Bezlaktozowe: Bezlaktozowe szanse
Kategoria produktów bezlaktozowych jest wyjątkowym przykładem linii produktów, od których zależy nasze samopoczucie. Produkty bezlaktozowe są przeznaczone dla osób z nietolerancją laktozy, która może być problemem zarówno wrodzonym jak i nabytym w późniejszym wieku.
Unikatowość
Cechą charakterystyczną produktów bezlaktozowych jest ich wieloaspektowe wpisanie się w niszę produktową jednej z najpopularniejszych kategorii spożywczych jaką jest mleczarstwo. Produkty bezlaktozowe wpisują się w kategorię produktów z jednej strony niewywołujących problemów w układzie pokarmowym, z drugiej zaś wspierających zdrowie konsumentów poprzez dostarczenie funkcjonalnych wartości odżywczych pochodzących z mleka i jego przetworów.
Laktaza – enzym dający komfort
Jednym z cukrów występujących w mleku jest laktoza. Wokół tego składnika narosło wiele negatywnego PR. Przede wszystkim laktoza jest organicznym związkiem chemicznym – disacharydem – dwucukrem z grupy węglowodanów. W naturalnej postaci występuje w mleku ssaków: najwięcej jest jej w mleku krowim, znacznie mniej w kozim i owczym. Wagowo stanowi około 2-8% mleka.
Warto podkreślić, że laktoza występuje naturalnie wyłącznie w klasycznym mleku i jego przetworach, ale może też pojawić się w innych produktach spożywczych, do których produkcji dodano klasyczne mleko lub produkty jemu pochodne. Niestety jest to składnik, który może przysporzyć nam trochę problemów zdrowotnych, jeżeli na drodze w układzie pokarmowym nie natrafi na odpowiednią ilość enzymu rozkładającego go do cukrów prostych.
Po spożyciu wraz z mlekiem lub jego pochodnymi laktoza jest rozkładana w obecności laktazy w jelicie cienkim na cukry proste: glukozę i galaktozę. Jeżeli nasz organizm nie produkuje w dostatecznej ilości tego enzymu lub gdy występuje jego brak to u osoby spożywającej produkty mleczne mogą wystąpić dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Badania wskazują, że nawet co czwarty Europejczyk może zmagać się z nietolerancją laktozy.
Grzegorz Mech
Business Development Manager, Consumer Panels & Services GfK Polonia
Wartość zakupów wszystkich produktów bez laktozy dokonanych przez polskie gospodarstwa domowe na swoje potrzeby (przyniesione do domu) wg danych zakupowych Panelu Gospodarstw Domowych GfK Polonia wyniosła w ciągu ostatnich 12 miesięcy prawie 767 mln PLN. W analizowanym okresie te produkty kupiło 77% gospodarstw domowych wydając na nie średnio blisko 74 PLN i dokonując zakupów tych produktów 11 razy. Porównując te dane z analogicznym okresem rok wcześniej, liczba nabywców wzrosła o 4 p.p. (co oznacza, że liczba gospodarstw domowych kupujących produkty bez laktozy wzrosła o ponad 540 tysięcy), a wartość zakupów o prawie 27%. Wzrosła także częstotliwość dokonywania zakupów produktów „lactose free” (+16%) oraz wydatki pojedynczego gospodarstwa domowego na te artykuły (+20%).
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że udział wartościowy produktów bez laktozy w zakupach wszystkich kategorii, w których takie produkty są oferowane jest niewielki – stanowią one zaledwie 0,2%. Najważniejszym kanałem dystrybucji jest handel wielkoformatowy, który odpowiada za ponad 80% rynku. Dominującą pozycję mają dyskonty, z udziałem bez mała 49% w ujęciu wartościowym. Udziały hipermarketów i supermarketów są na podobnym poziomie – każdy z tych formatów stanowi nieco ponad 16%. Patrząc na wagę dyskontów w zakupach kategorii bez laktozy warto podkreślić dominujący udział produktów markowych. Produkty marek własnych odpowiadają jedynie za niecałe 1/4 zakupów wartościowo. Najważniejsze 5 kategorii, w których wartość bezwzględna zakupów produktów bez laktozy była najwyższa, to sery twarde („żółte”), mleko UHT, roślinne zamienniki nabiału, mleko świeże i jogurty naturalne. W sumie kategorie te stanowią bez mała 67% wartości zakupów produktów bez laktozy.
