Zbiorniki: Zbiorniki sterylne, buforowe i procesowe

Oliwia Zakrzewska
Forum Mleczarskie Biznes 3/2021 (44)
© fm

W przemyśle spożywczym wymagane jest zachowanie wysokich standardów higienicznych, dlatego zbiorniki procesowe powinny być odpowiednio zaprojektowane i skonstruowane. Materiał do ich budowy musi być odporny na różne właściwości przechowywanego medium. Zbiorniki mogą także być dodatkowo zabezpieczone np. w wannie ochronnej bądź jako zbiorniki dwupłaszczowe.


Zbiorniki stosowane w przemyśle spożywczym to zbiorniki ze stali nierdzewnej, które możemy podzielić na: zbiorniki procesowe, zbiorniki magazynowe, zbiorniki ciśnieniowe i zbiorniki, których budowa ma miejsce bezpośrednio w miejscu ich pracy, np. bezpośrednio w pomieszczeniu. Zbiorniki procesowe przeznaczone do pracy w przemyśle spożywczym podlegają wielu wymogom dotyczącym wyboru materiałów, konstrukcji itp. Przykładem może być chropowatość ścian wewnętrznych zbiornika w celu zapewnienia higieny. Wszystko dostosowywane jest do rodzaju procesu, w którym dany zbiornik będzie wykorzystany. Przykładowo: prowadzone w odstępach czasu ogrzewanie i chłodzenie produktu determinuje zastosowanie dodatkowych elementów, w celu dopasowania do wymogów produkcyjnych, higienicznych i prawnych. W przypadku zbiorników magazynowych na mleko, ze względu na właściwości fizykochemiczne przechowywanego medium, polecane są zbiorniki ze stali nierdzewnej. Przemysł potrzebuje także zbiorników ciśnieniowych, aseptycznych, kwasoodpornych i wielu innych.

Branża nabiałowa rozwija się, poszerzają się zakresy działań. Ważne, aby produkcja stawała się bardziej wydajna przy zachowaniu wysokich standardów jakości, bezpieczeństwa i higieny. Najczęściej spotykany asortyment zbiorników to rozwiązania ze stali nierdzewnej przeznaczone do przechowywania mleka. Tutaj do budowy zbiornika stosuje się bardzo często stal typu 316 (L). Stal – zgodnie z definicją – to stop żelaza z węglem i innymi dodatkami stopowymi, w której zawartość węgla nie przekracza 2%. W przypadku stali nierdzewnej zawartość węgla C jest nie większa niż 1,2%, a chromu co najmniej 10,5%. Chrom znacząco podnosi odporność stali na oddziaływanie czynników powodujących reakcję utleniania, dlatego stał się składnikiem stali żaroodpornych, kwasoodpornych i nierdzewnych. Zgodnie z oznaczeniem PN-EN, stal 316 (L) to stal o kodzie cyfrowym 1.4404. Numer gatunku stali nadaje europejskie biuro rejestracyjne. Cyfra 1 przyporządkowuje materiał do stali stopowych specjalnych, kolejne cyfry 44 do odpornych na korozję i żaroodpornych. Stal 1.4404 to stal w której zawartości molibdenu waha się pomiędzy 2-2,5%, niklu 10-13%, chromu 16,5-18,5%. Pozostałe materiały, które spotykane są w produkcji zbiorników, przedstawione zostały w tabeli.

Przemysł mleczarski wykazuje zapotrzebowanie na zbiorniki do prowadzenia procesów przetwórstwa w produkcji masła, serów, jogurtów, lodów, deserów, mleka w proszku, serwatki, maślanki, kefirów, mlecznych napojów fermentowanych, serków topionych, pokarmów dla niemowląt – które charakteryzują się szczególnymi wymogami w zakresie składu i produkcji. Dostawcy proponują klientom ścisłą współpracę i starają się dostosować produkt do potrzeb klienta oraz do możliwości produkcyjnych zakładu itp. Ponadto oferują szkolenia, podcasty i akademie, na których szczegółowo omawiane są poszczególne aspekty związane z projektowaniem zbiorników do wykorzystania w przemyśle. Również popularność zbiorników samoczyszczących w systemie CIP powoduje wykorzystanie materiałów kwasoodpornych i ługoodpornych.

