Magazynowanie: Magazynowanie i łańcuch dostaw

Oliwia Zakrzewska
Forum Mleczarskie Biznes 1/2021 (42)
© fm

Zwyczaj magazynowania żywności towarzyszy ludziom od niepamiętnych czasów. Niegdyś kompletny zapas żywności zgromadzony w obawie przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi tj. mróz czy śnieg determinował przetrwanie. Odpowiednio zakonserwowana i przechowywana żywność miała zapewnić siły, gdy panująca pora roku nie dawała szans na zaspokojenie potrzeb żywnościowych. W naturalny sposób zaczęto szukać sposobu na przedłużenie trwałości świeżych produktów, poprzez przechowywanie produktów w chłodnym miejscu i podejmowano pierwsze próby konserwacji żywności. Stopniowo zaczęło rozwijać się magazynowanie produktów żywnościowych, które przez lata osiągnęło stopień zaawansowania znany nam obecnie, w postaci dużych hal magazynowych, chłodni, hal namiotowych, boksów. Ciekawym rozwiązaniem jest magazyn na kołach. Polega to na prowadzeniu polityki magazynowo-transportowej przedsiębiorstwa tak, by część wyprodukowanego dobra (towaru) pozostawała nieustannie w transporcie. Najlepszym produktem do prowadzenia tego typu polityki magazynowo-transportowej są produkty o korzystnym stosunku wagi do objętości. Następuje jednoczesny transport, dystrybucja i ładowanie towaru w tzw. punktach pośrednich.

Żywnościowy łańcuch dostaw składa się z wielu ogniw połączonych ze sobą w skomplikowaną sieć. Przeprowadzając analizę struktur żywnościowych łańcuchów dostaw m.in. bierze się pod uwagę uczestników łańcucha, przypisane tym uczestnikom konkretne role i zadania z wytyczonym celem, możliwe konfiguracje łańcucha, strukturę organizacyjną, rodzaje kontraktów, zaangażowane zasoby ludzkie, informatyczne, technologiczne, techniczne wraz ze stopniem oddziaływań i relacji między poszczególnymi ogniwami łańcucha, a także wymiany informacji o produkcie między nimi.

© fm

W łańcuchu dostaw żywności realizowane są różnorodne czynności, które składają się na ogół procesów gospodarczych. W łańcuchu tym łączone są trzy ważne sektory gospodarki, tj. rolnictwo, przetwórstwo spożywcze oraz dystrybucja. Płynne łączenie tych sektorów jest bardzo ważne ze względu na osiągnięcie celu, jakim jest zadowolenie nabywców oraz zapewnienie zysku przedsiębiorcom uczestniczącym w żywnościowym łańcuchu dostaw. Taki układ wzajemnych zależności wymusza zwiększanie efektywności działania, ustawiczne poprawianie poziomu obsługi klienta, a także wypracowywanie właściwych i skutecznych reakcji na zachodzące zmiany w otoczeniu. Jak to w reakcjach łańcuchowych bywa, aby w pełni sprostać niełatwym wyzwaniom rynku konieczne jest m.in. usprawnienie łańcucha dostaw, a także co niezmiernie istotne zachowanie poprawnej, niezachwianej relacji ekonomicznej pomiędzy kosztami, poziomem jakości oferowanych produktów w ujęciu ogólnym.

Aby łańcuch dostaw żywności prawidłowo funkcjonował konieczne są działania na płaszczyźnie oferowania konsumentom produktów spożywczych wysokiej jakości i jednocześnie w przystępnych cenach, wraz z zapewnieniem bezpieczeństwa produktów i rozpoznawalności tych produktów. Pełne wykorzystanie potencjału łańcucha dostaw jest trudne z uwagi na złożoność struktury i wzajemnych powiązań w sieci, w której działają podmioty ten łańcuch tworzące jednocześnie: małe, średnie i duże będące niejednokrotnie, w tym samym momencie konkurentami, dostawcami i klientami. Zarządzanie łańcuchem dostaw i związanymi z nim operacjami obejmuje takie zagadnienia jak:

  • miary wydajności – produktywność, czas trwania cyklu operacyjnego, miary wydolności procesu;
  • mapowanie procesów i relacji w łańcuchu dostaw, diagramy przyczynowo-skutkowe, wyrywkowa kontrola, zarządzanie projektami, progi rentowności, drzewa decyzyjne, punkt obojętności, koszty pozyskiwania zasobów, prognozowanie;
  • logistyka, zarządzanie zapasami, zarządzanie produkcją, planowanie potrzeb materiałowych, podział i sekwencjonowanie zadań, odpowiedzialność za powierzone obowiązki i wytyczone cele;
  • zarządzanie jakością w łańcuchu dostaw, rachunek kosztów, analizy dostaw.

