Napoje prozdrowotne: Napoje z dawką zdrowia

Jogurty 

Jogurt zwany inaczej mlekiem bułgarskim to produkt o gęstej konsystencji, o barwie białej lub jasnokremowej oraz lekko kwaśnym smaku. Jogurt naturalny powstaje z mleka pasteryzowanego w procesie fermentacji mlekowej. Otrzymywany jest z mleka, w którym przez 4–7 godzin w temperaturze 42–45°C rozwijają się bakterie termofilne z gatunków Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus oraz Streptococcus salivarius ssp. thermophilus. 

Jogurt to produkt pełnowartościowy, będący źródłem węglowodanów, białka i tłuszczu. Znajdziemy w nim witaminy z grupy B oraz składniki mineralne, tj. wapń czy fosfor. Określenie „jogurt” jest zastrzeżone dla produktu zawierającego żywe kultury bakterii jogurtowych w ilości nie mniejszej niż 10 mln komórek/ml. Jogurty są źródłem probiotyków, które wspierają zdrową florę bakteryjną jelit, normalizują perystaltykę, poprawiają trawienie, pomagają usprawnić funkcje przewodu pokarmowego oraz wzmacniają układ odpornościowy. 

Jogurty produkowane są w wersjach naturalnych i smakowych. Najbardziej korzystne dla zdrowia są jogurty bez dodatku cukru. Niestety nie wszyscy producenci o tym pamiętają i w ten oto sposób niektóre jogurty mimo korzystnego profilu (białko, probiotyki) zawierają dodany cukier. 

Odmianą jogurtu o prozdrowotnym charakterze jest jogurt bez laktozy. To szczególnie korzystny produkt funkcjonalny dla osób, które mają problemy z tolerancją tego dwucukru. Takie jogurty są produkowane m.in. przez firmy: Danone, Nowy Dwór Gdański (OSM), Mlekpol (SM), Grupę Mlekovita, Zott Polska itd.

Maślanki 

Maślanka to orzeźwiający, śmietankowo-orzechowy napój fermentowany o lekko kwaśnym smaku. Współcześnie produkowana maślanka powstaje ze zmaślanej śmietanki pasteryzowanej, poddanej fermentacji za pomocą zakwasu z czystych kultur maślarskich. W przeszłości maślanki powstawały jako produkt uboczny podczas wytwarzania masła, w procesie oddzielenia się cząsteczek tłuszczu od kwaśnej śmietany. Obecnie maślanka produkowana jest ze słodkiej śmietanki. Wartości odżywcze mogą nieznacznie różnić się od siebie w zależności od konkretnego produktu, ale na ogół maślanka składa się w 91% z wody, 0,5% tłuszczu, 3,1% białka oraz 4,0% laktozy. Napój ten zawiera także 0,7% związków nieorganicznych oraz 0,6% kwasu mlekowego. 

Z punktu widzenia prozdrowotnego maślanki stanowią bardzo dobre źródło składników uczestniczących w mineralizacji kości i zębów, czyli wapnia i fosforu. Konsumpcja tego napoju wiąże się z profilaktyką chorób kości (np. osteoporozy). Zawarty w maślance wapń i fosfor biorą udział w przewodzeniu bodźców nerwowych, więc zapewniają poprawne działanie układu nerwowego. Wapń uczestniczy w prawidłowej pracy serca oraz układu naczyniowego, co ma istotne znaczenie w obniżaniu ciśnienia krwi. Jego odpowiednia ilość w diecie powiązana jest z zapobieganiem otyłości czy cukrzycy typu II oraz nowotworom m.in. jelita grubego, prostaty, sutka. Regularne spożywanie maślanki może wiązać się z obniżeniem poziomu cholesterolu we krwi. Maślanka zawiera dużą porcję fosfolipidów, które ingerują w szlak syntezy cholesterolu i we wchłanianie w jelitach. Maślanka to także korzystne dla zdrowia probiotyki, tj. bakterie Lactococcus lactis, które poprawiają funkcjonowanie układu trawiennego oraz odpornościowego. Maślanka pobudza wydzielanie żółci i soków trawiennych, przez co jest produktem lekkostrawnym, ale sycącym. 

Maślanki znajdują się w portfolio takich producentów jak Mlekpol (SM), Grupa Mlekovita, Koło (OSM), Piątnica (OSM), Grupa Polmlek, Robico (ZUH) i Włoszczowa (OSM).

