Witamina B5

Witamina B5, zwana kwasem pantotenowym została odkryta w 1930 r. Jest to związek organiczny bardzo rozpowszechniony w świecie roślinnym i zwierzęcym. Jego nazwa – kwas pantotenowy pochodzi od greckiego słowa pantothen, co wskazuje na wszechobecne jego występowanie w przyrodzie. Zalecane dzienne spożycie dla kwasu pantotenowego (RDA) wynosi 6 mg i jest w całości pokrywane przez zróżnicowaną dietę.

Funkcje w organizmie

Kwas pantotenowy jest niezbędny dla każdej żywej komórki, bowiem jest on potrzebny do syntezy koenzymu A (CoA), który pełni ważną rolę w procesach acetylacji, metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek oraz produkcji acetylocholiny i hormonów kory nadnerczy.

Zwiększone zapotrzebowanie na kwas pantotenowy występuje w przypadku uszkodzeń skóry i innych zaburzeń skórnych, gdyż witamina ta uczestniczy w procesie regeneracji nabłonków, wzrostu włosów i paznokci. Zmniejszony poziom kwasu pantotenowego może korelować z przyspieszonym siwieniem włosów oraz ich wypadaniem.

Wskazaniem do jego stosowania jest zapalenie gardła, ostre i przewlekłe zapalenie zatok oraz nieżyt nosa. Krople do oczu mają korzystne działanie w zapaleniu rogówki. Kwas pantotenowy znajduje zastosowanie w leczeniu zaburzeń lipidowych. Zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B5 występuje u sportowców oraz u osób bardzo aktywnych fizycznie.

Dopuszczalne oświadczenia zdrowotne [4]:

• Kwas pantotenowy przyczynia się do:
  • utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego
  • prawidłowej syntezy i metabolizmu hormonów steroidowych, witaminy D i niektórych neuroprzekaźników
  • zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia
• Kwas pantotenowy pomaga w utrzymaniu sprawności umysłowej na prawidłowym poziomie

Objawy niedoboru

W wyniku niedoboru kwasu pantotenowego wskazuje się na występujące zaburzenia ze strony układu nerwowo-mięśniowego oraz kory nadnerczy. Obserwowano zmęczenie, drażliwość, obniżone ciśnienie krwi i brak łaknienia. Pojawiają się objawy skórne tj. rogowacenie, odbarwienie, łuszczenie, łysienie, zaburzenia układu pokarmowego. Niedobór kwasu pantotenowego wywołać może: zmęczenie, osłabienie, senność, bóle głowy, drażliwość, nadwrażliwość na bodźce, mrowienie, drętwienie lub pieczenie dłoni i stóp, problemy żołądkowo-jelitowe oraz zwiększenie podatności na infekcje.

Objawy nadmiaru

Substancja bezpieczna i w normalnych warunkach nie obserwuje się objawów jej niedoboru. Duże dawki kwasu pantotenowego mogą jednak wywołać biegunkę. Przyjmowanie kwasu pantotenowego w czasie terapii choroby Parkinsona lewodopą może obniżać skuteczność leczenia.

Źródła w żywności

Witamina B5 występuje w dużych ilościach w mięsie, warzywach i roślinach strączkowych, owocach, ziarnach zbóż, mleku i jajach. Z produktów roślinnych tylko zboża zawierają minimalne ilości kwasu pantotenowego. Obróbka termiczna (tj. długotrwałe gotowanie w dużej ilości wody), obniża jego zawartość w żywności. Podczas gotowania tracimy około 20-50% kwasu pantotenowego, a podczas mielenia zboża aż 50%. Niekorzystne działanie na kwas pantotenowy ma również duża zmiana kwasowości środowiska, np. pieczenie z dodatkiem proszku do pieczenia lub sody oraz dodawanie octu do potraw, szczególnie sałatek.