Stabilizowanie produktów dodatkami z czystą etykietą

W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz. Otóż, substancje stosowane do stabilizowania produktów żywnościowych też muszą mieć czystą etykietę, czyli nie mogą z sobą wnosić do produktu finalnego nieakceptowanych dodatków do żywności, jeśli finalny produkt ma mieć status produktu z czystą etykietą. Obowiązuje w tym przypadku tzw. zasada przenoszenia regulowana przepisami Rozporządzenia (WE) 1333/2008. Wedle tej zasady, przeniesienie dodatku do żywności wraz ze składnikami recepturowymi do produktu finalnego musi być uwzględnione w deklaracji składu tego produktu, jeśli dodatek znajduje się w nim w takiej ilości, w której może pełnić funkcję technologiczną. Co istotne, przyporządkowanie danego dodatku do żywności do odpowiedniego rodzaju pełnionej funkcji w produkcie spożywczym, nie wyklucza jego stosowania w kilku funkcjach. Oczywiście opracowano listę produktów żywnościowych, w których przypadku żadne dodatki do żywności nie mogą być obecne, nawet na zasadzie przenoszenia. Na liście tej znalazły się m.in.:

• masło
• mleko pasteryzowane i sterylizowane (włączając sterylizację UHT), bez dodatków smakowych i środków aromatyzujących, oraz śmietanka pasteryzowana bez dodatków smakowych i środków aromatyzujących (z wyłączeniem śmietanki o obniżonej zawartości tłuszczu)
• fermentowane przetwory mleczne, bez dodatków smakowych i środków aromatyzujących, niepoddane obróbce cieplnej po fermentacji
• maślanka, bez dodatków smakowych i środków aromatyzujących (z wyłączeniem maślanki sterylizowanej).

Inaczej mówiąc, nie ma prawnej zgody na czyszczenie etykiet na zasadzie ukrycia wykorzystania dodatku do żywności do produkcji poprzez jego użycie jako substancji pomocniczej lub nośnika. Dla przypomnienia, nośnikami są substancje stosowane do rozpuszczania, rozcieńczania, dyspersji lub innej fizycznej modyfikacji dodatku do żywności, środka aromatyzującego, enzymu spożywczego, składnika odżywczego lub innej substancji dodanej do produktu żywnościowego w celach odżywczych lub mających związek z fizjologią, które nie zmieniają ich funkcji technologicznej (i same nie wywołują żadnych skutków technologicznych), w celu ułatwienia posługiwania się nimi lub wykorzystania czy zastosowania ich. Substancją pomocniczą w przetwórstwie jest natomiast każda substancja, która spełnia wymienione poniżej trzy warunki:

• sama nie jest spożywana jako żywność
• jest celowo stosowana przy przetwarzaniu surowców, żywności lub jej składników, w celu osiągnięcia określonego celu technologicznego w trakcie obróbki lub przetwarzania
• może spowodować niezamierzoną, ale technicznie nieuniknioną obecność w produkcie końcowym pozostałości tej substancji lub jej pochodnych pod warunkiem, że nie stanowią one jakiegokolwiek zagrożenia dla zdrowia oraz nie mają żadnego znaczenia technologicznego w produkcie końcowym.

W załączniku III do Rozporządzenia (WE) 1333/2008 zawarto unijny wykaz dodatków (w tym nośniki) dopuszczonych do stosowania w dodatkach do żywności, enzymach spożywczych, środkach aromatyzujących i składnikach odżywczych, oraz warunki ich stosowania. Wykaz ten ujmuje nośniki w:

• dodatkach do żywności,
• dodatkach do żywności innych niż nośniki w dodatkach do żywności,
• dodatkach do żywności, w tym nośniki, w enzymach spożywczych,
• dodatkach do żywności, w tym nośniki, w środkach aromatyzujących,
• dodatkach do żywności w składnikach odżywczych (w tym dodawane do składników odżywczych przeznaczonych do stosowania w środkach spożywczych dla niemowląt i małych dzieci).

Dodatki dopuszczone do stosowania w dodatkach do żywności, enzymach spożywczych, środkach aromatyzujących i składnikach odżywczych są to takie same dodatki, które są dopuszczone do bezpośredniego stosowania do żywności. Wiele z nich jest dopuszczonych zgodnie z ogólną zasadą quantum satis, inne zaś mają wyznaczone maksymalne poziomy dawkowania. Dla przypomnienia, zasada quantum satis oznacza, że nie określono maksymalnego poziomu liczbowego dla danego dodatku, a jej stosowanie jest zgodne z zasadami dobrej praktyki produkcyjnej, na poziomie nie wyższym niż poziom niezbędny do osiągnięcia zamierzonego celu i pod warunkiem, że konsument nie jest wprowadzany w błąd poprzez użycie tego dodatku.