Mleczne dodatki do kawy: Nie tylko z mlekiem. Płynne dodatki do kawy

Joanna Górska
Forum Mleczarskie Handel 1/2025 (127)
mleko do kawy
© fm

Kawa to napój znany i ceniony od wielu lat. Jej produkcja i spożycie rośnie. Wydaje się, że moda na kawę z dodatkami nakręca rynek kawy, a kreatywność baristów nie ma granic. Mleko i napoje płynne do kawy muszą jednak spełniać określone wymagania. Jakie? Spójrzmy poniżej.

 

Kilka słów o kawie 

Nim przejdziemy do płynnych dodatków do kawy, jakim jest mleko lub jego alternatywy, warto przeanalizować historię kawy, fenomen jej sukcesu oraz prognozy dotyczące rozwoju tego segmentu rynku. Jest to o tyle ważne, że daje obraz potencjału rozwoju kategorii dodatków do kawy. 

Przede wszystkim warto wiedzieć, że kultura picia kawy sięga XI wieku, kiedy to ziarna po raz pierwszy przywieziono do Arabii z Etiopii. Ponieważ wino i napoje alkoholowe były zakazane dla muzułmanów, Arabowie szybko zakochali się w pobudzających, aromatycznych nutach czarnego napoju. Produkt ten nawet nazwano „nowym winem islamu”, a sama nazwa „kawa” pochodzi od staroarabskiego słowa „qahwah”. 

Do połowy XV wieku kawa rozprzestrzeniła się przez Mekkę i Medynę po całym Półwyspie Arabskim, a w 1510 r dotarła do Kairu. W pierwszej połowie XVI wieku kawa zaczęła odgrywać coraz to większą rolę w Arabii, Azji Mniejszej, Syrii, Egipcie i południowo-wschodniej Europie. Pierwszą kawiarnię otworzono w 1530 r. w Damaszku.

śmietanka łaciata

W Europie kawa pojawiła się w 1615 r. za pośrednictwem kupców weneckich. Natychmiast zauroczyła Europejczyków. Jej aromat i pobudzające właściwości sprawiły, że szybko stała się popularnym napojem na salonach, a kawiarnie zaczęły powstawać w różnych miastach Starego Kontynentu. Początkowo kawa była synonimem statusu społecznego. Z czasem rozprzestrzeniła się w innych warstwach społecznych. 

Polskim akcentem w europejskiej historii kawy jest założenie pierwszej kawiarni w Wiedniu przez naszego rodaka i przedsiębiorcę Jerzego Kulczyckiego po klęsce Turków pod Wiedniem w 1683 r. Uciekający w popłochu Turcy pozostawili po sobie 500 worków kawy, którymi zainteresował się przedsiębiorczy polski biznesmen i który skwapliwie wykorzystał je do rozwoju swojego biznesu. Początkowo napój nie spotkał się z uznaniem. Aby interes nie upadł, twórca zaczął dodawać do naparu mleko oraz miód. Tym samym złagodził gorycz kawy i uratował swój biznes.

Popularności kawy towarzyszył systematyczny wzrost uprawy krzewów kawowca. W początku XX wieku największym producentem kawy była Brazylia. Dzisiaj większość produkcji ziarna kawowego realizowana jest w Ameryce Środkowej, Brazylii oraz w tropikalnych regionach Ameryki Południowej. 

Warto wiedzieć, że popyt na kawę uczynił z niej drugi najważniejszy, po produktach naftowych, przedmiot handlu. Oczywiście trendowi temu towarzyszyły różne etapy. W przeszłości mieliśmy problem nadprodukcji i utylizacji nadwyżek, załamania cen, światowego kryzysu ekonomicznego, spadku konsumpcji w czasie obu wojen światowych oraz podpisania międzynarodowych porozumień w sprawie kawy, mających na celu ustabilizowanie cen. Po drugiej wojnie światowej w Niemczech kawa stała się symbolem odbudowy i cudu gospodarczego. Picie kawy urosło do rangi synonimu zamożności. 

Również w Polsce tradycja i kultura picia kawy były kultywowane we dworach, co znalazło uznanie w epopei narodowej pt. „Pan Tadeusz”. Adam Mickiewicz z lubością rozpisywał się o jej aromatach i sposobach przyrządzania pisząc „Takiej kawy, jak w Polszcze, nie ma w żadnym kraju”.

