Modyfikacja wartości odżywczej: Jak stworzyć wartość dodaną?
Pozostałe pierwiastki
W wykazie umieszczono także pojedyncze oświadczenia dotyczące innych składników mineralnych: chloru – utrzymanie prawidłowego trawienia poprzez produkcję kwasu chlorowodorowego; chromu – utrzymanie prawidłowego metabolizmu makroskładników odżywczych, prawidłowego poziomu glukozy we krwi; fluoru – zachowanie mineralizacji zębów; molibdenu – utrzymanie prawidłowego metabolizmu aminokwasów siarkowych; potasu – prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, mięśni oraz utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi.
Kwasy tłuszczowe
Tłuszcze są źródłem i magazynem energii dla organizmu, ponadto nienasycone kwasy tłuszczowe są bazą do tworzenia hormonów tkankowych regulujących szereg procesów życiowych. Należy podkreślić, że tłuszcze są nośnikami niektórych witamin (A, D, E i K) i tym samym zwiększają ich biodostępność. Rodzaj spożywanych tłuszczów, a w szczególności wchodzących w ich skład kwasów tłuszczowych, ma istotne znaczenie dla profilaktyki oraz leczenia otyłości i chorób układu krążenia. Ilość nasyconych kwasów tłuszczowych spożywanych z pokarmem ma wpływ na poziom cholesterolu i triacylogliceroli we krwi. Zmniejszenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych oraz zwiększenie udziału w diecie kwasów jedno- lub wielonienasyconych sprzyjają obniżaniu ryzyka hiperlipoproteinemii.
W wykazie oświadczeń zdrowotnych uwzględniono oświadczenie, których treść informuje o korzystnym wpływie kwasu oleinowego (jednonienasyconego kwasu 18-węglowego) na utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi. Warunkiem wykorzystania tego oświadczenia jest spełnienie wymogu „wysokiej zawartości tłuszczów nienasyconych”, zgodnego z Rozporządzeniem (WE) nr 116/2010, zmieniającym Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 w odniesieniu do wykazu oświadczeń żywieniowych. Zawartość tę określono na poziomie 70% kwasów nienasyconych obecnych w produkcie, z jednoczesnym warunkiem dostarczania przez te kwasy 20% energii. Ponadto w wykazie uwzględniono kwas linolowy i alfa-linolenowy (wielononienasycone kwasy tłuszczowe) korzystne w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi. Zawartość kwasu linolowego w produkcie powinna wynosić 1,5 g w 100 g i 100 kcal produktu, a efekt prozdrowotny może być osiągnięty przy spożywaniu 10 g tego kwasu dziennie, z kolei w przypadku kwasu alfa-linolenowego korzystne działanie występuje przy spożywaniu 2 g dziennie. Celem wykorzystania treści oświadczenia żywieniowego w zakresie „źródła kwasów tłuszczowych omega-3” produkt musi zawierać przynajmniej 0,3 g kwasu alfa-linolenowego w 100 g i 100 kcal produktu. W wykazie wymienione zostały także kwasy dokozaheksaenowy (DHA) i eikozapentaenowy (EPA), jako czynniki przyczyniające się do prawidłowego funkcjonowania mózgu, wzroku i serca. Warunkiem wykorzystania oświadczenia („źródło kwasów tłuszczowych omega-3”) jest zawartość tych kwasów w produkcie na poziomie co najmniej 40 mg w 100 g i 100 kcal oraz informacja na opakowaniu, że dla uzyskania korzyści prozdrowotnych dzienne spożycie powinno wynosić 250 mg. Jest możliwe także wykorzystanie oświadczenia dotyczącego ogólnej zawartości jedno- lub wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, jako czynnika utrzymującego prawidłowy poziom cholesterolu we krwi, którego warunkiem stosowania jest „wysoka zawartość tłuszczów nienasyconych” w produkcie, tzn. na poziomie 70% kwasów nienasyconych stanowiących co najmniej 20% energii z produktu. Warto jednak pamiętać, że aby zwiększyć korzystny efekt spożycia nienasyconych kwasów tłuszczowych należy ograniczyć spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych. W wykazie znalazła się także pozycja dotycząca żywności o niskiej lub obniżonej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych, która ma istotny wpływ na utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi. Warunkiem wykorzystania tego oświadczenia jest spełnienie wymogu „niskiej zawartości tłuszczów nasyconych” w produkcie lub „obniżonej zawartości kwasów nasyconych”. Zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1924/2006 „niska zawartość kwasów nasyconych” oznacza sumę zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych i izomerów trans kwasów tłuszczowych nieprzekraczającą 1,5 g na 100 g produktu stałego lub 0,75 g na 100 ml produktu płynnego, jednocześnie w obu przypadkach kwasy te nie mogą dostarczać więcej niż 10% wartości energetycznej, zaś „obniżona zawartość kwasów nasyconych” oznacza obniżenie zawartości kwasów nasyconych o co najmniej 30% w porównaniu z podobnym produktem.
Projektując receptury mlecznych produktów o cechach funkcjonalnych warto rozważyć możliwość wykorzystania jeszcze innych czynników regulujących prawidłowy poziom cholesterolu we krwi, które również znajdują się w wykazie potwierdzonych klinicznie oświadczeń zdrowotnych. Są to monakolina K, stanole i sterole roślinne. Monakolina K (fitostatyna) jest pozyskiwana z fermentowanego czerwonego ryżu (Monascus purpureus) i wykazuje aktywność inhibitora syntezy cholesterolu. Wymogiem stosowania oświadczenia jest dzienne spożycie monakoliny K na poziomie 10 mg. Wymogiem stosowania oświadczenia dla fitosteroli i fitastanoli, czyli steroli i stanoli roślinnych, jest umieszczenie na produkcie informacji o korzystnym ich działaniu pod warunkiem dziennego ich spożywania na poziomie co najmniej 0,8 g.