Przykłady podmiotów wchodzących w skład łańcucha dostaw:

  • producenci,
  • dostawcy,
  • firmy transportowe,
  • magazyny,
  • sprzedawcy hurtowi i detaliczni,
  • organizacje usługowe,
  • organizacje konsumentów.

W branży mleczarskiej w praktyce od dawna wyraźnie widoczne jest korzystanie z outsourcingu usług logistycznych. Rewolucja w przechodzeniu z transportu własnego na transport zewnętrzny sprawiła, że zmianie uległ tradycyjny model obsługi łańcucha dostaw świeżych produktów. Duże sieci handlowe stawiają wysokie wymagania w zakresie zasięgu i czasu dostawy produktów. Dodatkowo łańcuch dostaw branży mleczarskiej wiąże się bardzo często z dostawami w tzw. temperaturze kontrolowanej, a to w zasadzie sprawiło, że powstał odrębny łańcuch obsługi produktów chłodzonych. Zakłady mleczarskie wykorzystując przewoźnika zewnętrznego mogą w zupełności poświęcić swój cenny czas i uwagę produkcji żywności, podczas gdy operatorzy logistyczni kontrolują dostawy mogąc jednocześnie sprawnie reagować na zapotrzebowanie na produkty. Często spotykaną sytuacją jest to, że duże sieci handlowe dysponują magazynami rozlokowanymi niemal w każdym zakątku kraju, a zakład mleczarski, aby być konkurencyjny na rynku musi sprawić, żeby jego produkty w te zakątki dotarły. Kluczowy jest tabor, którym realizuje się transporty. Musi on spełnić określone wymagania i realizować wdrożone procedury. Kontroli podlegają: wiek auta, stan techniczny, urządzenia odpowiadające za monitorowanie zadanej temperatury wewnątrz naczepy.