światowa produkcja kawy

Po wojnie kawa uchodziła za synonim luksusu, dobrego smaku oraz była powszechnie ofiarowywana jako dowód wdzięczności za okazaną pomoc. Po zakończeniu wojny najczęściej była parzona w szklankach, z czasem wdrożono wersje rozpuszczalne. Dzisiaj coraz więcej osób szuka wysokogatunkowych kaw zdatnych do parzenia w kawiarkach lub ekspresach. W ostatnich latach zawód baristy zyskał status mistrzowski, a jakość parzenia kawy świadczy o zdolnościach artystycznych. 

Obecnie na świecie średnio spożywa się 400 miliardów filiżanek rocznie. Najwięcej – w Finlandii: 12 kg, w Norwegii: 9,9 kg oraz na Islandii 9,0 kg, w Danii 8,7 kg, a w Holandii 8,4 kg. Analizy rynku wskazują, że 70% osób w Polsce pije kawę regularnie, a prawie 50% nie wyobraża sobie bez niej poranka. Statystyczny Polak wypija rocznie około 95 litrów kawy, co w przeliczeniu na ziarna daje 2,5 kg na rok. Lubimy kawę parzoną tradycyjnie, ale coraz częściej pijemy ją na mieście, chętnie próbujemy nowych rodzajów kaw, a także gatunków premium. Jednym z ulubionych dodatków płynnych jest mleko krowie (w różnych postaciach). Zauważa się także wzrost zainteresowania napojami alternatywnymi. 

Kawa z mlekiem czy z…

bakoma bita śmietankaNajpopularniejszym i najprostszym sposobem parzenia kawy jest zalanie rozpuszczalnego granulatu gorącą wodą oraz dodanie do niej mleka, śmietanki do kawy, mleka skondensowanego czy napoju alternatywnego. Kawę mieloną można podać na cztery różne sposoby: jako parzoną, parzona po turecku, z zaparzacza ciśnieniowego lub przelewowego czy w czajniczku typu moka. Ale to nie wszystko. W trakcie upływu lat wykształciło się wiele typów kawy, przy czym do części z nich dodaje się mleko, śmietankę lub ich zamienniki. 

Do najczęściej wymienianych kaw z mlekiem należą: kawa cappuccino ze spienionym mlekiem, cafe latte w proporcji 3/4 mleka oraz 1/4 espresso, kawa macchiato caldo czyli espresso z ciepłym mlekiem, spienionym w takiej formie jak mleko do cappuccino lub macchiato freddo – espresso z dodatkiem niewielkiej ilości zimnego mleka. Ciekawymi przykładami kawy są także mocha z czekoladą oraz bitą śmietaną czy kawa po irlandzku, czyli espresso z dodatkiem podgrzanej whisky, z brązowym cukrem oraz bitą śmietaną. 

Istną gratkę dla smakoszy może stanowić kawa po wiedeńsku z lodami i bitą śmietaną lub café frappe me gala, czyli frappe – spieniona kawa z lodem i z mlekiem. Na pewno to nie wszystko w kawowym repertuarze, a bariści ciągle pracują nad coraz to nowymi pomysłami, jak umilić klientom chwile spędzone nad filiżanką kawy. Dla branży mleczarskiej i producentów napojów alternatywnych to może być pomysł na ciekawy biznes oraz nowe wyzwanie technologiczne. 

Podział produktów 

Obecnie płynnymi dodatkami do kawy są mleko krowie, skondensowane oraz napoje alternatywne: sojowe, kokosowe, owsiane i migdałowe. Każde z nich ma inne właściwości: inaczej „zachowuje się” w trakcie spieniania, daje pianę o innej jakości (trwałości i grubości), inaczej zmienia smak naparu. Do kawy stosuje się też dodatki takie jak mleko w proszku oraz syropy smakowe. 

Mleko krowie można podzielić ze względu na zawartość tłuszczu na pełnotłuste, półtłuste i odtłuszczone. Mleko pełnotłuste (3,5% tłuszczu) nadaje kawie bogaty smak i gęstą piankę. Mleko półtłuste (1,5–2%), lżejsze od pełnotłustego, nadal dobrze się spienia. Mleko odtłuszczone (mniej niż 0,5%) jest słabszym nośnikiem smaku i gorzej się spienia. Osoby z nietolerancją laktozy powinny wybrać mleko bez laktozy, dzięki któremu nie będą odczuwać problemów gastrycznych.

Z kolei napoje roślinne to korzystny wybór dla osób z alergią na mleko krowie i nietolerancjami, a także wegan, którzy nie spożywają produktów pochodzenia zwierzęcego ze względów etycznych.

podział dodatków do kawy

Strona 1 z 2