Przemysł serowy Ukrainy: przed wojną i obecnie

Oksana Chernova, członek World Cheese Awards Super Gold Jury i Specjalistka ds Serów w Akademii ProCheese na Ukrainie, opowiada o stanie przemysłu serowego w Ukrainie w czasie wojny. – Nasza firma, grupa Ardis, ukraiński importer i producent serów, od około 22 lat rozwija kulturę spożycia serów na Ukrainie, własną produkcję serów świeżych oraz projekt szkoleniowy Akademii ProCheese dla serowarów. Teraz, w czasie wojny, sytuacja się zmieniła i niektórzy serowarze chwilowo przestali pracować, a inni dostosowali swoją produkcję. Obecnie większość fabryk serów, które nie znajdują się w strefie działań wojennych, próbuje wznowić pracę. Istnieje jednak szereg problemów, z którymi borykają się firmy w różnych częściach kraju:

1. Uszkodzenia od ostrzału

Dotknęło to prawie wszystkie firmy, które znajdowały się w pobliżu miejsc walk – mówi Oksana Chernova. – Z tego powodu w przedsiębiorstwie Lactalis Ukraine, jeden zakład (budynek administracyjny) i magazyn miały uszkodzone dachy. Producenci i rzemieślnicy tacy jak Syrovarna na Vogni z okupowanego Berdiańska zostali zmuszeni do opuszczenia zakładu i ucieczki. Wiele przedsiębiorstw odnotowało uszkodzenia budynków i pojazdów. Zniszczeniu uległ również magazyn Grupy Ardis, a flota samochodowa uległa częściowemu uszkodzeniu.

2. Zakłócenia w dostawach

– Łańcuchy dostaw zostały zerwane: wiele sklepów i magazynów zostało zniszczonych. Zniszczone zostały centra dystrybucyjne w dużych supermarketach, m.in. w ogólnopolskich sieciach handlowych Novus, ATB, Koło – podkreśla nasza rozmówczyni.

– Produkcja rzemieślnicza serów w Charkowie, w firmie Ekan, została zatrzymana, ponieważ gospodarstwo dostarczające mleko zostało całkowicie zniszczone przez ogień rakietowy. Teraz szukają możliwości ewakuacji produkcji do spokojniejszego regionu, gdzie mogliby potencjalnie pozyskiwać i przetwarzać mleko. Co więcej sektor restauracyjny i hotelarski prawie całkowicie przestał działać, zwłaszcza w strefach walk – dodaje Oksana Chernova.

3. Problem z zaopatrzeniem w enzymy, dodatkowe składniki (przyprawy itp.) oraz opakowania

Wiele zakładów wytwarzających opakowania zostało zniszczonych, co powoduje, że fabryki szukają innych producentów lub dostawców sprzętu i etykiet. Biorąc pod uwagę, że sytuacja zmienia się niemal z dnia na dzień — znalezienie kontrahentów i stabilne świadczenie usług stało się znacznie trudniejsze – przyznaje ukraińska ekspertka.

4. Dystrybucja produktów

Z powodu awarii łańcuchów dostaw lub niemożności dostaw do stref walki i terenów zajętych przez Rosjan, producenci stanęli przed problemem sprzedaży produktów. Przykładowo sprzedaż producenta rzemieślniczego Mukko spadła prawie trzykrotnie. Wielkość sprzedaży naszego zakładu Molochna Maysternya spadła 5-krotnie. Nie powstrzymało to jednak naszej produkcji. Podjęliśmy decyzję korporacyjną, aby odbierać całe mleko od dostawców i pracować na pełnych obrotach. Część produktów została przekazana na cele charytatywne i wsparcie Sił Zbrojnych – mówi Oksana Chernova będąca jednocześnie Super Gold Jurorem w konkursie World Cheese.

5. Opanowanie roli handlowca

W przypadku wielu branż, zarówno dużych, jak i rzemieślniczych, sprzedaż do sklepów i sieci handlowych jest obecnie ograniczona. Serowarzy i pracownicy produkcyjni sprzedają ser tam, gdzie to możliwe: na targowiskach, w domowych kioskach lub w miastach bezpośrednio z samochodów. Na przykład pracownicy naszego zakładu sprzedają ser na targu w Humaniu w obwodzie czerkaskim. Z kolei producent serów rzemieślniczych Dooobra Ferma wraz z początkiem wojny wznowił sprzedaż bezpośrednią w swoim regionie.

6. Zmiana regionów dostaw

Dostawy produktów znacznie spadły na wschód, południe i centrum Ukrainy. Rośnie potrzeba skoncentrowania się na zachodzie kraju, gdzie jest wielu przesiedleńców.

7. Zmieniające się potrzeby klienta

Ludzie uciekali ze swoich domów, zostawiając wszystko za sobą. Większość ludzi, którzy przenieśli się ze strefy działań wojennych do bardziej cichych obszarów, została bez grosza i straciła pracę. Miało to silny wpływ na zmniejszenie siły nabywczej i redystrybucję potrzeby kupowania tańszych towarów i artykułów pierwszej potrzeby – zwraca uwagę ekspertka z Ukrainy.

– Wiele firm zaczęło zmieniać swoje procesy produkcyjne i rozpoczęło pracę ze świeżymi serami i produktami z kwaśnego mleka. Na przykład producent serów rzemieślniczych z mleka krów Jersey przestał sprzedawać sery długodojrzewające i przestawił się na bardziej odpowiednie produkty — świeże sery – podkreśla Oksana Chernova.

8. Odpływ pracy

Wraz z wybuchem wojny wiele kobiet i dzieci musiało się ewakuować i wyjechać za granicę. Do Sił Zbrojnych rekrutowano także mężczyzn w wieku poborowym. W niektórych przypadkach spowodowało to zwiększenie obciążenia pozostałych pracowników oraz konieczność znalezienia i zatrudnienia nowych.

9. Problem z hodowlą zwierząt

Niektóre terytoria znajdują się lub znajdowały się w strefach okupowanych lub strefach działań wojennych. Wróg zabija zwierzęta, niszczy maszyny rolnicze i magazyny paliw. To zakłóca siew i orkę, stwarzając ryzyko niedoborów żywności. Wiele osób uciekających ze strefy wojennej wypuszcza bydło. Ponadto niektóre gospodarstwa zostały brutalnie zniszczone – przyznaje serowa sędzina.

Pozytywne chwile i perspektywy

Mimo trudnej sytuacji serowarze aktywnie udzielają pomocy migrantom i siłom zbrojnym w swoich regionach. Rolnicy, którzy borykali się z problemem sprzedaży mleka w pierwszych tygodniach wojny, jeździli do wsi i miasteczek i rozdawali mleko potrzebującym.

Obecnie pracujemy nad wznowieniem i ustabilizowaniem ukraińskiego przemysłu serowego: ustanowieniem wspólnego partnerstwa dystrybucyjnego, angażującego globalną społeczność serową w potrzeby ukraińskich serowarów, komunikowanie się ze szkołami serowarskimi i planowaniem opracowania projektu charytatywnego pomóc ukraińskim serowarom.

Jak przyznaje Oksana Chernova: – Mieliśmy wielkie plany na nadchodzący rok takie jak zorganizowanie w listopadzie konkursu World Cheese Awards w Kijowie. Pracowaliśmy nad tym od dawna i wreszcie otrzymaliśmy prawo do stania się pierwszym krajem w Europie Wschodniej, który będzie gospodarzem tego konkursu.

Teraz wszystko się zmieniło.