Finanse: PROW w nowym budżecie unijnym

Wsparcie w ramach priorytetu drugiego ma dotyczyć gospodarstw rolnych. W ramach tego priorytetu określono dwa cele szczegółowe. Pierwszy z nich – ułatwianie restrukturyzacji gospodarstw rolnych o niskim poziomie uczestnictwa w rynku, gospodarstw rolnych prowadzących działalność o charakterze rynkowym w określonych sektorach i gospodarstw wymagających zróżnicowania produkcji rolnej – ma być realizowany poprzez wsparcie projektów mających na celu poprawę wyników ekonomicznych gospodarstw rolnych oraz udzielanie premii dla małych gospodarstw, które ułatwią przeprowadzenie restrukturyzacji działalności. Drugi cel – ułatwienie wymiany pokoleń w sektorze rolnym – to nic innego jak znany już program „młody rolnik”.

Zainteresowanie przedsiębiorców z branży rolno-spożywczej powinien zwrócić priorytet trzeci. W ramach priorytetu określone zostały dwa cele szczegółowe. Pierwszy z nich to lepsze zintegrowanie głównych producentów z łańcuchem żywnościowym poprzez systemy jakości, promocję na rynkach lokalnych i krótkie cykle dostaw, grupy producentów i organizacje międzybranżowe. Jedną z form realizacji celu mają być płatności dla producentów, którzy ponoszą koszty związane z wytwarzaniem produktów objętych systemami jakości. Kolejną ma być wsparcie inwestycyjne projektów związanych z tworzeniem powiązań producentów z przetwórcami i skutkujących skróceniem łańcucha dostaw. Program przewiduje również budowę i modernizację targowisk oraz pomoc dla grup producentów rolnych. Drugi cel szczegółowy to wsparcie zarządzania ryzykiem w gospodarstwach rolnych. Ma być realizowany poprzez wsparcie inwestycji związanych z zapobieganiem lub minimalizowaniem skutków klęsk żywiołowych oraz likwidacji skutków tych klęsk.

W czwartym priorytecie zostały określone trzy cele:

• odtwarzanie i zachowanie różnorodności biologicznej, w tym na obszarach Natura 2000, oraz rolnictwa o wysokiej jakości przyrodniczej i stanu europejskich krajobrazów
• poprawa gospodarki wodnej
• poprawa gospodarowania glebą.

Pierwszy z nich ma być realizowany poprzez płatności dla rolników, których praktyki produkcyjne zapewniają ochronę cennych siedlisk przyrodniczych oraz dla tych, którzy prowadzą działalność na obszarach, na których produkcja rolna jest ograniczona (czyli ONW). Pomoc państwa będą mogli również dostać producenci, którzy prowadzą działalność na terenach Natura 2000. Realizacja pozostałych dwóch celów w priorytecie czwartym ma się odbyć poprzez działania rolno-środowiskowe, wsparcie produkcji ekologicznej oraz scalanie gruntów.

W piątym priorytecie zdefiniowano pięć celów: poprawa efektywności korzystania z zasobów wodnych w rolnictwie, poprawa efektywności korzystania z energii w rolnictwie i przetwórstwie spożywczym, ułatwianie dostaw i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii z produktów ubocznych, odpadów, pozostałości i innych surowców nieżywnościowych dla celów biogospodarki, redukcja emisji podtlenku azotu i metanu z rolnictwa oraz zwiększenie sekwestracji węgla w rolnictwie i leśnictwie.

Priorytet ostatni, szósty, jest związany z rozwojem społeczno-gospodarczym obszarów wiejskich. Jest to kontynuacja działań na rzecz zatrudnienia i poprawy jakości życia, m.in. poprzez realizację oddolnych strategii (program Leader). W ramach tego priorytetu zdefiniowano dwa cele szczegółowe: ułatwianie różnicowania działalności, zakładanie nowych małych przedsiębiorstw i tworzenie miejsc pracy oraz wspieranie lokalnego rozwoju na obszarach wiejskich. Interwencja państwa będzie ukierunkowana na dofinansowanie inwestycji związanych z rozwojem przedsiębiorczości, z rozpoczęciem działalności pozarolniczej. W tym miejscu pojawia się też możliwość finansowania inwestycji infrastrukturalnych związanych z drogami lokalnymi oraz znany z obecnego PROW-u program Leader.

Dla sektora MSP

W projekcie nowego PROW-u znajdziemy wstępny opis niektórych działań, w ramach których będzie można uzyskać unijne wsparcie. Na potrzeby artykułu naszą analizę ograniczymy do tych działań, którymi mogą być zainteresowane przedsiębiorstwa z sektora MSP.

