Rynki międzynarodowe: Rynek Maroka

Struktura mleczarstwa marokańskiego

Branżę mleczarską w Maroku reprezentują głównie Central Dairy Danone z blisko 60% udziałem rynkowym oraz Copag Cooperative (Jaouda) z 25% udziałem w rynku, dalej Safi Lait (Jibal) z 7% udziałem w rynku oraz mniejszymi graczami tj.: Best Milk, Domaines Agricole, Colainord oraz Colaimo.

Centrale Laitière, jest od 1940 roku marokańskim pionierem w produkcji mleka i świeżego nabiału. Od 1953 roku ściśle współpracuje z koncernem Danone, tworząc największą w Maroku platformę dystrybucyjną z 30 punktami logistycznymi oraz 70 tys. punktów sprzedaży. Od 2012 roku jest własnością Francuzów. Firma osiąga roczne przychody ponad 600 mln euro.

Drugą, co do wielkości firmą jest spółdzielnia Copag powstała w 1987 roku w południowym regionie Souss-Massa. Jej największą marką jest stworzona w 1993 roku El Jaouda (Jakość po arabsku), pod którą produkowane są mleko oraz jogurty. Firma specjalizuje się w produkcji m.in. płynnego mleka, jogurtów, oraz świeżych serów. Copag współpracuje z 11 tys. gospodarstw rolnych posiadających łącznie blisko 40 tys. krów. Firma przerabia 20% produkowanego w kraju mleka.

Safi Lait specjalizuje się m.in. w produkcji mleka w proszku, różnego typu serów (w tym serów pleśniowych: camembert, brie i serów kozich) oraz śmietanek i masła oraz jogurtów. Zakład produkcyjny jest usytuowany w Tadla, gdzie znajduje się farma Agroplus z 3 tys. krów ras Holstein i Montbéliarde. Firma rocznie przerabia 30 tys. ton mleka (4% przerabianego w kraju surowca). Najbardziej znaną marką jest Aljibal (co znaczy „góra” w jęz. arabskim). Marka dostępna jest w całym kraju i jest synonimem produktów o najwyższej jakości.

Kolejną firmą jest należąca do rodziny królewskiej Domaines Agricoles; produkuje niszowe wyroby pod marką premium Chergui. Firma wykorzystuje mleko wyłącznie z trzech należących do niej farm w północnym Maroku, gdzie posiada około 1000 mlecznych krów. Firma przerabia około 9 tys. ton mleka rocznie, głównie na jogurty i tradycyjny marokański laban. Produkty te są około 10% droższe od wyrobów standardowych.

Grupa Nestlé swoją siedzibę ulokowała w Doukkala. Jest znana z produkcji wysokiej jakości lodów, wyrobów mleczarskich dla niemowląt oraz mleka w proszku. Firma przerabia 3% mleka dostępnego w Maroku.

Colainord to spółdzielnia mleczarska usytuowana w Tétouan. Zatrudnia 580 osób i produkuje około 55 tys. ton produktów mleczarskich rocznie. W asortymencie znajdują się m.in. mleko pasteryzowane, UHT, jogurty, mleko fermentowane, masło i sery.

Colaimo (Co.Lai.Mo) to spółdzielnia mleczarska powstała w listopadzie 1953 roku. Firma specjalizuje sie w produkcji mleka pasteryzowanego w kartonach i folii, masła, napojów mleczarskich, jogurtów.

W Maroku 20-30% mleka jest przetwarzane przez mniejszych prywatnych przetwórców. Mleko jest używane do produkcji wyrobów tradycyjnych sprzedawanych w tzw. mleczarskich sklepach lub bezpośrednio na farmach. Najbardziej popularnymi tradycyjnymi produktami są iben i raib (mleka fermentowane), zabda (rodzaj masła), jben (świeży ser). Produkty te robione są z surowego mleka i jakość ich jest porównywalna do jakości produktów wytwarzanych przemysłowo. Są one produkowane z mleka krowiego, owczego, koziego oraz wielbłądziego.

Ta część rynku jest bardzo złożona i rozdrobniona. Niektóre firmy są pionierami w danym regionie w produkcji wyrobów z mleka. Przykładem takich firm jest Le Bon Lait w Marrakeszu oraz Colait Extralait w Gharb. Firmy regionalne zmagają się obecnie z wieloma problemami zarówno dotyczącymi asortymentu, know-how jak i problemami finansowymi. Część z nich próbuje nawiązać współpracę z różnymi podmiotami zagranicznymi.

Oferta rynku marokańskiego

Niewątpliwie w okresie ostatnich kilku lat Maroko osiągnęło jeden ze znaczących jakościowych celów w produkcji mleka i jego przetworów. Wdrożenie Planu rozwoju mleczarskiego kraju w 1975 roku przyniosło wiele pozytywnych zmian. W 1975 roku w Maroku produkowano zaledwie 580 mln litrów mleka świeżego, a konsumowano go około 35 litrów na osobę. W 2009 roku ilość ta wzrosła do 2 mln litrów na rok, a konsumpcja do około 50 litrów na osobę. Kraj obecnie dysponuje rocznie 2,3 mld litrów wysokiej jakości mleka – pozwalającego spełnić wewnętrzne potrzeby kraju. Konsumpcja produktów mleczarskich w Maroku jest ciągle poniżej wskazań WHO. Szacuje się, że może to być około 100 g na dzień na osobę (ok. 55 litrów na osobę na rok), co stanowi zaledwie 50% rekomendowanych przez WHO ilości. W 2012 roku w Maroku konsumowało się 957 mln litrów mleka.

Głównym konsumowanym produktem w Maroku jest płynne mleko. Stopniowo jednak zauważa się wzrost zainteresowania także innymi produktami tj.: sery, jogurty oraz produktami odtłuszczonymi, szczególnie w gospodarstwach o wyższych dochodach.

Obecnie produkowane mleko pozwala spełnić wysokie wymagania firm przemysłowych produkujących mleko płynne, twarogi oraz jogurty. Jakość mleka jest porównywalna do standardów zachodnich. Jednakże inne produkty tj.: mleko w proszku, śmietana czy niektóre gatunki sera wymagają mleka o jeszcze wyższej, jakości. Produkty te są w większości importowane i ich import systematycznie wzrasta. Przykładem jest rynek serów miękkich, który w ciągu ostatnich 10 lat wzrósł z 2 tys. ton do 11 tys. ton, a serów twardych z 2,5 tys. ton do blisko 9 tys. ton.

Opracowanie przez rząd programu „MGP” ma poprawić sytuację na rynku poprzez zwiększenie samowystarczalności Maroka w produkcji mleka oraz poprawić profil konsumpcyjny poprzez zwiększenie dostępności produktów mleczarskich.