Media Tour Holandia

W dniach 7-12 grudnia br. Forum Mleczarskie uczestniczyło w Media Tour w Holandii na zaproszenie holenderskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Media Tour odbywał się w ramach rządowego projektu promującego holenderskie mleczarstwo za granicą pod nazwą: „Dutch Dairy: Now and in the future”. W wyjeździe uczestniczyli dziennikarze branżowi z prasy i narodowych telewizji z 25 krajów (Europa, Ameryka Południowa, Azja, Afryka). Forum Mleczarskie było jedynym polskim medium reprezentującym nasz kraj.

Holandia położona jest w zachodniej części Europy nad Morzem Północnym. Powierzchnia Holandii to zaledwie 41 526 km2. Około jednej czwartej jej terytorium leży poniżej poziomu morza – na terenie depresji, dlatego też Holendrzy stali się mistrzami w zarządzaniu zasobami lądowymi i wodnymi. Państwo to graniczy na południu z Belgią oraz na wschodzie z Niemcami. Holandia to obszar gęsto zaludniony (405 osób /km2) i liczy około 16,8 mln obywateli.

Holandia postrzegana jest jako tradycyjny wiecznie zielony kraj w wiatrakami, serami i tulipanami w tle. Według statystyk jest to kraj o doskonałym klimacie biznesowym oraz przyjaznym miejscem do życia (6. miejsce w rankingu państw o najwyższej jakości życia). Holandia posiada jedną z najbardziej konkurencyjnych gospodarek świata (8. miejsce) i jest 6. gospodarką w Unii. Średni dochód na osobę w 2013 roku wynosił 43 416 euro (USA 51 689, Niemcy 42 549 euro).

Mleczarstwo w pigułce

Holandia jest jednym z największych producentów żywności, która to branża przynosi rocznie 9,2% PKB. W ujęciu światowym jest też drugim, co do wielkości eksporterem po USA produktów rolniczych na świecie.

Sektor mleczarski w Holandii jest jedną z najważniejszych branż, którą zajmuje około 10% holenderskiego eksportu. W Holandii obecnie jest około 19 250 farm z krowami mlecznymi, których liczbę szacuje się na 1,47 mln sztuk.

Rozwój farm mleczarskich w ostatnich latach przechodzi znaczące zmiany. W latach 50. mleczarstwo holenderskie było napędzane za pomocą wielu narzędzi administracyjnych, finansowych, a także innowacji zootechnicznych. Obecnie nadrzędną rolę odgrywa instrumentarium Wspólnej Polityki Rolnej. Istotnym wyzwaniem dla produkcji mleczarskiej w Holandii jest coraz silniej wywierana presja społeczeństwa na większe zrównoważenie ekologiczne rolnictwa, dbanie o środowisko oraz dobrostan ludzi i zwierząt.

Według Dutch Dairy Association (NZO) w 2013 roku w mleczarstwo holenderskie zainwestowano ponad 700 milionów euro. Główne inwestycje koncentrowały się na modernizacji zakładów przerabiających mleko (głównie w produkty dla dzieci, sery) oraz w centra innowacyjne. Holendrzy spodziewają się, że nowe inwestycje stworzą dodatkowe 1000 nowych miejsc pracy. Obecnie w sektorze mleczarskim pracuje 44 000 osób. Całkowita wartość rynku farm oraz przemysłu mleczarskiego jest szacowana na 4,3 mld euro.

Mimo kryzysu światowego Holendrzy wyszli z niego obronną ręką. Sukces wzrostu przemysłu mleczarskiego w Holandii jest uzyskiwany głównie dzięki intensywnemu eksportowi produktów mleczarskich. Wzrost ten jest szacowany na poziomie 7% rocznie. W 2012 roku eksport holenderskiego sera, masła, mleka oraz mleka w proszku był szacowany na 5,9 mld euro. Główne cele to Azja (Chiny), Afryka i Rosja.

Różnorodność farm, różnorodność problemów

 W trakcie Media Tour udało nam się obejrzeć 10 różnego typu farm produkujących mleko krowie, kozie i owcze. Obecnie w Holandii istnieje kilka typów gospodarstw rolnych, m.in. klasyczne farmy typu rancho, wysokowydajne gospodarstwa rolne z dużą liczbą (300+) bydła, mniejsze farmy ok. 80-150 sztuk bydła oraz gospodarstwa tradycyjne. W latach 50. całkowita liczba farm wynosiła 315 000, ale w ostatnich latach drastycznie spadła do 84 000 (dane za rok 2014). Największe zmiany nastąpiły w ciągu ostatnich 10 lat, kiedy całkowita liczba farm zmniejszała się o 10% rocznie. Spadek liczby gospodarstw jest wynikiem spadku dochodów własnych farm oraz gwałtownym wzrostem cen za ziemię i zabudowania pod farmy. Średni koszt ziemi pod farmę wynosi obecnie około 35 000 euro za hektar. Dlatego też wielu rolników zamiast ją kupować preferuje wynajem. Rząd obecnie prowadzi szeroko zakrojoną kampanię promującą pozytywny wizerunek młodych farmerów oraz udziela pomocy na inwestycje w gospodarstwa (do 20 tys. euro na gospodarstwo).

Dużym problemem jest koszt prowadzenia farm, bowiem według holenderskiego prawa, jeżeli dzieci chcą prowadzić dalej rodzinną farmę, muszą ją kupić od rodziców. Tego typu zabieg bardzo często wiąże się z wieloletnim zadłużeniem. Dlatego też w rozmowach ze spotkanymi rolnikami bardzo często podkreślali oni, że ich celem jest zwiększenie produkcyjności oraz maksymalne obniżenie kosztów, poprzez wprowadzenie najnowocześniejszych rozwiązań dotyczących zarządzania, mechanizacji m.in. obrządku i dojenia krów. W jednej z farm dla 300 krów obsługa liczyła… 1,5 człowieka 24 h/dobę (farma typu hotel dla krów w Koudum).