W ramach priorytetu pierwszego ma zostać uruchomiony program pod roboczym tytułem Transfer wiedzy. Swoim zakresem ma obejmować projekty związane m.in. z upowszechnieniem innowacji dotyczących produkcji rolnej lub przetwórstwa rolno-spożywczego oraz akcje informacyjne (tj. spotkania, seminaria, konferencje, sympozja), dotyczące produkcji rolnej lub przetwórstwa. W ramach tego środka możliwe będzie też finansowanie działań związanych z upowszechnieniem wiedzy na temat dobrych praktyk. Beneficjentami będą mogły być zarówno publiczne jak i prywatne podmioty doradcze, prowadzące działalność szkoleniową lub naukowo-badawczą. Pomoc państwa będzie udzielana w formie ryczałtu.

W tym samym priorytecie ma się znaleźć działanie pt. Doradztwo. W ramach tego środka gospodarstwa rolne lub grupy gospodarstw zostaną objęte pomocą doradczą. Zakres przedmiotowej pomocy będzie musiał obejmować jeden lub więcej spośród ograniczonej i podanej do wiadomości beneficjentów grupy tematów. Beneficjentami będą mogły być tak jak w działaniu Transfer wiedzy, zarówno publiczne jak i prywatne podmioty doradcze, prowadzące działalność szkoleniową lub naukowo-badawczą. W tym przypadku również pomoc państwa będzie udzielana w formie ryczałtu.

W priorytecie trzecim znajdziemy działanie Przetwórstwo i marketing produktów rolnych. Wsparcie państwa będzie dotyczyło projektów z zakresu przetwórstwa i wprowadzania do obrotu produktów rolnych. Będzie ograniczone do przedsiębiorców, którzy zaopatrują się w surowce na podstawie umów długoterminowych, zawieranych z producentami. Pomoc będzie udzielana w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych.

W tym samym priorytecie znajdziemy środek o nazwie Tworzenie grup producentów. Celem tego programu jest ułatwienie tworzenia grup producentów. Pomoc państwa będzie miała formę płatności rocznych wypłacanych w trakcie pierwszych pięciu lat funkcjonowania grup. Kwota płatności będzie uzależniona od wartości przychodów netto grupy ze sprzedaży produktów w poszczególnych latach.

W ramach priorytetu szóstego ma zostać uruchomione działanie pod nazwą Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej. Wsparcie będzie udzielane w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy poprzez udzielanie pomocy na utworzenie nowych przedsiębiorstw prowadzących działalność pozarolniczą na obszarach wiejskich. Pomoc będzie miała formę premii. Będzie to pomoc de minimis w rozumieniu prawa pomocy publicznej.

W tym samym priorytecie ma być realizowane działanie Rozwój przedsiębiorczości. Program ma wpływać pozytywnie na przedsiębiorczość na obszarach wiejskich. Interwencja będzie się odbywała poprzez wsparcie projektów związanych z rozwojem MSP. Pomoc będzie miała formę zwrotu części kosztów kwalifikowalnych operacji. Będzie to wsparcie de minimis.

Fundusz Spójności

Budżet II filaru Wspólnej Polityki Rolnej jest podstawą wsparcia rozwoju obszarów wiejskich. W jego ramach znajdują się instrumenty, które mają za zadania stymulować i pobudzać przedsiębiorstwa działające w sektorze rolno-spożywczym do rozwoju – wzrostu konkurencyjności, wzmacnianiu pozycji rynkowej, dywersyfikacji dochodu. II filar to również pobudzanie korzystnych zmian w społeczności wiejskiej. Jednak trzeba mieć na uwadze fakt, że zrównoważony rozwój obszarów wiejskich nie może być realizowany w oderwaniu od rozwoju obszarów pozarolniczych. Determinuje to konieczność znalezienia jednego źródła finansowania. Takim źródłem ma być unijna Polityka Spójności.

W związku z powyższym postanowiono, aby część rozwoju obszarów wiejskich była realizowana poprzez krajowe i regionalne programy, których koordynacją zajmuje się Ministerstwo Rozwoju Regionalnego MRR). Takie rozwiązanie dotyczyłoby m.in: zadań w zakresie gospodarki wodnej, inwestycji w zakresie gospodarki odpadami, inwestycji związanych z gospodarką wodno-ściekową, wsparcia rozwoju odnawialnych źródeł energii, szkoleń zawodowych dla rolników i członków ich rodzin.