Unijna prognoza dla rynku masła i proszków 2024-25
Jak podkreślił krótkoterminowy raport Komisji Europejskiej w 2024 r. ceny surowego mleka w UE ustabilizowały się na poziomie znacznie przekraczającym średnią z ostatnich 5 lat. Chociaż warunki pogodowe były niekorzystne w niektórych regionach i w różnych porach roku, dostępność i jakość pastwisk i paszy wystarczały do utrzymania stabilnych dostaw mleka. Przy zawartości suchej masy mlecznej wzrastającej tylko nieznacznie (+0,1%), dostawy mleka w UE nieznacznie wzrosną w 2024 r. (+0,5%, wliczając dodatkowe dostawy z powodu roku przestępnego), ponieważ wzrost wydajności mlecznej w UE (+0,9%) równoważy spadek pogłowia bydła mlecznego (-0,3%).
Produkcja sera i serwatki w UE zwiększa swój udział w wykorzystaniu puli suchej masy mlecznej (odpowiednio +2,1% i +1%), podczas gdy podaż masła w UE jest ograniczona (-1,6%) z rekordowo wysokimi cenami w 2024 r. Całkowity eksport produktów mlecznych z UE prawdopodobnie zmniejszy się pod względem wolumenu w 2024 r. (-2% w ekwiwalencie mleka). Podczas gdy eksport sera z UE nadal rośnie (+2,1%), eksport SMP i WMP zmniejszy się (odpowiednio -5% i -15%) z powodu słabego popytu importowego w Chinach i rosnącej konkurencji na kluczowych rynkach eksportowych. Produkcja świeżych produktów mlecznych prawdopodobnie wzrośnie (+0,5%), ale słaby popyt globalny powoduje spadek eksportu świeżych produktów mlecznych z UE (-3%).
Prognozuje się, że podaż mleka w UE wzrośnie nieznacznie w 2025 r. (+0,2%). Zakładając normalne warunki pogodowe, oczekuje się, że ciągły spadek pogłowia bydła mlecznego (-0,7%) zostanie zrównoważony przez rosnącą wydajność mleczną (+1%).
Jak wskazuje raport, istnieje znaczna heterogeniczność w rozwoju dostaw mleka surowego między krajami UE. Dostawy mleka prawdopodobnie pozostaną stabilne w Niemczech i Danii, podczas gdy spadną w Niderlandach i Irlandii (pod wpływem negatywnego wpływu warunków wilgotnych na nośność pastwisk). Dostawy mleka we Francji, Hiszpanii i Włoch mogą wzrosnąć w 2024 r., a Polska kontynuuje trend wzrostowy z ostatnich kilku lat.
Ceny surowego mleka w UE ustabilizowały się na poziomie znacznie przekraczającym poziomy historyczne (46,9 €/100 kg w sierpniu, +17% wobec średniej z 5 lat licząc od końca 2023 r). Jednocześnie ceny nawozów spadają w porównaniu z 2022 r., a ceny energii ustabilizowały się na poziomie znacznie przekraczającym średnią z ostatniej dekady.
Chociaż użytki zielone są w przeciętnym stanie w większości zachodniej Europy, warunki pogodowe były niekorzystne w niektórych regionach w różnych okresach roku (np. mokra wiosna w Irlandii utrudniała prace polowe i wypas, intensywne opady deszczu w krajach bałtyckich powodowały podmokłe pola, gorące i suche warunki we wschodniej i południowej Europie). Niemniej jednak dostępność i jakość użytków zielonych i paszy wspiera stabilną podaż mleka i koszty paszy w 2024 r.
Ożywienie popytu konsumentów na produkty mleczne pozostaje ostrożne w przypadku różnych produktów mlecznych. Inflacja cen żywności utrzymuje się na poziomie wyższym od ogólnej inflacji, a ceny detaliczne niektórych produktów mlecznych (np. masła) w 2024 r. znacznie wzrosły.
Produkcja OMP w UE prawdopodobnie spadnie tylko nieznacznie (-0,1%) w 2024 r., po znacznym spadku w 2022 r. Ekspansja eksportu OMP z 2023 r. nie została utrzymana. Chociaż eksport OMP nadal wzrósł w pierwszej połowie 2024 r. do większości krajów MENA, słaby popyt importowy w Chinach prawdopodobnie doprowadzi do spadku eksportu (-5%).
W 2025 r. produkcja OMP może nieznacznie wzrosnąć, podczas gdy eksport może się odbić, w zależności również od przyszłego popytu importowego z krajów Azji Południowo-Wschodniej i konkurencyjności UE na tych rynkach (+1%). Po ożywieniu w 2023 r. eksport WMP z UE ma znacznie spaść w 2024 r. (-15%) z powodu utrzymującego się słabego popytu ze strony Chin i zwiększonej konkurencji z Nową Zelandią na innych rynkach eksportowych. Większość tych trudności może nadal utrzymywać się w 2025 r., co prawdopodobnie doprowadzi do dalszego spadku eksportu WMP (-5%). Produkcja WMP z drugiej strony prawdopodobnie spadnie tylko nieznacznie w 2024 r. (-0,2%), co umożliwi ożywienie zużycia krajowego (+11%).
Ceny masła w UE gwałtownie wzrosły w 2024 r., przekraczając 7 €/kg dla średnich cen w UE przed jesienią. Wzrost cen był spowodowany ograniczoną podażą i stabilnym popytem. Produkcja masła w UE prawdopodobnie spadnie (-1,6%) w 2024 r. Jednocześnie wysokie ceny w UE nie pozwoliły na utrzymanie wzrostu eksportu masła, który prawdopodobnie spadnie (-4%) w 2024 r. w porównaniu z wysokimi poziomami z ubiegłego roku. Krajowe zużycie w UE może dostosować się do malejącej konkurencyjności cenowej masła (również w stosunku do innych tłuszczów) ze spadkiem (-1,4%).
W oparciu o wzrost produkcji świeżych produktów mlecznych w trzech pierwszych kwartałach, produkcja prawdopodobnie wzrośnie (+0,5%) w 2024 r. Produkcja śmietany i jogurtu może dynamicznie wzrosnąć (+2%), wraz z nieco zwiększoną podażą mleka pitnego (+0,3%). Eksport z UE prawdopodobnie będzie nadal spadał (-3%) z powodu spadającego popytu importowego w Chinach. Niższy eksport może przesunąć dodatkowe wolumeny na rynek krajowy UE, wywołując wzrost krajowego zużycia (+0,6%). W 2025 r. konsumpcja w UE prawdopodobnie powróci do spadkowego trendu ostatnich kilku lat (napędzanego piciem mleka), a eksport UE może ulec dalszej erozji z powodu stale słabego popytu globalnego (-3%). Przy negatywnych czynnikach popytu zarówno na rynku krajowym, jak i na rynkach globalnych produkcja w UE może spaść do poziomu porównywalnego z 2022 r. (-0,8%).