Modyfikacja wartości odżywczej: Jak stworzyć wartość dodaną?
W wykazie oświadczeń zdrowotnych uwzględniono witaminy rozpuszczalne w wodzie, do których należą: biotyna (witamina H, B7), niacyna (PP, B3), ryboflawina (B2), tiamina (B1), cyjanokobalamina (B12), foliany (kwas foliowy i substancje pokrewne), witamina B6 i kwas pantotenowy (B5). Na podstawie badań klinicznych w wykazie oświadczeń zdrowotnych dla witamin rozpuszczalnych w wodzie wymieniono następujące korzyści prozdrowotne: utrzymanie prawidłowego metabolizmu energetycznego, prawidłowych funkcji psychologicznych, prawidłowego wzrostu włosów, stanu błony śluzowej, czerwonych krwinek i zdrowej skóry, funkcjonowania układu nerwowego, utrzymanie prawidłowego widzenia, metabolizmu żelaza, ochrony komórek przed stresem oksydacyjnym, prawidłowego funkcjonowania serca oraz zmniejszenie uczucia zmęczenia i znużenia, utrzymanie prawidłowego metabolizmu homocysteiny, podziału komórek, wzrostu tkanek matczynych w czasie ciąży, podziału komórek, syntezy aminokwasów, produkcji krwi, prawidłowej syntezy cysteiny, metabolizmu białek i glikogenu, regulacji aktywności hormonalnej, a także syntezy i metabolizmu hormonów steroidowych.
Oświadczenia dotyczące wpływu wit. C na organizm człowieka są najliczniejszą grupą oświadczeń w grupie witamin (15). Dotyczą one: funkcjonowania układu odpornościowego w trakcie intensywnych ćwiczeń i po ćwiczeniach – w tym zakresie warunkiem stosowania oświadczenia jest podanie informacji o korzystnym działaniu występującym w przypadku spożywania 200 mg witaminy C dziennie powyżej zalecanej dziennej dawki witaminy C (60 mg). Korzystne działanie witaminy C, potwierdzone badaniami klinicznymi, wykazano ponadto w zakresie: produkcji kolagenu i jego wpływu na prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych, kości, chrząstek, dziąseł, skóry, zębów, a także metabolizm energetyczny, funkcjonowanie układów nerwowego, odpornościowego, funkcje psychologiczne, ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym, zmniejszenie uczucia zmęczenia i znużenia, zwiększenie przyswajalności żelaza i regeneracji zredukowanej formy wit. E.
W przypadku witamin rozpuszczalnych w tłuszczach w wykazie uwzględniono 6 oświadczeń dla witaminy A, która ma istotny wpływ na utrzymanie prawidłowego metabolizmu żelaza, stanu błon śluzowych, stanu skóry, widzenia, funkcjonowania układu odpornościowego oraz odgrywa znaczącą rolę w procesie specjalizacji komórek. Wit. D występuje w 7 oświadczeniach zdrowotnych wskazujących jej działanie w zakresie: wchłaniania i wykorzystania wapnia i fosforu, prawidłowego poziomu wapnia we krwi, utrzymania zdrowych kości, zębów, funkcjonowania mięśni, układu odpornościowego i udziału w procesie podziału komórek. Jedno oświadczenie dotyczy wit. E w zakresie ochrony komórek przed stresem oksydacyjnym. Dwa oświadczenia dotyczą witaminy K w zakresie prawidłowego krzepnięcia krwi i utrzymania zdrowych kości.
Ponadto, w wykazie uwzględniono cholinę, która jest uważana za substancję witaminopodobną ze względu na udział w licznych procesach enzymatycznych (w funkcji koenzymu). Jest składową lecytyny, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a jednocześnie jest substancją wykorzystywaną w technologii żywności jako emulgator i stabilizator. W wykazie znajdują się 3 oświadczenia dotyczące wpływu choliny na organizm człowieka: utrzymanie prawidłowego metabolizmu homocysteiny, tłuszczów i funkcjonowania wątroby. Warunkiem stosowania tych oświadczeń jest udział choliny co najmniej na poziomie 82,5 mg w 100 g lub 100 ml produktu.
W pozostałych przypadkach warunkiem zastosowania oświadczenia zdrowotnego dla witamin wymienionych w wykazie jest zawartość konkretnej witaminy w produkcie, która powinna być równoważna z poziomem określanym jako „źródło [nazwa witaminy lub witamin]” zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1924/2006.
Składniki mineralne
Składniki mineralne są to kolejne niezbędne dla żywego organizmy składniki budulcowe. Obecność składnika mineralnego nie jest równoznaczna z jego korzystnym działaniem, gdyż warunkiem koniecznym jest jego bio-dostępność, która zależy m.in. od formy chemicznej oraz substancji towarzyszących zmniejszających lub zwiększających możliwość wykorzystania danego składnika przez organizm, o czym szerzej pisano w poprzednim numerze FMB (Wzbogacanie produktów mlecznych w mikroelementy a biodostępność. FMB 2/2012).
W wykazie oświadczeń zdrowotnych znalazło się 79 oświadczeń dotyczących składników mineralnych i ich wpływu na organizm człowieka. Dlatego wzbogacanie produktów mlecznych w składniki mineralne może być opatrzone treścią informującą o zależności prozdrowotnej wynikającej z obecności składnika mineralnego na poziomie określanym jako „źródło [nazwa składnika mineralnego lub składników mineralnych]”, który podobnie jak w przypadku witamin, dotyczy znaczącej ilości odpowiadającej co najmniej 15% zalecanego dziennego spożycia znajdującego się w 100 g, 100 ml lub jednej porcji zdefiniowanej w załączniku do dyrektywy 90/496/EWG.