Kefiry

To najstarszy mleczarski napój z mleka fermentowanego, zawierający charakterystyczną mikroflorę ziaren kefirowych. Smak, lepkość oraz skład mikrobiologiczny i chemiczny kefiru są zależne od typu użytego mleka, wielkości kultury startowej, temperatury, czasu fermentacji produktu oraz czasu chłodzenia i dojrzewania po fermentacji. Uważa się, że to napój o najwyższych właściwościach odżywczych w grupie mlecznych napojów fermentowanych. Jest naturalnym probiotykiem. Kefir zawiera białko, tłuszcz mlekowy, około 1% kwasu mlekowego, znaczne ilości dwutlenku węgla, 0,002–0,005% etanolu, witaminy z grupy B oraz K, A i D, składniki mineralne takie jak wapń, fosfor, magnez, aminokwasy (tryptofan) oraz enzymy. 

We współczesnym przemyśle mleczarskim ziarna kefirowe zastępowane są czasami kulturami bakteryjnymi, w wyniku czego uzyskuje się produkt zmieniony w stosunku do tradycyjnego. Kefir jednak zawiera więcej probiotyków niż jogurt. Wyrób ten może wspomagać trawienie, obniżać poziom cholesterolu oraz wpływać na kondycję skóry. 

Kefir pobudza apetyt i zwiększa wydzielanie enzymów trawiennych, przez co usprawnia trawienie pokarmów. Reguluje też procesy przemiany materii, przyczynia się do usprawnienia przyswajania białka i wapnia, powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego i poziomu cholesterolu we krwi. Ma zdolność rozkładania związków rakotwórczych przyswajanych przez organizm wraz z żywnością. Dzięki dużej zawartości węglowodanów wspomaga transport i absorbcję cukrów złożonych i prostych, np. laktozy u osób o złej wchłanialności. Dzięki substancjom antybiotycznym hamuje też rozwój chorobotwórczych bakterii występujących w przewodzie pokarmowym oraz dostarcza organizmowi witamin, głównie z grupy B. 

Mleko i napoje wzbogacone

Obecnie najbardziej popularnym sposobem wzbogacania produktów nabiałowych jest dodawanie protein mlecznych. Są w nie wzbogacane zarówno mleko, jak i napoje mleczarskie. Mleko wzbogacone w białko często stosuje się w dietach sportowych. Pomaga w budowaniu masy mięśniowej i regeneracji po treningu. Mleko takie wytwarzają: Mlekpol (SM) (mleko Protein bez laktozy), Grupa Polmlek oraz Grupa Mlekovita (mleko wysokobiałkowe). 

Witaminy i składniki mineralne są rzadziej dodawane do mleka i spotykamy je zwykle na rynkach zagranicznych. Zwykle dodaje się wit. D (marka Holandia Dairy, amerykańskie Cristal Creamery i Horizon Organic oraz włoska Koita). W przypadku wapnia mleko takie produkuje hiszpańska Puleva (dodatek wit D, B12 oraz protein) oraz w Nutricia Ltd w linii dla dzieci Cow&Gate (wapń, DHA, wit. D i żelazo).

Dużo większe zainteresowanie rozwojem tej kategorii budzą wśród producentów napoje mleczne. Przykładami takich produktów mogą być napoje w linii Actimel (Danone), gdzie do wyrobu dodano wit. D i B6. W ofercie firmy znajdujemy także jogurt pitny proteinowy z magnezem i wit. B9. 

Producentem w ogromnym stopniu oddziałującym na rynek innowacyjnych produktów mleczarskich jest Grupa Mlekovita, w portfolio której znajdziemy m.in. Milk Shake SBA z dodatkiem białek proteinowych. Znajdziemy tu także jogurty wysokobiałkowe w kubkach oraz skyr w wersji naturalnej i owocowej. Producent dostarcza także napoje serwatkowe marki DarPro. To napój serwatkowy powstający na bazie innowacyjnej technologii. Zawiera miliardy szczegółowo przebadanych, żywych bakterii Lactobacillus plantarum PL4, które naturalnie występują w przewodzie pokarmowym zdrowych ludzi, lekkostrawne białka serwatkowe, kompleks witamin z grupy B (B6, B12, B2) oraz witaminę D. 

Atrakcyjne i prozdrowotne jogurty proteinowe opracowała firma Bakoma (marka Men Protein), która proponuje jogurty o smaku truskawkowym, mango i owoców leśnych. Kolejnym innowacyjnym podmiotem jest Mlekpol (SM), który wprowadza przemyślane koncepcje pod marką Łaciaty Protein + (jogurty i kefiry) o smaku truskawki, mango i naturalnym. Rynek docenił również nowoczesne koncepcje produktowe w zakresie produktów wysokobiałkowych typu skyr mleczarni Piątnica (OSM).