© fm

Na rynku usług transportowych Grupa Raben postanowiła wyodrębnić osobną spółkę zajmującą się logistyczną obsługą transportu świeżych produktów w temperaturze kontrolowanej – Fresh Logistics Polska. Firma ta dysponuje specjalnymi naczepami grodziowymi umożliwiającymi dystrybucję towarów, które różnią się wymaganymi zakresami temperatur, w których mają być przewożone. Takie rozwiązanie eliminuje tzw. kompromisy temperatury, kiedy stosuje się nieco uśrednione warunki przewożenia różnych grup produktów, a co w konsekwencji negatywnie oddziałuje na jakość żywności, która powinna być przewożona w innej, dedykowanej temperaturze. Najlepiej sprawdzają się rozwiązania „szyte na miarę”, po dokładnym przeanalizowaniu potrzeb klienta proponowane jest rozwiązanie logistyczne dopasowane do profilu działalności. Co więcej firma zadbała o stały dostęp do monitorowania on-line temperatury wewnątrz naczep – takie rozwiązanie zapewnia szybką reakcję w przypadku awarii i pomaga ochronić towar minimalizując zagrożenie stratami w wyniku ogrzania produktów, obniżenia ich jakości i wykluczenia ze sprzedaży. Najważniejsze w transporcie w temperaturze kontrolowanej jest to, aby nie doszło do przerwania łańcucha chłodniczego, ze względu na ograniczony dopuszczalny okres magazynowania produktów mrożonych i chłodzonych. Zakresy kontrolowanej temperatury w firmie Fresh Logistics Polska to tzw. ultrafresh z przedziałem od 0°C do +2°C i od +2°C do +6°C. Firma proponuje swoje usługi w trzech ogólnych obszarach do których należą: logistyka kontraktowa, transport krajowy, transport międzynarodowy. Logistyka kontraktowa realizowana w nowoczesnych obiektach magazynowych umożliwia sprawną synchronizację poszczególnych ogniw łańcucha dostaw: transportu produktów żywnościowych i ich magazynowania. Zgodnie z oczekiwaniami i potrzebami klientów realizowane są procesy logistyczne i odpowiednio wdrożone procesy tj. procedury kontroli i przyjmowania towarów do magazynu, oczekiwania odbiorców względem chociażby oznakowania, przygotowania, zabezpieczania towarów. Proces składowania produktów spożywczych musi być świadczony z zachowaniem wszelkiego rodzaju wymogów wynikających z m.in. bezpieczeństwa żywności, zakresów temperatury składowania powierzonych towarów i ich specyfiki. Składowane produkty mogą być także poddawane procesowi etykietowania, ważenia, formowania zestawów promocyjnych. Przekazanie odpowiedzialności za wymienione zadania pozwala skrócić czas przebywania towaru u producenta i umożliwia maksymalne skupienie uwagi na samym procesie produkcyjnym. Zarządzanie i dysponowanie towarem zapewniają nowoczesne systemy informatyczne pośredniczące w bieżącej wymianie danych z systemem elektronicznej obsługi klienta, kontrola na przykład minimalnej daty przydatności produktu do spożycia w chwili przyjęcia towaru, czy kontrola danej partii produktu. Ta ostatnia informacja pozwala na szybką reakcję zlokalizowania i wycofania towaru w momencie, gdy okaże się, że np. dana partia produktu jest wadliwa. System ten sprawdza się także przy sezonowym wzroście sprzedaży danego towaru lub przy wprowadzaniu akcji promocyjnych. W transporcie krajowym firma jest w stanie dostarczyć pod wskazany adres przesyłkę dowolnej wielkości: od jednej palety do całosamochodowych ładunków produktów chłodniczych. W przypadku transportu międzynarodowego, w ramach dystrybucji międzynarodowej produktów świeżych możliwa jest organizacja przewozu świeżych ładunków drobnicowych, częściowych oraz całopojazdowych z zachowaniem wskazań temperaturowych. Dzięki sieci regularnych połączeń wahadłowych i współpracy z europejskimi operatorami logistycznymi umożliwia świadczenie usług eksportu i importu, odpraw celnych, dystrybucji towarów świeżych, konsolidacja ładunków pochodzących z różnych miejsc i następnie wysyłkę do kraju przeznaczenia. Dystrybucja międzynarodowa ładunków drobnicowych pozwala na utrzymanie kontrolowanej temperatury w całym łańcuchu dostaw produktów świeżych w zakresie od +2°C do +6°C. W przypadku zleceń na przejazdy całopojazdowe pozwala na realizację transportów towarów w warunkach temperatury z przedziału -25°C do +25°C. Oczywiście tabor przeznaczony do przewozu żywności musi spełniać określone wymogi w zakresie przystosowania pojazdu do kontaktu z żywnością, a kadra pracownicza posiada odpowiednie uprawnienia. W przypadku, gdy konieczna jest dostawa na ściśle wskazany, określony czas, gdy jest pewne, że np. będzie dostępna powierzchnia magazynowa, choćby w konkretne dni tygodnia. Fresh Logistics Polska przygotowała rozwiązanie „vivengo”. Vivengo to usługa standaryzowanych usług przewozowych z dodatkową możliwością raportowania statusu każdej przesyłki wraz z dokumentacją przechowywaną elektronicznie – potwierdzającą dostawę.

Wybrane korzyści z outsourcingu:

  • większa ekspansja na rynek,
  • redukcja kosztów,
  • wysoka jakość i wydajność usług,
  • zredukowana struktura organizacyjna,
  • szybsza realizacja dostaw,
  • koncentracja na podstawowej działalności przedsiębiorstwa,
  • zwiększona wydajność małych, ale częstych dostaw.

Nie ulega wątpliwości, że sprawna logistyka jest niemal tak samo ważna jak sam produkt. Przemyślany transport wpływa na zwiększenie wydajności, skraca przestoje i zaleganie towaru w magazynach – w branży produktów mleczarskich, w przypadku niektórych produktów nie ma mowy o bardzo długich okresach magazynowania produktu. Zlecenie wykonania usługi transportu przez firmy zewnętrzne powoduje zmniejszenie comiesięcznych kosztów stałych na utrzymanie własnego taboru, pensji pracowników, a dodatkowo mogą w każdym momencie zwiększyć lub zmniejszyć przepływ ładunku. Przyjęto, że wzrost liczby partnerów handlowych lub krajów zaangażowanych w łańcuch dostaw zwiększa prawdopodobieństwo wyboru outsourcingu. Regularne dostawy to podstawa, walkę o klienta wygra gracz wytrwały i konsekwentny w dążeniu do celu.