Polskie mleczne produkty tradycyjne
Na Liście Produktów Tradycyjnych znajdują się 54 produkty mleczarskie, pogrupowane w zależności od województwa, dla którego są charakterystyczne. Najwięcej produktów mlecznych zarejestrowanych na Liście posiada region śląski (w styczniu 2011 r. wpisanych było 11 produktów). Drugie miejsce pod względem ilości nabiałowych produktów wpisanych na Listę Produktów Tradycyjnych odnotowano na Podlasiu (9 produktów), a trzecią pozycję zajęły województwa podkarpackie i małopolskie (po 7 produktów). Pierwsze produkty nabiałowe na Liście pojawiły się w 2005 r. i zostały zgłoszone przez Małopolskę, województwo opolskie, Podkarpacie, Podlasie i Wielkopolskę. W 2010 r. Lista tradycyjnych produktów mlecznych poszerzyła się o województwo świętokrzyskie, które zarejestrowało Jędrzejewski twarożek śmietankowy.
Na Listę w 2010 r. wpisano kolejne produkty mleczne:
- województwo dolnośląskie: Ser kozi łomnicki, który posiada delikatny, słonawy i lekko kwaśny smak, a po dodaniu ziół lub przypraw nabiera właściwego dla nich smaku i zapachu. W trakcie dojrzewania ser kozi łomnicki osiąga ostry smak i wydziela silny aromat, następnie Kamiennogórski ser pleśniowy o smaku pikantnym, ostrym i pieczarkowym, lekko gorzkim;
- województwo łódzkie: Twaróg tradycyjny o czystym, łagodnym i lekko kwaśnym smaku;
- województwo podkarpackie: Ser biały z Handzlówki o smaku słodko-kwaśnym i zapachu charakterystycznym dla twarogu, a także Ser kornaka w zalewie ziołowej o smaku lekko gorzkawym i zapachu ziół;
- województwo wielkopolskie: Twaróg tradycyjny o smaku lekko kwaśnym, łagodnym i czystym oraz Serek śmietankowy wielkopolski o lekko kwaśnym i łagodnym smaku.
Jak wynika z badań (Borowska 2007), produkty nabiałowe obok dań i potraw gotowych są przez Polaków najbardziej rozpoznawalną grupą produktów tradycyjnych. Popularnym produktem tradycyjnym okazał się oscypek, dość dobrze rozpoznawana jest także bryndza.
Województwo | Nazwa produktu wpisanego na Listę Produktów Tradycyjnych | Data wpisu na Listę |
dolnośląskie | Ser zgorzelecki | 11.03.2008 |
Ser kozi łomnicki | 21.07.2010 | |
Kamiennogórski ser pleśniowy | 12.08.2010 | |
lubelskie | Ser zabłocki | 05.03.2009 |
łódzkie | Kozi twaróg z Eufeminowa | 25.03.2009 |
Twaróg tradycyjny | 15.02.2010 | |
małopolskie | Bryndza podhalańska | 28.09.2005 |
Żentyca | 28.09.2005 | |
Oscypek (oszczypek) | 28.09.2005 | |
Bundz / bunc | 10.10.2005 | |
Redy kołka | 10.10.2005 | |
Lody nowotarskie | 03.11.2008 | |
Ser gazdowski – gołka (pucok, kara) | 07.10.2008 | |
opolskie | Ser domowy smażony z kminkiem, z czosnkiem, bez przypraw | 10.10.2005 |
Domowy ser parzony z kminkiem | 28.08.2006 | |
podkarpackie | Bryndza kozia | 10.10.2005 |
Gomółki | 10.10.2005 | |
Ser kozi „włoski” biały lub wędzony | 10.10.2005 | |
Ser kozi biały i wędzony | 14.06.2006 | |
Ser żółty smażony podkarpacki | 04.05.2007 | |
Ser biały z Handzlówki | 19.08.2010 | |
Ser kornaka w zalewie ziołowej | 19.08.2010 | |
podlaskie | Sery białe deserowe litewskie | 16.05.2005 |
Ser Koryciński „Swojski” | 19.09.2005 | |
Ser podpuszczkowy dojrzewający Wiżajny | 15.03.2006 | |
Ser podlaski | 06.01.2006 | |
Ser gouda | 06.01.2006 | |
Ser narwiński | 19.12.2006 | |
Ser suszony podlaski | 30.08.2007 | |
Ser typu szwajcarskiego z Wiżajn | 30.10.2007 | |
Twaróg hajnowski | 14.07.2009 | |
pomorskie | Miód z maślanki | 19.02.2008 |
Ser pleśniowy camembert „Słupski Chłopczyk” | 09.10.2008 | |
śląskie | Ser wołoski wędzony | 09.05.2006 |
Ser klagany | 09.05.2006 | |
Oscypek (oszczypek) | 25.09.2006 | |
Bundz / grudka | 15.02.2007 | |
Bryndza żywiecka | 07.02.2007 | |
Żętyca | 01.02.2008 | |
Ser domowy - zależok | 24.04.2008 | |
Bryndza wołoska wędzona | 05.03.2008 | |
Ser gazdowski - gołka | 13.11.2008 | |
Redy kołka | 12.12.2008 | |
Śląska kiszka | 20.01.2009 | |
świętokrzyskie | Jędrzejewski twarożek śmietankowy | 26.07.2010 |
warmińsko-mazurskie | Ser salami mazurski | 25.09.2006 |
Ser welski | 04.05.2007 | |
Mleko zsiadłe | 04.09.2008 | |
wielkopolskie | Wielkopolski ser smażony | 18.11.2005 |
Serek twarogowy kozi witoldziński | 18.04.2006 | |
Gzik wielkopolski | 11.05.2007 | |
Ser liliput wielkopolski | 14.07.2008 | |
Twaróg tradycyjny | 01.12.2010 | |
Serek śmietankowy wielkopolski | 12.08.2010 |
Źródło: opracowanie własne na podstawie www.minrol.gov.pl (10.05.2011)