Polskie mleczne produkty tradycyjne

Marlena Piekut
Przegląd Mleczarski 7/2011

Na Liście Produktów Tradycyjnych znajdują się 54 produkty mleczarskie, pogrupowane w zależności od województwa, dla którego są charakterystyczne. Najwięcej produktów mlecznych zarejestrowanych na Liście posiada region śląski (w styczniu 2011 r. wpisanych było 11 produktów). Drugie miejsce pod względem ilości nabiałowych produktów wpisanych na Listę Produktów Tradycyjnych odnotowano na Podlasiu (9 produktów), a trzecią pozycję zajęły województwa podkarpackie i małopolskie (po 7 produktów). Pierwsze produkty nabiałowe na Liście pojawiły się w 2005 r. i zostały zgłoszone przez Małopolskę, województwo opolskie, Podkarpacie, Podlasie i Wielkopolskę. W 2010 r. Lista tradycyjnych produktów mlecznych poszerzyła się o województwo świętokrzyskie, które zarejestrowało Jędrzejewski twarożek śmietankowy.

Na Listę w 2010 r. wpisano kolejne produkty mleczne:

  • województwo dolnośląskie: Ser kozi łomnicki, który posiada delikatny, słonawy i lekko kwaśny smak, a po dodaniu ziół lub przypraw nabiera właściwego dla nich smaku i zapachu. W trakcie dojrzewania ser kozi łomnicki osiąga ostry smak i wydziela silny aromat, następnie Kamiennogórski ser pleśniowy o smaku pikantnym, ostrym i pieczarkowym, lekko gorzkim;
  • województwo łódzkie: Twaróg tradycyjny o czystym, łagodnym i lekko kwaśnym smaku;
  • województwo podkarpackie: Ser biały z Handzlówki o smaku słodko-kwaśnym i zapachu charakterystycznym dla twarogu, a także Ser kornaka w zalewie ziołowej o smaku lekko gorzkawym i zapachu ziół;
  • województwo wielkopolskie: Twaróg tradycyjny o smaku lekko kwaśnym, łagodnym i czystym oraz Serek śmietankowy wielkopolski o lekko kwaśnym i łagodnym smaku.

Jak wynika z badań (Borowska 2007), produkty nabiałowe obok dań i potraw gotowych są przez Polaków najbardziej rozpoznawalną grupą produktów tradycyjnych. Popularnym produktem tradycyjnym okazał się oscypek, dość dobrze rozpoznawana jest także bryndza.

Województwo Nazwa produktu wpisanego na Listę Produktów Tradycyjnych Data wpisu na Listę
dolnośląskie Ser zgorzelecki 11.03.2008
Ser kozi łomnicki 21.07.2010
Kamiennogórski ser pleśniowy 12.08.2010
lubelskie Ser zabłocki 05.03.2009
łódzkie Kozi twaróg z Eufeminowa 25.03.2009
Twaróg tradycyjny 15.02.2010
małopolskie Bryndza podhalańska 28.09.2005
Żentyca 28.09.2005
Oscypek (oszczypek) 28.09.2005
Bundz / bunc 10.10.2005
Redy kołka 10.10.2005
Lody nowotarskie 03.11.2008
Ser gazdowski – gołka (pucok, kara) 07.10.2008
opolskie Ser domowy smażony z kminkiem, z czosnkiem, bez przypraw 10.10.2005
Domowy ser parzony z kminkiem 28.08.2006
podkarpackie Bryndza kozia 10.10.2005
Gomółki 10.10.2005
Ser kozi „włoski” biały lub wędzony 10.10.2005
Ser kozi biały i wędzony 14.06.2006
Ser żółty smażony podkarpacki 04.05.2007
Ser biały z Handzlówki 19.08.2010
Ser kornaka w zalewie ziołowej 19.08.2010
podlaskie Sery białe deserowe litewskie 16.05.2005
Ser Koryciński „Swojski” 19.09.2005
Ser podpuszczkowy dojrzewający Wiżajny 15.03.2006
Ser podlaski 06.01.2006
Ser gouda 06.01.2006
Ser narwiński 19.12.2006
Ser suszony podlaski 30.08.2007
Ser typu szwajcarskiego z Wiżajn 30.10.2007
Twaróg hajnowski 14.07.2009
pomorskie Miód z maślanki 19.02.2008
Ser pleśniowy camembert „Słupski Chłopczyk” 09.10.2008
śląskie Ser wołoski wędzony 09.05.2006
Ser klagany 09.05.2006
Oscypek (oszczypek) 25.09.2006
Bundz / grudka 15.02.2007
Bryndza żywiecka 07.02.2007
Żętyca 01.02.2008
Ser domowy - zależok 24.04.2008
Bryndza wołoska wędzona 05.03.2008
Ser gazdowski - gołka 13.11.2008
Redy kołka 12.12.2008
Śląska kiszka 20.01.2009
świętokrzyskie Jędrzejewski twarożek śmietankowy 26.07.2010
warmińsko-mazurskie Ser salami mazurski 25.09.2006
Ser welski 04.05.2007
Mleko zsiadłe 04.09.2008
wielkopolskie Wielkopolski ser smażony 18.11.2005
Serek twarogowy kozi witoldziński 18.04.2006
Gzik wielkopolski 11.05.2007
Ser liliput wielkopolski 14.07.2008
Twaróg tradycyjny 01.12.2010
Serek śmietankowy wielkopolski 12.08.2010

Źródło: opracowanie własne na podstawie www.minrol.gov.pl (10.05.2011)

Strona 2 z 3