© milk hydrosan / fm

Branża mleczarska wykazuje także zainteresowanie zbiornikami mobilnymi oraz zbiornikami krystalizacyjnymi, w tym krystalizatorami lamelowymi i krystalizatorami higienicznymi. W przypadku krystalizatora lamelowego, dzięki warstwowej konstrukcji wewnętrznej, złożonej z perforowanych płyt wbudowanych w zbiornik oraz dzięki powoli obracającemu się mieszadłu, możliwe jest otrzymanie optymalnego wytrącania się kryształów w maśle klarowanym. Dodatkowo zbiornik został tak zaprojektowany, aby nie sprawiał trudności z utrzymaniem higieny. Budowa umożliwia mycie w systemie CIP. Taki zbiornik to propozycja firmy Gpi Tanks.

Firma Amargo produkuje zbiorniki chemoodporne z tworzyw sztucznych, z przeznaczeniem do magazynowania żrących materiałów, w tym zbiorniki do przechowywania chemikaliów podlegające kontroli Urzędu Dozoru Technicznego (UDT), zbiorniki chemoodporne procesowe wykorzystywane do przetwarzania produktów w obrębie linii, zbiorniki chemoodporne do pozostałych zastosowań niepodlegające kontroli UDT. Do produkcji zbiorników chemoodpornych najczęściej firma stosuje tworzywa sztuczne PE100, PE100 RC, PP-H, PP-C, PCV, PVC-U, PVC-C, PVDF, E-CTFE, PFA, a także żywice GRP/TWS/FRP – konstrukcje kompozytowe poliestrowe, winyloestrowe oraz hybrydowe konstrukcje zespolone: liner chemoodporny i ściankę konstrukcyjną z kompozytu szklanego. Dodatkowymi zabezpieczeniami chroniącymi środowisko produkcyjne i otoczenie w sytuacji wycieku medium ze zbiornika na skutek rozszczelnienia. Firma wyposaża zbiorniki m.in. we wskaźniki poziomu cieczy, czujniki przepełnienia wraz z zabezpieczeniami w postaci:

  • drugiego płaszcza w konstrukcji zbiornika
  • płaszcz z systemem monitorowania szczelności
  • zbiornik w wannie zabezpieczająco-wychwytującej, a to chroni posadzki pomieszczeń produkcyjnych i odpływy ściekowe.

Dodatkowymi elementami wyposażenia zbiorników mogą być elementy konstrukcyjne zbiornika, elementy instalacji towarzyszących czy armatura zabezpieczająca. Elementami konstrukcyjnymi zbiornika mogą być:

  • drabiny
  • pomosty obsługowe
  • systemy mocowania do podłoża
  • oświetlenie
  • oznakowanie
  • kraty pomostowe
  • barierki
  • podstawowe króćce
  • aseptyczny kurek poboru próbek
  • włazy
  • wzierniki.
Katarzyna Bojarczuk, Dyrektor Handlowy w Milk Hydrosan

Katarzyna Bojarczuk

Dyrektor Handlowy w Milk Hydrosan

W przemyśle mleczarskim oprócz zbiorników opisanych w artykule mamy też do czynienia ze zbiornikami bardziej specjalistycznymi np. zbiornikami do przygotowania jednorodnych mieszanin czy emulsji, które mogą być wykorzystywane np. do przygotowania homogennego produktu przed suszeniem. Innymi przykładami zbiornika specjalistycznego jest zbiornik do mieszania produktów wysokolepkich np. mieszanie masy serkowej z mieszankami smakowymi czy zbiornik do magazynowania produktów sypkich. W zbiornikach tych możemy zastosować innowacyjny system Sonic-Horns w celu efektywniejszego opróżniania zbiornika.

Oferujemy Państwu szeroki asortyment produktów poprzez zbiorniki magazynowe, procesowe, buforowe do krystalizatorów i zbiorników specjalistycznych. W swojej ofercie mamy również stacje mycia CIP. Zbiorniki projektowane i wykonane przez Milk Hydrosan zachowują wysokie standardy higieniczne. Wykonujemy zbiorniki izolowane; z płaszczem grzejnym/chłodzącym. Stosowane przez nas mieszadła są dobierane do produktu, który ma być zbiorniku. Nasze zbiorniki spełniają wszystkie wymagania sanitarno-higieniczne.

