Napoje alternatywne: Jeśli nie mleko to co?

Produkty alternatywne dla mleko krowiego

W związku z przedstawionymi problemami systematycznie na rynku pojawiają się różnego rodzaju produkty, które w pewnym stopniu mogą zaspokoić zapotrzebowanie organizmu na poszczególne składniki zawarte w mleku krowim. Do produktów tych należą m.in. mleko kozie, napoje sojowe, owsiane czy orkiszowe. Do alternatywnych dla mleka produktów zaliczyć można także napoje migdałowe, orzechowe lub ryżowe.

Mleko kozie

Mleko kozie po latach niełaski u klientów coraz bardziej zyskuje na popularności. W Europie najczęściej spożywane jest w postaci serów i napojów. Mleko kozie charakteryzuje się białą barwą, co jest wynikiem m.in. bardzo małej zawartości β-karotenu, oraz lekko słonym smakiem, spowodowanym dużą zawartością chlorków. Mleko to odznacza się charakterystycznym „kozim” zapachem, co jest związane z obecnością nierozpuszczalnych w wodzie wolnych lotnych kwasów tłuszczowych, głównie kapronowego, kaprynowego i kaprylowego, uwalnianych w wyniku działania lipazy lipoproteinowej. Silniejszy zapach świeżego mleka koziego powstaje w wyniku działalności bakterii i enzymów własnych mleka w czasie przechowywania.

Skład mleka zależy od rasy kóz i sezonu. W lecie produkcja mleka jest większa, ale zawartość tłuszczu i białka jest niższa. W okresie zimowym natomiast wydajność mleka jest niższa, lecz zawartość tłuszczu i białka jest wyższa. Mleko kozie zawiera więcej wapnia niż mleko krowie (nawet o 30%) oraz wartościowy aminokwas, tryptofan. Mleko to zawiera także witaminy A i C oraz charakteryzuje się wyższym stężeniem tłuszczów nasyconych niż mleko krowie.

Należy pamiętać, że mleko kozie zawiera laktozę i dlatego osoby cierpiące na nietolerancję tego składnika nie mogą go spożywać.

Zalety mleka koziego

Mleko kozie uważane jest za jeden z najbardziej wartościowych produktów w żywieniu, bowiem jego struktura chemiczna jest podobna, jak mleka kobiecego. Zawartość białka oraz poszczególnych aminokwasów w mleku krowim i kozim jest zbliżona. Niemniej jednak proporcje aminokwasów w białku mleka koziego są korzystniejsze z punktu widzenia odżywiania – szczególnie dzieci i młodzieży. Głównym białkiem mleka krowiego jak i koziego jest kazeina – białko o wysokiej wartości odżywczej zbliżonej do wartości białka mięsa. Istotnym faktem świadczącym na korzyść mleka koziego jest to, że białko mleka kóz zawiera znacznie mniej alergennej frakcji kazeiny-αs1, co umożliwia osobom z tzw. skazą białkową spożywanie takiego mleka, bez ryzyka wystąpienia zaburzeń alergicznych.

Mleko kozie zawiera także dużą ilość tauryny (która pełni istotną rolę w prawidłowym rozwoju układu nerwowego), aminokwasy siarkowe tj. metionina, niezbędne dla prawidłowego rozwoju. Białko mleka koziego jest też szybciej i łatwiej trawione, a jego aminokwasy w wyższym stopniu przyswajane.

Cennym składnikiem jest również tłuszcz, który w naturalny sposób zhomogenizowany, jest łatwiej trawiony i przyswajany. Głównym węglowodanem mleka koziego jest laktoza, która normalizuje florę jelitową oraz pozytywnie wpływa na wchłanianie wapnia. Laktoza sprzyja wchłanianiu magnezu, fosforu i niektórych mikroelementów oraz wpływa na lepsze wykorzystanie przez organizm witaminy D. Laktoza jest naturalnym źródłem galaktozy wykorzystywanej do syntezy ważnych związków strukturalnych układu nerwowego.

Zawartość składników mineralnych mleka koziego jest podobna jak mleka krowiego. Skład mineralny mleka koziego jest korzystny dla zdrowia człowieka, bowiem wynika z wyższej zawartości niektórych pierwiastków, w tym szczególnie wapnia i fosforu. Mleko kozie jest bogate w niektóre pierwiastki śladowe, takie jak miedź, cynk, żelazo oraz mangan i selen. Mleko to jest źródłem witaminy A, witamin z grupy B (czyli B2, B3, B6, B12) oraz witaminy D.

Mleko kozie nie dla wszystkich

Mimo niezaprzeczalnych zalet dietetycznych mleko kozie, podobnie jak krowie, nie jest polecane dzieciom poniżej pierwszego roku życia. Mleko to ma zbyt dużą zawartość soli mineralnych, które mogą powodować obciążenie nerek niemowlęcia. W mleku kozim jest znacznie więcej potasu i chloru, które mogą spowodować zaburzenia równowagi mineralnej.

W mleku kozim brakuje także kilku istotnych składników odżywczych, niezbędnych dla prawidłowego rozwoju bardzo młodych organizmów. Mleko kozie zawiera mniej witamin B6, B12 i kwasu foliowego, co może sprzyjać powstawania tzw. anemii mleka koziego.

Mleko kozie nie jest także polecane niemowlętom ze względu na niewystarczające ilości żelaza i kwasu foliowego, witamin C i D, tiaminy.