Mleczarstwo na świecie: Rynek mleczarski USA i Rosji
W produkcji serów w 2014 roku Rosjanie spodziewają się wzrostu na poziomie 1,2%, dzięki lepszemu zagospodarowaniu mleka. Według analizy Wall Street Journal sery są częściej konsumowane przez mężczyzn (38%) niż przez kobiety (33%). Według Global Reach Consulting sery są specyficznymi produktami na rynku rosyjskim. Ich konsumpcja nie jest wynikiem tradycji czy ich pozycji w rosyjskich kulinariach. Konsumpcja serów zależy od statusu materialnego osób je spożywających. O ile we Włoszech, Francji, Holandii lub Szwajcarii ser stanowi tradycyjny składnik codziennego użytku, kanapki, przekąski bądź potraw narodowych, to w Rosji spożywany jest przez wybrane grupy społeczeństwa mającego kontakt z zagranicą oraz dysponującego większymi zasobami finansowymi. Wyjątkiem w tym segmencie są sery białe. Innym wskazywanym czynnikiem ograniczonego spożywania serów podpuszczkowych jest zamiłowanie Rosjan do picia wódki, do której ser raczej nie pasuje.
Charakterystyka rynku rosyjskiego
W roku 2013 wyprodukowano w Rosji 33,0 mld litrów mleka (4,3%) produkcji światowej. Penetracja marek własnych jest niska i wynosi w kategorii mleko 12,5%. Nieznacznie wzrosła produkcja mleka w proszku z 91 tys. ton w 2008 do 94 tys. ton w 2013. Produkcja mleka płynnego w 2014 roku powinna pozostać na podobnym poziomie jak w roku 2013. Według FAS Moscow w 2014 mleko w proszku odtłuszczone powinno także pozostać na podobnym poziomie jak w okresie poprzednim (50 000 MT). W związku ze zwiększonym zapotrzebowaniem rynku przewiduje się 9,9% wzrost importu. Według FAS Moscow mleko pełne w proszku pozostanie na stałym poziomie wolumenowym (60 000 MT).
Średnie wydatki na zakup artykułów mlecznych w 2012 roku wyniosły 7,9 tys. rubli na osobę w skali roku. Według danych Euromonitora przewiduje się, iż w 2015 wartość tego rynku może osiągnąć poziom nawet 957,68 mln rubli. W Rosji ser jest głównie składnikiem kanapek. Nie jest daniem samodzielnym ani nie stanowi podstawy tradycyjnych dań kuchni narodowej. Dlatego też mimo, iż sery w Rosji są znane od setek lat to konsumpcja ich pozostaje na relatywnie niskim poziomie. Szacuje się, że spożycie serów w Rosji kształtuje się na poziomie 6,4 kg na osobę (według Rosstat). Jest to o 4 razy mniej niż np w Francji czy Grecji (około 24 kg). Dla porównania wg FAMMU/FAPA konsumpcja sera w Polsce wynosił około 11,4 kg na osobę (2011).
Wielu analityków rynku rosyjskiego należy się spodziewać wzrostu w tej kategorii. Produkcja serów koncentruje się głównie wokół tradycyjnych serów produkowanych od lat. Obecnie w Rosji znajduje się około 150 zakładów produkujących sery, przy czym 10 największych producentów obejmuje 30% wolumenu rynku. Jakość serów rosyjskich jest niezbyt wysoka. Jednocześnie, co roku następuje wzrost produkcji sera o 10% w ujęciu ilościowym i 20% wartościowym. Uważa się, iż rynek sera jest barometrem koniunktury w Rosji.
Wewnętrzna produkcja sera w Rosji jest wciąż niestabilna. Liderem w produkcji serów żółtych i białych pozostaje Centralny Okręg Federalny, który generuje około 44% wewnętrznej produkcji sera. Drugim, co do wielkości regionem produkcji sera jest Priwołożski Okręg Federalny. W Rosji oprócz sera białego produkowane są także sery m.in. twarde, miękkie, wędzone. Największymi dostawcami są Altai Territory (15% rynku), Yantar (Amber), CJSC (Woroneż), Rossijskij, Gollandskij, Poshekhonskij, Kostromskoj.
Na rynku rosyjskim bardzo dużą rolę odgrywa import, który od 5 lat systematycznie wzrasta (w 2013 o +2%). Szacuje się, iż może to być nawet 45-50% oferty sprzedażowej. Do czasu sprzed „kryzysu ukraińskiego” do Rosji importowano produkty z blisko 30 państw. Jednocześnie import serów do Rosji uważany jest za jeden z czynników hamujących rozwój wewnętrznej produkcji w tej kategorii. Największymi dostawcami serów do tej pory byli Białoruś, Niemcy (16%) oraz Ukraina (12%) oraz Litwa, Holandia, Finlandia, Polska, Dania i Francja (2-8%). Wadą rosyjskiego rynku serów jest brak strategii marketingowych oraz produkcja wyrobów bez silnego znanego brandingu.
Najbardziej popularnymi serami w Rosji są sery holenderskie i szwajcarskie. Produkcja masła w Rosji jest limitowana w związku z umiarkowanym zainteresowaniem Rosjan konsumpcją masła, a przeważającą konsumpcją margaryn i tłuszczów do smarowania. Szacuje się, iż jego produkcja w związku brakami surowcowymi w 2014 roku wg FAS Moscow spadnie o 2,4 %.
Źródła: OECD, FAO, Komisja Europejska, USDA, Niemieckie Mleczarstwo, dane krajowych ministerstw, ARR, agencje interwencyjne i instytucje publicznych; FAMMU/FAPA, Review of Russian Cheese Market – Research of the Company „Global Reach Consulting”, Russia. Dairy and Products Annual Report. Nov 2013; agrimoney.com; rynek mleka w Rosji – Opr. Miłosz Woźniak, II Sekretarz WPHI w Sankt-Petersburgu; AgroChart.