Wśród elementów instalacji towarzyszących znajdują się np. pompy dozujące, mieszadła, odprowadzenie oparów i gazów czy orurowanie. Spośród elementów armatury zabezpieczającej wymienić można czujniki przepełnienia i wycieku, zgodnie z wymogami UDT, automatyczne układy sterowania i kontrolno-pomiarowe tj. szafy sterownicze, zawory, siłowniki, przepustnice, elementy do pomiaru przepływu, układy grzejne z użyciem grzałek chemoodpornych lub ogrzewanie płaszczowe albo wskaźniki poziomu cieczy. Firma Spomasz, producent zbiorników ze stali kwasoodpornej w swoim portfolio produktów posiada m.in.:

  • zbiorniki magazynowe cieczy spożywczych
  • zbiorniki technologiczne wyposażone w systemy grzania/chłodzenia, mieszadła
  • zbiorniki transportowe
  • zbiorniki ciśnieniowe.

Swoją ofertę dla przemysłu spożywczego ma także firma Bepis, która klientom z branży mleczarskiej oferuje zbiorniki do magazynowania mleka, zbiorniki sterylne, buforowe, procesowe, fermentatory, zbiorniki procesowe itp. Firma DeLaval w swojej szerokiej ofercie posiada m.in. zbiorniki schładzające do mleka: DeLaval DXCR, DeLaval DXCE, DeLaval DXCEM, DeLaval DX3S.

© fm

Zbiornik schładzający DeLaval DXCR schładza mleko zachowując jego jakość. Standardowa skrzynka przyłączeniowa ułatwia instalację oraz serwisowanie, wydajne chłodzenie mleka przyjaznymi dla środowiska czynnikami chłodniczymi. Pokrywa włazu wykonana jest z plastiku bądź stali nierdzewnej, zastosowanie trwałej sprężarki typu scroll szybko schładza oraz redukuje koszty. Wnętrze zbiornika czyszczone jest automatycznie poprzez zastosowanie kuli natryskowej zaś gładka powierzchnia wewnętrzna pomaga w utrzymaniu higieny. Dostępne są pojemności od 1100 litrów do 1200 litrów. Zbiornik schładzający DeLaval DXCE zapewnia szybkie schładzanie oraz łagodny proces mieszania, aby zachować najwyższą jakość surowca. Wszystkie zbiorniki wchodzące w skład tego modelu wyposażone są w owalną podstawę z dużą powierzchnią chłodzącą. Możliwe jest łączenie ich ze sprężarkami o wysokiej mocy. Ponadto ten model zbiorników wyposażony jest w obracaną w dwóch kierunkach pokrywę, która może otwierać się pionowo bądź poziomo, aby ułatwić dostęp. To rozwiązanie sprawdza się w przypadku niskich pomieszczeń. Zbiorniki tego modelu dostępne są w pięciu szerokościach, aby łatwiej wpasować je w pomieszczenia magazynowania mleka. Kolejny model – zbiornik DeLaval DXCEM to zbiornik do chłodzenia lub przechowywania dużych ilości mleka od 14 000 litrów do 32 000 litrów. Możliwy jest dobór różnych wielkości i kształtów zbiornika, stosownie do dysponowanej przestrzeni, w której zostanie umieszczony zbiornik. Każdy zbiornik z tego asortymentu wyposażony jest w cztery niezależne parowniki płytowe, które zapewniają niezawodne chłodzenie mleka. W przypadku, gdy ilość magazynowanego mleka przekracza 12 t, firma rekomenduje zastosowanie alternatywnej konstrukcji dla zbiornika średniej wielkości DeLaval DXCE, który jest dostępny w dwóch pojemnościach. Zbiornik schładzający DeLaval DX3S oferuje ochronę jakości mleka poprzez łagodne mieszanie, niskie koszty schładzania, izolację wyjątkowej grubości u podstawy zbiornika i ochronę przed przepełnieniem.