oryginalne i rozpoznawalne liternictwo danej marki, efektowne zdobienia. Ważnym elementem branym pod uwagę przy pierwszym i kolejnym zakupie jest wielkość opakowania dostosowana do potrzeb konsumenta, sposób otwierania oraz utylizacji opakowania. Coraz częściej konsumenci zadają pytanie, jak dane opakowanie i produkt wpisują się w trendy ekologiczne i zrównoważonego rozwoju.

Sytuacja na rynku 

Konsumenci na całym świecie od kilku lat muszą mierzyć się z ekstremalnie trudnymi wyzwaniami życiowymi. Część z nich musiała zmienić biuro na pracę zdalną, zrezygnować z biurowego cateringu na rzecz domowych posiłków dla siebie i innych domowników. Część zmieniła swój styl życia i sposób żywienia, zaczęła bardziej dbać o zdrowie i poszukiwać produktów bardziej dopasowanych do ich potrzeb zarówno pod kątem wartości odżywczych jak i wielkości porcji oraz funkcjonalności użytkowania. Część musiała dostosować swoje potrzeby do różnego typu ograniczeń, braku konsumpcji w restauracjach, braku możliwości spotkań z bliskimi czy korzystania z klubów fitness.

W ostatnich latach wpływ na rynek produktów spożywczych miały wydarzenia związane z pandemią, licznymi lockdownami, problemy z dostawami i zachowaniem płynności łańcuchów dostaw, zmianami w sile nabywczej konsumentów. Wielu producentów żywności i napojów zmuszona była do drastycznej zmiany swojej strategii produkcyjnej, która wynikała ze zmiany stylu życia i priorytetów konsumentów. Producenci musieli wziąć pod uwagę, jak konsumenci pracowali, jedli, jak robili zakupy, co kupowali i jakimi kanałami.

Wielu analityków uważało, że zakończenie pandemii oraz ukształtowane zachowania konsumentów mogą być szansą na rozwój ciekawych innowacji rynkowych. Niestety wydaje się, że nowa sytuacja geopolityczna i wybuch wojny w Ukrainie znacząco wpłyną na branżę spożywczą. Bardzo istotnymi kwestiami są rosnące szybko koszty i inflacja, która odciska się na możliwościach zakupowych konsumentów ze względu na wzrost cen oraz zmniejszenie siły nabywczej konsumentów.

Trendy konsumenckie 

Mimo tych wszystkich problemów można na rynku światowym zauważyć klika ciekawych trendów, które rządzą przemysłem spożywczym. Należą do nich m.in. rozwój rynku e-commerce, rozwój żywności funkcjonalnej, zainteresowanie naturalnością, czystą etykietą, produktami i opakowaniami ekologicznymi, żywnością roślinną, wygodą, przyjemnością, projektowaniem z myślą o ponownym użyciu.

Rozwój rynku e-commerce

Jednym z rozwijających się trendów jest rozwój e-commerce. Rozwój tego kanału sprzedaży jest szczególnie widoczny po 2020 r. Początkowe problemy logistyczne szybko zostały opanowane, a system sprzedaży zaczął się szybciej rozwijać. Jest on postrzegany jako szybki, wygodny oraz oszczędzający czas. Wadami są: mniejszy wybór produktów, wyższe ceny oraz nadmierna liczba opakowań zbiorczych. Dla branży mleczarskiej system sprzedaży on-line jest wyzwaniem, bowiem dla tych produktów należy zachować ciągłość łańcucha chłodniczego. COVID-19 spowodował przeniesienie zwyczajów zakupowych z osobistych wypraw do sklepów w celu zrealizowania dużych zakupów na rzecz zakupów z dostawą pod drzwi.

Z danych Euromonitor wynika, że penetracja e-commerce jest najwyższa w krajach Azji i Pacyfiku (wzrost z 6,5% w 2018 r. do 9% w 2021 r.). W Ameryce Północnej w 2021 r. penetracja tego kanału sprzedaży wzrosła z 1,5% do 4,6%. W Europie Zachodniej wynosi obecnie 3,2%. Kanał e-commerce wymaga odrębnego podejścia do sprzedaży. Przede wszystkim ważna jest prezentacja produktu w sklepie internetowym, co wiąże się czasem z przeprojektowaniem opakowań, aby były bardziej atrakcyjne dla odbiorcy, z dokładniejszym opisem produktu oraz polityką cenową. Ważne jest też dostosowanie opakowań zbiorczych do szybkiej identyfikacji zamówienia oraz takiej organizacji logistyki i transportu, by koszt przewozu niósł za sobą jak najmniejszy ślad węglowy.

