Gorący temat: Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 432/2012 a sprawa polska

Konsument na pierwszym miejscu

Niewątpliwie omawiany Wykaz jest dużym ukłonem – zgodnie zresztą z polityką unijną – w stronę obywateli UE, którzy stopniowo będą mogli poczuć się bezpieczniej i pewniej robiąc codzienne zakupy i podejmując decyzje o zakupie produktu A czy B.

Pozytywną stroną wprowadzenia Rozporządzenia jest także ustalenie jednolitych zasad dotyczących stosowania oświadczeń oraz zapewnienie najwyższego z możliwych poziomu ochrony konsumenta. Przyjęte w nowym prawie żywnościowym rozwiązania opierają się m.in. na definicji przeciętnego konsumenta, czyli osoby podejmującej racjonalne decyzje, będącej w stanie relatywnie łatwo ocenić charakter danego oświadczenia i wynikających z niego działań i zabiegów czysto marketingowych. Wydaje się, iż nowe prawo powinno stanowić gwarancję, że każde oświadczenie umieszczane na etykietach żywności w całej Unii Europejskiej będzie zrozumiałe, dokładne i potwierdzone naukowo, pozwalając tym samym na dokonywanie świadomych i celowych wyborów żywieniowych przez wszystkich unijnych konsumentów.

Kolejnym celem wdrożenia nowego prawa jest także propagowanie uczciwej konkurencji w ramach promocji spożywania wartościowej dla zdrowia żywności. Jednocześnie należy się spodziewać, iż z rynku znikną produkty o niepotwierdzonych właściwościach.

Wydaje mi się, iż Rozporządzenie to także mechanizm regulujący pracę wielu podmiotów gospodarczych, szczególnie tych, których nie stać na wyszukane techniki badawcze czy skomplikowaną machinę marketingową. Wszyscy producenci w jakimś stopniu staną się równi wobec prawa, bowiem wykaz zapewnia wszystkim producentom żywności pewność, jakie oświadczenia zdrowotne można stosować, a jakich nie.

Jednocześnie z punktu widzenia administracji kontrolnej należy spodziewać się zmniejszenia zbędnych obciążeń osób kontrolujących i kontrolowanych, bowiem od tej pory organy kontrolne odpowiedzialne za egzekwowanie prawa, sprawdzając, czy prezentowane oświadczenia zdrowotne nie wprowadzają konsumenta w błąd i czy są zgodne z zasadami prawa, będą opierały się na jednolitym wykazie dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych, obejmującym także warunki ich stosowania (zawarte w Rozporządzeniu 1924/2006 oraz jego nowelizacji w Rozporządzeniu nr 1047/2012).

Kontrowersje wokół okresów przejściowych

Jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii pojawiających się podczas wprowadzania Rozporządzenia Komisji (UE) nr 432/2012 jest w brak precyzyjnego określenia skutków upływu okresu przejściowego, który skończył się w dniu 14 grudnia 2012 r.

Rozporządzenie nr 432/2012 zawiera wykaz oświadczeń zdrowotnych, które mogą być stosowane w odniesieniu do środków spożywczych, co powoduje, iż należałoby przyjąć, że po zakończeniu okresu przejściowego wchodzimy w okres, w którym zaczyna obowiązywać zakaz stosowania oświadczeń zdrowotnych, których ocena została zakończona, lecz które nie zostały uwzględnione w wykazie. Jednocześnie zdaniem Głównego Inspektora Sanitarnego (w oparciu o obowiązujące akty prawne) należy opowiedzieć się za stanowiskiem, zgodnie z którym produkty zawierające oświadczenia zdrowotne, które nie zostały uwzględnione w wykazie dopuszczonych oświadczeń, mogą pozostawać w obrocie po upływie 6-miesięcznego okresu przejściowego, aż do wyczerpania zapasów, jeżeli zostały oznakowane lub wprowadzone do obrotu przed upływem tego terminu. Szerszy komentarz w tej sprawie można znaleźć na stronach: www.gis.gov.pl

Przykre konsekwencje

Wszelkie podmioty gospodarcze, zajmujące się produkcją i wprowadzaniem produktów do obrotu będą musiały dostosować swoje opakowania, wszelkie materiały reklamowe oraz prezentacje do obowiązującego wykazu oświadczeń zawartych w rozporządzeniu (WE) nr 432/2012 i współtowarzyszących aktów prawnych. Innymi słowy poza prawidłowym sformułowaniem oświadczenia będą oni musieli jeszcze zapoznać się i zaadaptować prezentowane treści do warunków stosowania danego oświadczenia zawarte m.in. w Rozporządzeniu (WE) nr 1924 /2006 z nowelizacjami.

Postępowania dyscyplinarne wobec producentów, którzy nieprawidłowo oznaczają swoje produkty żywnościowe będą toczyć się na podobnych zasadach jak obecnie, gdy żywności przypisuje się działanie lecznicze, w oparciu o przepisy ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Wszelkie nieuprawnione używanie oświadczeń będzie ścigane przez inspektorów sanitarnych. Dlatego też, jeśli producent danej żywności po upływie okresu przejściowego będzie stosował niedozwolone oświadczenie zdrowotne, to właściwy powiatowy inspektor będzie miał obowiązek nałożenia kary finansowej i wydania decyzji nakazującej zmianę etykiety. Za użycie niedozwolonego oświadczenia mogą także grozić konsekwencje w postaci m.in. wycofania produktu z obrotu. Kary może też nakładać Urząd Ochrony Konsumentów i Konkurencji (UOKiK).

Podczas przygotowania materiału korzystano m.in. z:

• Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 roku ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności
• Rozporządzenie (WE) nr 1924 /2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 roku w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności
• Rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji
• Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 roku ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci.
• Strony Państwowej Inspekcji Sanitarnej: www.gis.gov.pl
• http://ec.europa.eu/food/food/labellingnutrition/claims
• http://www.efsa.europa.eu/