Wartość zakupów tych top 5 kategorii w segmencie produktów bez laktozy wzrosła dynamicznie w porównaniu z rokiem ubiegłym. Najszybciej rosła wartość zakupów jogurtów naturalnych bez laktozy oraz roślinnych zamienników nabiału. Dynamika wzrostu mleka bez laktozy była tylko nieco wyższa niż całego rynku bez laktozy.
Wymienione kategorie są także tymi, w których udział produktów bez laktozy w wartości zakupów kategorii jest najwyższy. Jednak ranking/kolejność kategorii, w których produkty bez laktozy mają największe udziały wartościowe, jest nieco odmienna – są to kolejno: roślinne zamienniki nabiału, mleko UHT, jogurty naturalne, mleko świeże i sery twarde („żółte”). Kolejne to napoje mleczne, serki do smarowania, kawa mrożona, serki wiejskie i margaryny. Warto również zwrócić uwagę, jak zmieniała się waga produktów bez laktozy w zakupach poszczególnych kategorii.
Zdecydowanie najwyższą dynamikę wzrostu udziałów w zakupach kategorii widzimy w napojach mlecznych, co wydaje się logicznym kierunkiem rozwoju dla firm z sektora nabiałowego – zarówno w mleku UHT, jak też w mleku świeżym produkty bez laktozy są istotne (i ich udział w kategorii rośnie). Napoje mleczne można uznać za „kolejny krok” w kierunku rozwoju produktów odpowiadających na zapotrzebowania związane z dietą.
Na koniec warto zwrócić uwagę, że produkty bez laktozy są także oferowane w wersjach bardziej „wysublimowanych” niż tylko jako „lactose free” – są dostępne w wersjach light, bez glutenu, bez GMO, bez cukru oraz w różnych kombinacjach tych cech.
Podsumowując, można z dużą dozą pewności stwierdzić, że będziemy mieli do czynienia z dalszym rozwojem oferty produktów z cechami „dietetycznymi”. W końcu „nasz Klient nasz Pan”.
Nietolerancja laktozy – główne objawy
Na czym polega to schorzenie? Problem pojawia się wtedy, gdy laktoza, która w związku z niewystarczającą ilością lub wręcz brakiem enzymu laktazy, nie może zostać poddana rozkładowi i ulega fermentacji bakteryjnej. W efekcie w jelicie grubym tworzą się gazy, powodujące przykre dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Są to między innymi wzdęcia, bóle brzucha, gazy oraz biegunka, kolki, nudności, wymioty, uczucie przelewania się w brzuchu. Objawy najczęściej pojawiają się bezpośrednio po spożyciu produktów nabiałowych. Objawy nietolerancji laktozy są bardzo uciążliwe i niekomfortowe dla klienta. Są jednak możliwości ich uniknięcia. Można to zrealizować na co najmniej trzy sposoby.
Ciekawe produkty
Moda na antipasti dotarła do Polski. To powrót do kulinarnej przyjemności z podróży po krajach śródziemnomorskich. Śmietankowy serek bez laktozy, czerwona pikantna albo żółta, chrupiąca papryka to kusząca propozycją. To świetna przekąska dla domowników i przyjaciół na kameralne spotkanie.
Dystrybutor: Euroser Dairy Group.
Lekarz kontra dietetyk
W przypadku zaobserwowanych objawów osoba cierpiąca na to schorzenie w pierwszej kolejności powinna zdiagnozować u gastrologa swój układ pokarmowy. Jeżeli potwierdzą się przypuszczenia należy rozważyć kilka strategii radzenia sobie z problemem.