Silny nacisk na żywność funkcjonalną 

Pandemia zmotywowała wielu ludzi do refleksji nad stanem swojego zdrowia. Konsumenci bardziej niż uprzednio szukają poprawy i ochrony zdrowia poprzez żywność, napoje lub suplementy diety. Mając to na uwadze, coraz częściej analizują opakowania, porównują składy i wartości odżywcze, co jest wynikiem większej świadomości żywieniowej. Coraz bardziej ceniona jest żywność o prostym składzie, naturalna i korzystna dla zdrowia, ale także wzbogacona w dodatki funkcjonalne, które mają konkretne przełożenie na zdrowie.

Ciągle rozwijającym się trendem jest nacisk konsumentów na produkcję zdrowej lub sprzyjającej dobremu samopoczuciu i kondycji żywności. Trend ten określany jest jako „Health and Wellness”. Najczęściej wymienianymi terminami są tutaj odporność oraz zdrowe jelita. Do poszukiwanych składników należą: prebiotyki, probiotyki oraz niektóre składniki botaniczne. Do wymienianych składników będących w zakresie zainteresowania konsumentów zalicza się witaminy C, B6 i B12, cynk oraz selen. Ze składników botanicznych największym zainteresowaniem cieszą się kurkuma, imbir, czarnuszka, sosna, czarny bez, kwiat lipy, dzika róża, rokitnik i jarzębina. 

Przykładami produktów spełniających powyższe kryteria są: 

• kefiry marki Biotiful z kawą i kakao oraz witaminami B6 i B12 (Wielka Brytania), 
• jogurt z jeżyną oraz z witaminami C, D3, B6, B12 marki Actimel (Wielka Brytania), 
• mleko UHT marki Pascual z witaminami A, D3, B6, B12 (Hiszpania). 

Do produktów wspomagających odporność zaliczyć należy także hinduskie mleczne shoty Amul, mleka marki Dos Pinos z dodatkiem żelaza, cynku, witaminy D i kwasu foliowego (Gwatemala). W przypadku mleka zauważa się produkty wzbogacane w dodatki funkcjonalne, tj. kwasy omega 3 (Remarkable Milk Company, Australia) czy białko (kefiry firmy Biotiful Dairy). 

Oprócz powyższych w 2021 r. wskazywano także żywność funkcjonalną z elementami sprzyjającymi urodzie. Przykładowymi produktami z dodatkiem m.in. kolagenu są:

• jogurt ProBeauty firmy Vinamilk z elementami poprawiającymi elastyczność skóry, 
• Dannon's Light + Fit z kolagenem, 
• Gimmick Collagen Smoothie Yogurt z kolagenem,
• Yuzu Orange odżywcze dla oczu, kości i skóry (White Strawberry). 

Ciekawym produktem jest też mleko smakowe pomagające się zrelaksować i dobrze wyspać, tj. Sleep Well Vanilia – drink z Wielkiej Brytanii z miodem, wanilią, walerianą oraz witaminami. Nowym kierunkiem w produkcji żywności funkcjonalnej jest wzbogacanie produktów w kwasy CLA sprzyjające redukcji wagi i spalaniu tłuszczu. Przykładem takiego produktu jest Pursue Happiness Cowffee – pierwszy na świecie napój z dodatkiem 120 mg CLA.

Naturalność i czysta etykieta

Temat czystej etykiety jest szczególnie ważny w przemyśle mleczarskim, bowiem samo mleko jako surowiec wyjściowy stanowi cenny i podstawowy produkt żywnościowy. Wskazana jest edukacja konsumentów o zaletach produktów mleczarskich oraz o naturalnej charakterystyce czystej etykiety mleka. Konsumenci oczekują, że produkty mleczarskie będą naturalne, wolne od dodatków, sztucznych barwników i aromatów. Idea czystej etykiety najpopularniejsza jest w regionie Azji i Pacyfiku (25%), Ameryki Łacińskiej (23%), Bliskiego Wschodu (20%) oraz Europy (19% respondentów).