Witamina B3

Witaminę B3 odkryto w 1936 r. i często określana jest również synonimami witamina PP i niacyna. Odkrycie witaminy B3 wiąże się z epidemiami pelagry. Witamina ta jest mieszaniną dwóch związków: kwasu nikotynowego i jego amidu. W odróżnieniu od pozostałych witamin może być syntetyzowana w organizmie z egzogennego aminokwasu – tryptofanu. Zalecane dzienne spożycie (RDA) 16 mg.

Funkcje w organizmie

Jest nieaktywną częścią koenzymów NAD I NADP, dzięki czemu uczestniczy w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów. Niacyna wspomaga prawidłowe funkcjonowanie mózgu i obwodowego układu nerwowego, bierze udział w syntezie wielu hormonów. Obniża ciśnienie tętnicze, zawartość cholesterolu i trójglicerydów we krwi.

Dopuszczalne oświadczenia zdrowotne [4]:

• Niacyna przyczynia się do:
  • utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego
  • zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia
• Niacyna pomaga w:
  
  • prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego
  • utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych
  • w utrzymaniu prawidłowego stanu błon śluzowych
  • pomaga zachować zdrową skórę

Objawy niedoboru

Niedobór niacyny w diecie wywołuje pelagrę, która charakteryzuje się występowaniem wysypki na narażonych na promieniowanie słoneczne częściach ciała, zaburzeniami ze strony układu pokarmowego (biegunki, zaparcia, wymioty), jasnoczerwonym zabarwieniem języka i objawami neurologicznymi (depresja, apatia, zmęczenie, zaniki pamięci). Niedobór niacyny może towarzyszyć zespołom złego wchłaniania, alkoholizmowi oraz niedoborowi innych czynników metabolicznych. Niedobór niacyny występuje w zaburzeniach transportu w jelitach (choroba Hartnapów) oraz towarzyszy leczeniu gruźlicy.

Objawy nadmiaru

Nadmierne spożycie wywołuje objawy podobne do działań niepożądanych występujących podczas leczenia dużymi dawkami tej witaminy. Częste po przyjęciu dużej dawki niacyny są objawy skórne: nagłe zaczerwienienie, uczucie gorąca, mrowienie i swędzenie pojawiające się głównie na twarzy, ramionach i klatce piersiowej. Rzadko mogą pojawić się reakcje alergiczne. Dawki rzędu 3-6 g na dobę mogą wywoływać zawroty i bóle głowy, zaburzenia widzenia, nudności, wymioty, biegunkę oraz podwyższać stężenie kwasu moczowego w surowicy. Długotrwałe stosowanie zwiększa ryzyko uszkodzenia wątroby, wzrostu stężenia glukozy we krwi i zwiększonej pigmentacji skóry. Lecznicze dawki niacyny przeciwwskazane są u osób z cukrzycą, chorobami wątroby, dną moczanową i chorobą wrzodową.

Źródła w żywności

Źródła niacyny: mięso i produkty mięsne (wątroba), pieczywo, ziemniaki, mleko i produkty mleczne, ryby. Źródłem witaminy PP są także drożdże, orzechy ziemne, nasiona roślin strączkowych oraz kawa i herbata. W produktach pochodzenia roślinnego dominuje kwas nikotynowy.