Po pierwsze możliwe jest przyjmowanie tabletek zawierających laktozę. Wtedy spożycie klasycznych produktów mleczarskich przebiega w znacznie łagodniejszy sposób i nie pozbawiamy się smaku i wartości odżywczych płynących z mleka i jego przetworów.
Po drugie inną metodą, która zyskuje na popularności w związku z modą na ograniczanie mięsa i produktów zwierzęcych jest całkowite wyeliminowanie mleka i jego produktów oraz poszukiwanie rozwiązań w kategoriach produktowych na bazie produktów roślinnych tj. soja, tłuszcz kokosowy, owies, migdały, ryż i orzechy. Można dyskutować nad wyższością jednej diety nad drugą, ale trend do ograniczania spożycia produktów odzwierzęcych jest faktem i niektóre osoby z nietolerancją laktozy z niego korzystają.
W ofercie rynkowej znajdują się nie tylko napoje roślinne, ale także ekwiwalenty klasycznych jogurtów, serów, twarożków i deserów. Na polskim rynku mocnymi graczami w tej kategorii są m.in. Danone (Alpro), Bakoma, Łowicz (OSM) oraz Grupa Polmlek (linia Nutri Vege) a także Hochland Polska (linia Simply V). Z mniejszych dostawców tego typu produktów na rynku polskim warto wspomnieć Natumi (marka Natumi), Hain Europe (marka Dream), Joya (marka Joya).
Magdalena Wilgatek
Business Development Manager w CMR
Od stycznia do września 2021 r produkty bez laktozy odpowiadały średnio za 2,9% wartości sprzedaży wszystkich produktów mlecznych w sklepach małoformatowych do 300 m2 oraz za 3,7% wartości sprzedaży wszystkich produktów mlecznych w supermarketach 301-2500 m2. W sklepach małoformatowych wartość sprzedaży produktów bez laktozy wzrosła w okresie od października 2020 do września 2021 o 1,9% w porównaniu do roku poprzedniego. W supermarketach w tym okresie wzrost wartości sprzedaży wyniósł 20,8%. W pierwszych trzech kwartałach tego roku produkty bez laktozy były dostępne w blisko 70% sklepów małoformatowych do 300 m2 sprzedających produkty mleczne, a za połowę wartości ich sprzedaży odpowiadało mleko. To właśnie mleko jest najbardziej znaczącą kategorią wśród produktów bez laktozy. We wrześniu tego roku odpowiadało ono za 51,9% wartości sprzedaży produktów bez laktozy w sklepach małoformatowych i 41,7% w supermarketach. Klienci sklepów małoformatowych mogli we wrześniu 2021 r. wybierać spośród 5 wariantów produktów bez laktozy a klienci supermarketów z 17 wariantów. W obu formatach sklepów największe znaczenie wśród producentów miała Mlekovita, zaś na drugim miejscu plasował się Hochland.
Trzecią strategią jest sięgnięcie po produkty bezlaktozowe. O ile 10 lat temu takie produkty były jedynie sprowadzane z zagranicy, a ich cena niejednokrotnie znacznie przewyższała klasyczne produkty, to teraz na rynku działa kilku producentów krajowych, którzy oferują całą paletę produktów mleczarskich bez laktozy.
Na sklepowych półkach pojawia się coraz więcej bezlaktozowych mlek, serów i jogurtów. Napis „bez laktozy” oznacza, że w procesie produkcji zazwyczaj dodaje się do nich laktazę – enzym odpowiedzialny za rozkład laktozy na glukozę i galaktozę. Produkty bezlaktozowe w związku z tym są nieco słodsze od produktów klasycznych. Warte podkreślenia jest jednak to że nie różnią się od nich właściwościami zdrowotnymi ani zawartością makroskładników oraz stanową doskonały ekwiwalent produktów klasycznych. Zawierają więc białko, witaminy A, D, E i K oraz wapń.