Polska wśród głównych dostawców mleka i serów do Bułgarii

W ostatnich latach bułgarska hodowla bydła mlecznego przeszła znaczny postęp przy stopniowym spadku liczby małych gospodarstw. Gospodarstwa posiadające powyżej 50 krów mlecznych stanowiły zaledwie 7,5% ogółu gospodarstw posiadających bydło mleczne, ale ich udział w krajowym stadzie mlecznym wynosi 60%. Inwestycje w takich gospodarstwach przyniosły im większą odporność na wyzwania rynkowe.

Najnowsze statystyki pokazują, że w 2023 r. stada krów mlecznych w dalszym ciągu się kurczyły, choć tempo tego zjawiska było wolniejsze w porównaniu do lat poprzednich. Na koniec 2023 r. pogłowie krów mlecznych zmniejszyło się o 5,7%, natomiast pogłowie krów mięsnych wzrosło o 4,3%

W ostatnich latach dostawy mleka wzrosły ze względu na rosnącą konsolidację. W 2023 r. łączne dostawy mleka wzrosły o 4,2% w stosunku do 2022 r. i były najwyższe od 2020 r. Udział mleka krowiego w całości dostaw utrzymywał się na stabilnym poziomie 95%.

W 2023 roku nasiliła się konsolidacja wśród zakładów mleczarskich, ale Bułgaria wciąż posiadała 240 przetwórców mleka, z czego wyróżniało się 10 wiodących większych firm. W 2023 roku dwóch dużych przetwórców mleka, United Milk Company i Tirbul (marki Olympus, Vereia, Fibela) połączyło się, a ich konsolidacja zakończy się w lipcu 2024 r. Udział w rynku nowej spółki szacuje się na 25%.

Zapotrzebowanie przetwórców na mleko surowe było znaczące, a Bułgaria importowała w 2023 r. rekordowo dużą ilość mleka surowego w celu uzupełnienia lokalnych dostaw i utrzymania produkcji przetworów mlecznych. W rezultacie mleczarnie przerobiły o 4,2% więcej mleka krajowego i importowanego w 2023 r.

Bułgaria importowała w 2023 r. rekordową ilość płynnego mleka – około 100 tys. ton tj. 44% więcej niż w 2022 r. (Trade Data Monitor/TDM na podstawie Eurostatu, PSD Fluid Milk). Głównymi dostawcami były Węgry, Rumunia i Polska. Węgry zwiększyły swój eksport do Bułgarii o 135% w 2023 r. w porównaniu do 2022 r., a na drugim miejscu plasuje się Polska z 70% wzrostem, a Rumunia z 29%.W efekcie w 2023 r. produkcja jogurtów wzrosła o 6%, serów o 2%, ale o 3% spadła produkcja mleka spożywczego.

Oficjalne dane dotyczące spożycia obejmują głównie sprzedaż detaliczną i użytek domowy, ale nie obejmują dostaw do HoReCa. Po zdecydowanym wzroście cen przetworów mlecznych w 2022 r. nastąpiła stabilizacja i stopniowy spadek cen w drugiej połowie 2023 r. i na początku 2024 r. Według danych Ministerstwa Rolnictwa Bułgarii, sprzedaż detaliczna pozostała silna, podobnie jak rosnąca konsumpcja w sektorze usług gastronomicznych.

Obecnie dostępne dane za 2023 r. wskazują, że spożycie płynnego mleka było wyższe i wyniosło 18,7 kg/osobę w porównaniu z 18,5 kg/mieszkańca w 2022 r., ale nadal niższe od spożycia w 2021 r. wynoszącego 19,2 kg/mieszkańca.

Z danych rynkowych za rok 2023 wynika, że sprzedaż mleka spożywczego wzrosła wartościowo o 12%. Kosnumpcja serów białych spadła z 12,1 kg/capita do 11,7 kg/capita podczas gdy spożycie jogurtów spadło z 28,5 kg/capita do 27,3 kg/capita. Dane rynkowe wskazują, że wartość sprzedaży białych serów wzrosła o 17%, ale spadła o 7% w zakresie wolumenu. Udział serów białych z mleka krowiego osiągnął poziom 88%.

Sprzedaż serów podpuszczkowych (żółtych) pod względem wartościowym wzrosła o 20% przy 0,8% wzrostu wolumenowego. 98%n z nich stanowiły sery z mleka krowiego.

Sprzedaż jogurtów wzrosła o 22% wartościowo i spadła o 3% pod względem wolumenu.

Badania rynkowe wskazują, że w okresie styczeń-luty 2024 r. najczęściej kupowanym produktem mleczarskim były jogurty (45% konsumentów nabywało je kilka razy w tygodniu). Mleko i napoje mleczarskie były kupowane zwykle raz w tygodniu przez 40% konsumentów.

Hipermarkety i supermarkety są preferowanym miejscem dokonywania zakupów przez 67% konsumentów.

Import NFDM w 2023 r. wzrósł o 11% w porównaniu do 2022 i 21 000 ton. Głównymi dostawcami były: Polska, Niemcy, Rumunia, Grecja i Ukraina. Import masła w 2023 r. wzrósł o 18% od 2022 r. do rekordowego poziomu 8500 ekwiwalentu mleka (BET). Bułgaria pozyskiwała masło głównie z Niemiec i Holandii. Bułgarskie Ministerstwo Rolnictwa wskazuje również, że w 2023 r. zwiększył się import serwatki (9 800 ton), a także jogurtów i śmietanki (20,1 tys. ton, czyli o 24% więcej niż w 2022 r.).

Import serów w 2023 r. osiągnął nowy rekord wynoszący 37 600 ton, co oznacza wzrost o 7% od 2022 r. Motorem importu był silny popyt krajowy i ograniczona produkcja krajowa. Import pochodził głównie z Niemiec, Holandii i Polski.