Wśród mleczarzy niepokój po dobrym półroczu
Podczas spotkania w dniu 24 listopada w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi zorganizowanego przez KZSM ZR, Joanna Trybus, dyrektor departamentu rynków rolnych i energii powiedziała: – Skup mleka przez przemysł mleczarski rośnie sukcesywnie, osiągając w ubiegłym roku poziom ponad 13,1 mln ton. Skup mleka wzrósł o około 60% od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej. Polska należy do czołówki eksporterów artykułów mleczarskich w Unii Europejskiej. Wartość eksportu w 2024 r. wyniosła 3,6 mld euro. W pierwszych dwóch miesiącach bieżącego roku wartość eksportu wzrosła o 14% rok do roku, osiągając poziom 3,1 mld euro.
Główne kategorie eksportowe: największy udział w eksporcie miały sery (37%), mleko i śmietana świeże (22%), masło (16%) oraz mleko i śmietana w proszku (10%). Aż 67% polskiego eksportu trafia na rynki unijne (około 2 mld euro wpływów), a głównymi odbiorcami są Niemcy, Czechy oraz Niderlandy. Udział krajów pozaunijnych wynosi około 33% (około 1 mld euro wpływów).
Ceny w skupie: od początku tego roku na rynku krajowym notowana jest spadkowa tendencja cen skupu mleka. We wrześniu 2025 r. dostawcy uzyskiwali przeciętnie 2,25 zł za litr, co stanowiło wzrost o blisko 7% w stosunku do roku ubiegłego, lecz było nieznacznie niższe niż w miesiącu poprzednim.
Zdaniem Joanny Trybus w Polsce obserwuje się proces koncentracji produkcji mleka w branży przetwórczej i w bazie surowcowej. Obecnie produkcja mleka prowadzona jest przez około 143 tys. gospodarstw. Liczba krów mlecznych na początku maja tego roku wynosiła 1,92 mln sztuk. W ciągu ostatnich trzech dekad wydajność mleczna wzrosła z 3200 do 7500 kg na krowę rocznie.
Zespół analityków z departamentu rynku rolnych zwrócił uwagę, że we wrześniu 2025 r. dostawy mleka w UE były wyższe o 4,3% w porównaniu do roku poprzedniego, co przełożyło się na pół miliona ton mleka więcej. Jest to najwyższy miesięczny wzrost produkcji mleka w Unii Europejskiej od 7 lat. Do tego wrześniowego wzrostu przyczyniły się aż 22 kraje członkowskie. Był to drugi miesiąc z rzędu, kiedy dostawy mleka w UE wzrosły. Dostawy mleka rosną u największych producentów, w tym w Niemczech, Francji i Niderlandach. Skup mleka w Polsce we wrześniu był wyższy o 5,5%. Za trzy kwartały był wyższy o 2,5% w stosunku do poziomu z roku ubiegłego.
W tym czasie inne kluczowe regiony również odnotowują wzrost podaży: Nowa Zelandia (+2,8%), Stany Zjednoczone (+2%) i Wielka Brytania (+6%).
Dodatkowy surowiec trafił głównie do produkcji masła (wzrost o 4,7%), a także mleka fermentowanego (2,1%) i serów (1,6%). Odnotowano również, że ceny serów, które są zazwyczaj stabilne, znacząco spadają w stosunku do swoich normalnie obserwowanych poziomów.
Zdaniem przedstawicieli departamentu w Unii Europejskiej cena skupu mleka od stycznia do września była wyjątkowo stabilna, oscylując wokół 53 euro za 100 kg i pozostając blisko 8% wyżej niż rok temu. Dane za wrzesień i październik wskazują na spadki cen w skupie.
Eksperci departamentu rynków rolnych i energii zwrócili uwagę na stosunkowo wysokie poziomy cen masła mimo spadku o 200 euro z poziomu 700 euro/100 kg. Zdecydowanie gorsza sytuacja dotyczy producentów proszków mlecznych. Ceny w Polsce są poniżej 10 zł/kg, a na poziomie unijnym wynoszą niewiele ponad 200 euro/100 kg. Pomimo wzrostu podaży surowca mlecznego i zwiększonej konkurencyjności, eksport unijny odnotował 7,5% wzrost w bieżącym roku. Wakacje, zwłaszcza lipiec, były dobrym okresem dla unijnych mleczarni: w lipcu eksport OMP wzrósł o 15%, masła o 9%, a sery odnotowały 2% wzrost. Eksport masła był podobny jak rok wcześniej, z dużym wzrostem wywozu do Tajwanu, USA i Korei Południowej. Sery notowały silny wywóz do Wielkiej Brytanii, USA, Szwajcarii i Korei Południowej.
Wskazano, że obecny rok charakteryzuje się nietypowym zachowaniem rynku: rynek nie reaguje w sposób, do jakiego przyzwyczaił swoich obserwatorów. Spotkania na poziomie unijnym wskazywały zdaniem analityków na niepokój wśród uczestników rynku.