Segmentem napojów wzbogaconych białkiem zainteresowały się również Müller i Zott Polska. Firma Zott Polska oferuje na krajowym rynku napoje wzbogacone w proteiny o smaku czekoladowymi i bananowym. Z kolei firma Müller dostarcza napój mleczny o smaku czekoladowo-bananowym i bananowym pod szyldem linii Protein. 

Napoje roślinne

Pełnią funkcję napojów alternatywnych do mleka. Ich stosowanie wiąże się nie tylko z modą na dietę wegańską czy przekonaniami etycznymi, ale także życiową, zdrowotną koniecznością. Osoby cierpiące na nietolerancję laktozy lub alergię na białka mleka krowiego znajdują namiastkę mleka w napojach alternatywnych. Do najpopularniejszych napojów tej kategorii należą produkt na bazie owsa, migdałów, orzechów, kokosa oraz soi. Warto podkreślić, że produkty te cechuje nie tylko oryginalny smak, ale także skład wzbogacany o wapń oraz witaminy. 

Napój sojowy to najstarszy na rynku polskim napój z surowców alternatywnych do mleka. Historycznie jest to tradycyjny chiński napój otrzymywany poprzez namaczanie w wodzie nasion soi, popularny szczególnie na południu Chin i w kuchni kantońskiej. Z Chin produkt ten trafił także do innych krajów Dalekiego Wschodu. Jest w pełni roślinny, nie zawiera cholesterolu. Napoje sojowe produkowane są w wersji słodzonej i bez cukru oraz z dodatkiem takich witamin jak D2, B2 i B12. Najpopularniejsze smaki to naturalny, waniliowy i czekoladowy. Napoje sojowe oferuje Danone (Alpro), Grana (marka Inka) oraz Natumi, Valsoia oraz Mogador. 

Napoje migdałowe są dobrym źródłem jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (MUFA), witaminy E, magnezu, wapnia i potasu. Migdały są zalecane w chorobach serca i miażdżycy ze względu na wysoką zawartość flawonoidów, które uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne. Napój migdałowy jest bogaty również w witaminy z grupy B i PP. Zawiera też dużo białek i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Występują w nim również takie składniki mineralne jak fosfor, żelazo, mangan czy miedź. Napoje migdałowe wzbogacone wapniem znajdują się w ofercie m.in. Danone (Alpro) oraz firmy Natumi. 

Napoje roślinne produkowane z owsa zyskały dużą popularność ze względu na smak oraz wartości odżywcze. Napoje owsiane są bogate w białko i błonnik, który korzystnie wpływa na przewód pokarmowy i pomaga regulować apetyt. Dodatkowo napój ten poprawia odporność, normalizuje poziom cukru i cholesterolu, poprawia metabolizm oraz pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego i nerwowego. Napój z owsa pomaga poczuć się sytym i uzupełniać niedobory witaminy B.

Napoje owsiane ze względu na surowiec, z którego powstają, zawierają rozpuszczalny błonnik (beta-glukan), a ten obniża poziom cholesterolu we krwi. Często dodatkowo wzbogacane są witaminami i minerałami, które korzystnie wpływają na cały organizm. Napoje owsiane to produkty bezglutenowe, dlatego mogą je spożywać osoby nietolerujące glutenu.

Produkty te pomagają złagodzić stres, zwalczać uszkodzenia oksydacyjne i dbać o zdrowe włosy, paznokcie oraz skórę. Mleko owsiane ma w składzie beta-glukan (rodzaj rozpuszczalnego błonnika), korzystny dla zdrowia serca, gdyż wiąże cholesterol i zmniejsza jego wchłanianie. Napoje owsiane są wzbogacane w wapń i wit. D. Obydwa pierwiastki okazują się dobre dla kości, wspomagają też odpowiedź immunologiczną.

Regularne spożywanie napojów owsianych przynosi szereg korzyści: normalizuje poziom cukru i cholesterolu we krwi, korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów, przyspiesza procesy metaboliczne, poprawia funkcjonowanie przewodu żołądkowo-jelitowego, pomaga przy zmęczeniu fizycznym, poprawia pamięć, pozytywnie wpływa na pracę mózgu. 

Napoje owsiane należą do najbardziej popularnych napojów wegańskich w Polsce.