Unia Europejska: Wysoka jakość atutem regionalnej żywności

Znak Chronione oznaczenie geograficzne (ChOG)

przyznawany jest produktom, które:

• wykorzystują nazwę regionu, w którym są produkowane
• ich reputacja związana jest ze specyficzną jakością, wynikającą z warunków geograficznych (np. klimatu, gleby, roślinności itp.) i lokalnej kultury
• co najmniej jeden etap produkcji musi odbywać się na obszarze, którego nazwę wykorzystuje producent

Znak Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS)

przyznawany jest produktom, które:

• mają specyficzną nazwę lub wytwarzane są ze specyficznego surowca odróżniają się od innych produktów z tej samej kategorii
• ich tradycyjny charakter wynika z użycia tradycyjnych surowców, receptury lub technologii.

Ponadto, Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych, wprowadzono inne określenia jakościowe, stanowiące wartość dodaną do produktu:

• Produkt górski. Surowce i pasza dla zwierząt gospodarskich pochodzą przede wszystkim z obszarów górskich; w przypadku produktów przetworzonych, przetwarzanie odbywa się również na obszarach górskich.
• Produkt rolnictwa wyspiarskiego. Surowce pochodzą z wysp; przetwarzanie musi odbywać się na wyspach, w sytuacji gdy w zasadniczy sposób wpływa to na szczególne cechy charakterystyczne produktu końcowego.

Aplikacja do unijnego systemu rejestracji produktów regionalnych i tradycyjnych:

1. Wniosek składany do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Opłata 300 zł
2. Wniosek oceniany przez Radę ds.Produktów Tradycyjnych i Regionalnych Nazw Produktów Rolnych i Środków Spożywczych przy Ministrze RiRW
3. Wniosek przesyłany do Brukseli

Wniosek składa grupa producentów. Nazwa produktu zgłoszonego do Brukseli podlega od tego momentu tymczasowej ochronie w kraju i jest chroniona ustawowo. Produkty z certyfikatami systemów jakości UE są kontrolowane przez uprawnione jednostki. Producent otrzymuje: certyfikat lub świadectwo zgodności - dokument stwierdzający zgodność wyrobu z właściwościami deklarowanymi przez wytwórcę lub określonymi w przepisach bądź normach. Kontrola odróżnia znaki jakościowe od znaków uznaniowych.

Polskie produkty z europejskimi certyfikatami

Polscy producenci mogą ubiegać się o europejskie certyfikaty, potwierdzające wybitną jakość ich produktów, gdyż europejski system znaków ochronnych jest dostępny i otwarty dla wszystkich tych, którzy wytwarzają lub rozpoczną wytwarzanie danego produktu według określonej specyfikacji. W przeciwieństwie do marki towarowej, którą może sobie zastrzec każdy jednostkowy producent, tu nikt nie jest wyłącznym właścicielem wymienionych oznaczeń. Od 2004 roku polscy producenci zgłaszają więc swoje wyroby na listę europejskiej ochrony nazw geograficznych i tradycyjnych specjalności. Do 2013 roku w rejestrze Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych oraz Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności zarejestrowanych zostało 36 polskich produktów: 9 jako Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS); 9 jako Chroniona Nazwa Pochodzenia (ChNP) i 18 jako Chronione Oznaczenie Geograficzne (ChOG). W 2012 roku zgłoszony został do rejestracji cebularz lubelski.

Polskie produkty zarejestrowane w UE

Krajowe systemy jakości żywności

Prawo unijne zezwala również na tworzenie krajowych systemów jakości, notyfikowanych przez Komisję Europejską. Aktualnie w Polsce mamy następujące systemy:

• Integrowana Produkcja (IP) – potwierdza wysoką jakość płodów rolnych, owoców i warzyw, produkowanych w zrównoważony sposób.
• System „Jakość Tradycja" Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Lokalnego oraz Związku Województw RP - gwarantuje konsumentowi nieprzeciętną jakość produktu wynikającą z jego tradycyjnego charakteru, potwierdzoną odpowiednim certyfikatem.
• System QMP (Quality Meat Program) - system gwarantowania jakości mięsa, opracowany i wdrożony przez organizację producentów rolnych. Właścicielem systemu QMP jest Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego.
• System PQS (Pork Quality System) - system potwierdzający wysoką jakość mięsa wieprzowego. Właścicielami znaku są: Związek Polskie Mięso i Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej POLSUS.
• System QAFP (Quality Assurance for Food Products) – system Gwarantowanej Jakości Żywności, potwierdzający wysoką jakość wyrobów mięsnych. Właścicielem systemu jest Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego.