Produkty bezlaktozowe: Warto walczyć o każdego klienta
Na czym polega nietolerancja laktozy
Nietolerancja laktozy jest zaburzeniem trawienia, które jest uznawane za jedną z najczęstszych nietolerancji pokarmowych u człowieka. Schorzenie to polega na niedoborze w jelitach enzymu trawiącego dwucukier – laktozę. Ludzie z nietolerancją laktozy nie mogą spożywać produktów, w których jest laktoza, ale także muszą zwracać uwagę na składąniki i dodatki zawierające laktozę występujące w innych produktach żywnościowych. Schorzenie jest nie tylko dokuczliwe, ale i wymagające szczególnej czujności konsumentów oraz metodycznego ustawiania diety.
Laktoza jest składnikiem mleka i produktów mlecznych. Zalicza się do węglowodanów (cukrów) złożonych, zbudowanych z dwóch jednocukrów: glukozy i galaktozy. W wyniku działania enzymu laktazy cukier ten zostaje rozłożony do tych dwóch cukrów i w takiej postaci, w wyniku procesu trawienia zostaje wchłonięty przez organizm.
Jeśli jednak nasz organizm nie wydziela lub proces wydzielania enzymu jest upośledzony, to laktoza nie zostanie rozłożona na cukry proste w jelicie cienkim. Przechodzi ona wówczas w postaci laktozy do jelita grubego, gdzie jest rozkładana przez florę bakteryjną do kwasu mlekowego, dwutlenku węgla, wodoru, metanu i wodorotlenków. Powstające w tym procesie gazy powodują wzdęcia, kruczenie, przelewanie, uczucie napięcia i pełności, wiatry, bóle brzucha, a czasem biegunki. Poziom nasilenia się powyższych objawów jest różny u poszczególnych osób i zależy to od stopnia niedoboru laktazy.
Potencjał nowej kategorii
Jak zauważyła w swojej pracy Maria Baranowska – poza typowymi zatruciami, za ich główną przyczynę [dod. autorki – nietolerancji pokarmowych] zwykło się uważać mleko. Jak wyraźnie dowiodło wiele badań nie zawsze, zbyt pochopnie zdiagnozowana u pacjentów nietolerancja laktozy jest przyczyną problemów żołądkowych. Należy najpierw wykluczyć inne choroby i zaburzenia jelitowo-żołądkowe, jak choćby zdiagnozowany zespół jelita drażliwego, zapalne lub zakaźne choroby jelit albo w końcu alergię na mleko.
Niemniej jednak przy zdiagnozowanej nietolerancji laktozy stosuje się dietę eliminacyjną, polegającą na łagodzeniu objawów nietolerancji pokarmowej i zapobieganiu ich ponownemu pojawieniu się. Jest to w pewnym stopniu forma leczenia tych osób. Dieta przy nietolerancji laktozy zakłada całkowitą eliminację z jadłospisu lub ograniczenie spożycia produktów zawierających laktozę.
Osoby cierpiące na jeden z powyższych objawów klinicznych powinny unikać lub zmniejszyć spożycie mleka krowiego i koziego i owczego. Dietetycy podkreślają, iż mleko powinno eliminować się szczególnie z porannego menu. Rano, bowiem kiedy jesteśmy na czczo mleko jest bardzo szybko przesuwane z żołądka do jelita i tam następuje większe zapotrzebowanie na laktazę w jelicie, której i tak jest za mało u osób z nietolerancją laktozy.
Jednak eliminowanie mleka i niektórych jego przetworów znacznie ogranicza i zubaża dietę człowieka. Mleko i produkty mleczne są nie tylko najważniejszym źródłem składników mineralnych tj. wapń (także magnezu, cynku i potasu), ale i dobrym źródłem witamin A, B1, B2 i B12, ale także źródłem wysokowartościowego białka.
Dlatego też wydaje się dużym błędem żywieniowym czynionym przez wielu pacjentów z pierwotnym niedoborem laktazy bezwzględna eliminacja mleka i jego przetworów. Przy nieprawidłowo ustawionej diecie całkowite unikanie produktów mlecznych może spowodować mniejsze niż zalecane spożycie wapnia oraz zwiększyć ryzyko osteoporozy i powikłań pourazowych. Warto pamiętać, że większość osób z nabytym lub pierwotnym niedoborem laktazy toleruje niewielkie ilości produktów zawierających cukier mleczny. Zazwyczaj jest to jednorazowa ilość ok. 5-10 g laktozy, czyli od 100 do 200 ml słodkiego mleka. Zatem u tych chorych nie ma potrzeby całkowitego wykluczania produktów mlecznych z diety, a jedynie ograniczenie ich spożycia lub wybieranie produktów mlecznych o niewielkiej zawartości laktozy.
Jednocześnie badacze wskazują, że osoby z pierwotnym i nabytym niedoborem laktazy mogą spożywać produkty mleczne poddane procesowi fermentacji tj. jogurt, maślanka, kefir, śmietana lub sery pleśniowe, ponieważ zawarte w nich bakterie produkują laktazę, co wspomaga proces rozkładu laktozy i łagodzi objawy schorzenia. Bezpiecznie można spożywać także sery twarde dojrzewające (tj. cheddar, gouda, parmezan), ponieważ prawie nie zawierają laktozy, w związku z tym na ogół są dobrze przyjmowane przez osoby z nietolerancją tego cukru. Również w serach typu brie, fromage lub w serach topionych zawartość laktozy jest mniejsza w porównaniu do serów twarogowych.
Otwarcie trzeba powiedzieć, że w bardziej skomplikowanej sytuacji są osoby, u których wykryto wtórną nietolerancję laktozy. W tej grupie mleko nie powinno być spożywane pod żadną postacią, a z diety powinno sie wyeliminować produkty, które mogą zawierać nawet śladowe ilości laktozy.