Opakowania: Współczesne pakowanie, czyli bezpieczeństwo i wygoda

Próżnia i kontrolowana atmosfera

Jedną z pierwszych nowoczesnych metod metod pakowania było pakowanie próżniowe (VP, Vacuum Packaging), które znalazło zastosowanie w przypadku produktów wrażliwych na tlen i utratę zapachu – np. kawy. Pakowanie próżniowe jest to wariant pakowania w modyfikowanej atmosferze, polegający na obniżeniu ciśnienia atmosferycznego w opakowaniu przez częściowe usunięcie powietrza. Po zamknięciu opakowania tworzy się w nim samoistnie atmosfera modyfikowana zawierająca 10-20% dwutlenku wegla wydzielanego przez mikroorganizmy w wyniku zużywania resztek tlenu. Pakowanie w kontrolowanej atmosferze (CAP, Controlled Atmosphere Packaging) jest to zamykanie żywności w nieprzepuszczalne dla gazów opakowania, wewnątrz których stężenie dwutlenku węgla, tlenu, azotu i pary wodnej jest regulowane. Przechowywanie żywności w sposób próżniowy ogranicza kontakt produktu z powietrzem i przedłuża okres jego świeżości oraz bezpiecznego stosowania. Pozwala utrzymać jej smak i świeżość nawet 3-5 razy dłużej niż w przypadku tradycyjnych metod. Dzieje się tak, ponieważ w produktach spożywczych wobec braku tlenu, spowalniają procesy utleniania. Pakowanie próżniowe uniemożliwia również dostęp drobnoustrojom, a także pomaga zachować właściwy wygląd i formę produktów do spożycia. Łącząc pakowanie próżniowe z chłodzeniem lub mrożeniem można zabezpieczyć żywność nawet na kilka lat. Zaletą tego prostego rozwiązania jest jego nieinwazyjność w stosunku do produktu. Żywność pakowana próżniowo może pozostać naturalna, gdyż nie wymaga wzbogacania w przeciwutleniacze i inne dodatki funkcjonalne. Zbliżoną formą utrwalania żywności jest pakowanie w atmosferze modyfikowanej (Modified Atmosphere Packaging – MAP), która polega na zastąpieniu powietrza w opakowaniu z produktem spożywczym specjalnym gazem lub mieszaniną gazów mąjących właściwości ochronne. W technologii tej tworzy się mieszaniny na bazie:

• tlenu, który generalnie jest niepożądanym składnikiem atmosfery opakowania. Jednak zwykle jest składnikiem mieszaniny gazów. Tlen jest w szczególności stosowany dla podtrzymania czerwonego koloru świeżego mięsa. Zapobiega również rozwojowi organizmów beztlenowych.
• dwutlenku węgla, który jest czynnikiem hamującym rozwój bakterii, pleśni i grzybów, szczególnie przy braku tlenu w otoczeniu. Efekt taki uzyskuje się przy koncentracji 20% w atmosferze. CO2 nie ma żadnego wpływu na organizmy patogenne. Gaz ten jest łatwo rozpuszczalny w wodzie i tłuszczach – w przypadku braku właściwej kontroli CO2 właściwość ta może przyczyniać się do powstawania delikatnego smaku kwaśnego. Może to również powodować zapadnięcie się opakowania, co może być efektem zarówno zamierzonym, jak i niepożądanym.
• azotu, stosowanego głównie w celu wyparcia i zastąpienia tlenu w opakowaniach przed ich zamknięciem. Zapobiega to utlenianiu barwników, aromatów, kwasów tłuszczowych.
• podtlenku azotu, używanego głównie do tworzenia piany w aerozolach. Podobnie jak dwutlenek węgla wykazuje on działanie bakteriostatyczne i hamuje rozwój grzybów, nie zakwasza jednak produktu tak jak CO2. Zapobiega wydzielaniu się etylenu podczas dojrzewania owoców.
• argonu – gazu obojętnego, bez smaku i zapachu. Jest stosowany do ochrony wrażliwych produktów, np. wina. Argon ma te same właściwości co azot, ale jest znacznie łatwiej rozpuszczalny. Nie ma wpływu na mikroorganizmy. Argon może być zastosowany w technologii MAP do tych samych aplikacji co azot. Jego rozpuszczalność i pewne właściwości budowy molekularnej sprawiają, że argon może być zastosowany do ochrony warzyw, spowalniając w pewnych warunkach ich reakcje metaboliczne.

Technologia MAP jest stosowana w celu eliminacji lub ograniczania psucia się produktów oraz poprawienia ich wyglądu zewnętrznego. Produkt spożywczy jest następnie przechowywany w niskiej temperaturze, poniżej 20oC. Jest to metoda stosowana głównie w celu obniżenia zawartości tlenu w opakowaniu, zachowania wilgotności produktu i zapobiegania wzrostu bakterii tlenowych. Technologię utrwalania żywności MAP można zastosować do wielu rodzajów produktów, jak: mięso, wyroby garmażeryjne, pizza, wyroby piekarskie i cukiernicze, sery, przetworzone warzywa oraz dania gotowe, orzeszki ziemne, mleko w proszku lub kawa. Zbyt długie przechowywanie w warunkach próżniowych niesie ryzyko rozwoju groźnych drobnoustrojów beztlenowych, takich bakterii jak Clostridium sp., Campylobacter sp. i Listeria monocytogenes, które są częstą przyczyną zatruć pokarmowych. Na szczęście istnieją inne skuteczne sposoby zapobiegania tym zagrożeniom, na przykład poprzez utrzymywanie właściwej wilgotności i pH produktów oraz zachowanie właściwej temperatury przechowywania i nieprzekraczanie terminu przydatności do spożycia.

Beata Patalan

Marketing & Communication Manager w Smurfit Kappa Polska

Dla świadomego konsumenta w dzisiejszych czasach „must have” jest funkcjonalność, użyteczność i wysoka jakość produktu, którym jest zainteresowany. Producenci FMCG prześcigają się w zapewnieniu wysokiej jakości i wyróżnieniu się na półce, aby trafić do wymagającego klienta. Czas przygotowania i adaptacji zaś jest coraz krótszy, a wymagania i konkurencja na rynku coraz większa. Dlatego też „drobne szczegóły” wyróżniające markę, podkreślane przez innowacje, powinny być odpowiednio eksponowane i wykorzystywane w walce o miejsce w koszyku klienta. Dużą rolę odgrywa tu oczywiście opakowanie jednostkowe, ale we współpracy z opakowaniem gotowym na półkę, ma większą szansę na wyróżnienie się. Innowacyjne opakowanie buduje markę produktu i zapewnia zwiększenie sprzedaży. Ale jak to zrobić w krótkim terminie uwzględniając wymagania wszystkich stron procesu? Doświadczenia Smurfit Kappa potwierdzają, że zaangażowanie producenta opakowań we wczesnej fazie projektowania produktu, przynosi największe korzyści. Spotkania warsztatowe, które organizujemy pozwalają w krótkim czasie szczegółowo poznać oczekiwania konsumentów oraz skonfrontować je z możliwościami produkcyjnymi dostawcy. Możliwość przeglądania w jednym miejscu nowoczesnych rozwiązań, testowanie i sprawdzanie wyglądu w realnym środowisku oraz uzyskanie wizualizacji na półce w formacie 3D – zdecydowanie jest rozwiązaniem godnym polecenia. Mówimy tu o najnowszym rozwiązaniu jakie wdrożyła Smurfit Kappa o nazwie Shelf Smart, które udostępniamy naszym potencjalnym i aktualnym klientom w czasie spotkań warsztatowych w Experience Centre w Koninie.