Higiena: Szybkie testy do kontroli czystości powierzchni produkcyjnych
Metoda ATP polega na oznaczeniu pozostałości adenozynotrójfosforanu (ATP).
Należy wspomnieć, że dla każdego zakładu należy ustalić własne zakresy dopuszczalności poziomu RLU, gdyż każda branża ma inną specyfikę. Zakresy można ustalić porównując wyniki badań w RLU z wynikami badań mikrobiologicznych (w OLD), przy czym trzeba pamiętać, że metoda ATP jest metodą „szerszą” – wykrywa więcej niż tylko same drobnoustroje. Zgodność badań uzależniona jest od stanu powierzchni i rodzaju materiału, z którego jest wykonana – im bardziej gładki materiał tym zbieżność wyników w RLU z wynikami w OLD jest większa. Bardziej chropowaty lub poniszczony materiał, pozostałości poprodukcyjne wykrywa się testami ATP, (niekoniecznie drobnoustroje).
Celem przeprowadzonych badań było określenie przydatności i wiarygodności szybkiego oznaczenia RLU w odniesieniu do zawartości drobnoustrojów (OLD/g) poprzez porównanie zgodności wyników uzyskanych na wybranych powierzchniach w zakładzie przemysłu mięsnego. Dodatkowym celem było wyznaczenie zależności pomiędzy obiema metodami do modelowania ilości zanieczyszczeń.
Zakres
W zakres pracy wchodziło porównanie wyników wymazów z różnych powierzchni produkcyjnych otrzymywanych obiema metodami w zakładzie przetwórstwa mięsnego. Porównano otrzymywany wynik w względnych jednostkach świetlnych (RLU – Relative Light Units) z ogólną liczbą drobnoustrojów (OLD).
Materiał
Materiałem do badań były powierzchnie produkcyjne. Wybrano powierzchnie metalowe (piły, noże, stoły), plastikowe (taśma produkcyjna, stoły, pojemniki, baseny) oraz ręce pracowników. Powierzchnie te dodatkowo podzielono na gładkie i chropowate. Zwrócono również uwagę na to czy były suche czy wilgotne.
Metodyka
Próby pobierane były przez przeszkolonego próbobiorcę. Odczyt w luminometrze następował na miejscu pobrania wymazu. Badania mikrobiologiczne wykonywane były przez laboratorium akredytowane na stosowaną metodykę.
Próbki pobierano zgodnie z PN-A-82055:2000 –„Mięso i przetwory mięsne. Badania mikrobiologiczne. Oznaczanie zanieczyszczenia mikrobiologicznego powierzchni urządzeń, sprzętów, pomieszczeń oraz opakowań i rąk pracowników”. Ogólną liczbę drobnoustrojów oznaczano w laboratorium akredytowanym na podłożach wg normy PN-EN-ISO 4833:2004.
Metoda ATP polega na oznaczeniu pozostałości adenozynotrójfosforanu (ATP) i odczycie w RLU. Do oznaczenia ilości RLU wykorzystano luminometr firmy Charm oraz testy jednorazowe PocketSwab ATP w postaci tzw. penów z wymazówkami – gotowe do użycia – firmy Charm.
Wykonano po dwa oznaczenia dla każdej badanej powierzchni – wymaz w celu oznaczenia RLU i wymaz w celu oznaczenia OLD. Poboru prób dokonano w 5 powtórzeniach, zawsze przed rozpoczęciem produkcji, po zakończeniu cyklu mycia. Pracownicy badani byli przed przystąpieniem do pracy, po wejściu na halę produkcyjną.
Badano powierzchnie o standardowej wielkości 10 cm2. W 98% badań uzyskano większe wyniki w RLU niż w OLD. Pozostałe próby odrzucono jako anomalie.
