Jak największa spółdzielnia producentów mleka wdraża zrównoważony rozwój?
Granlatte, największa włoska spółdzielnia producentów mleka wzięła udział w seminarium technicznym na temat zrównoważonego rozwoju zwołanym przez Komisję Europejską. Prezes Granlatte Simona Caselli przedstawiła dotychczasowe doświadczenia Granlatte w zakresie zrównoważonego rozwoju. Warsztaty miały na celu zebranie doświadczeń na temat warunków, ograniczeń, przeszkód, możliwości i potrzeb rolnictwa zrównoważonego środowiskowo, zgodnego z produktywnością i rentownością ekonomiczną/warunkami życia rolników.
Droga obrana przez łańcuch dostaw Granlatte została w ciągu ostatnich kilku lat podzielona i przebiegała przez wiele obszarów.
Pierwsza obejmowała utworzenie Komitetu Naukowo-Technicznego składającego się z uniwersytetów w Mediolanie, Brescii i Bolonii, weryfikację emisji gazów cieplarnianych w reprezentatywnej próbie firm Granlatte i rozszerzenie wyników na wszystkie przedsiębiorstwa rolne Granlatte. W badaniu zbadano produktywność, efektywność zarządzania i praktyki agronomiczne przyjęte przez przedsiębiorstwa, również w odniesieniu do położenia geograficznego, oceniając jednocześnie możliwe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii oraz zarządzanie i oczyszczanie ścieków. W wyniku analizy ustalono w roku 2021 ślad węglowy łańcucha dostaw równy 1,50 kg ekwiwalentu CO2 na kg mleka surowego. W celu zmniejszenia tej liczby o 30% podjęto różne działania, a platforma cyfrowa w ciągu kilku miesięcy zgromadzi wszystkie dane jakościowe, środowiskowe i społeczne, mając na celu stałe monitorowanie wskaźników zrównoważonego rozwoju.
Drugim krokiem było uzyskanie certyfikatu EPD dla mleka surowego. Jest to duże osiągnięcie spółdzielni. Wiele produktów Granarolo i Yomo uzyskało certyfikat EPD w ciągu ostatnich 20 lat, ale we Włoszech jest to pierwszy w historii certyfikat EPD dla mleka surowego. Deklaracja środowiskowa produktu (EPD) jest zdefiniowana przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) 14025 jako deklaracja typu III, która „określa ilościowo informacje środowiskowe na temat cyklu życia produktu, aby umożliwić porównywalność”.
Trzecim krokiem był wynik osiągnięty w Animal Welfare: 100% łańcucha dostaw Granlatte posiada certyfikaty Classyfarm i Bonlatte. Classyfarm jest certyfikatem ministerialnym, a Bonlatte certyfikatem autorskim, zdefiniowanym przez Grupę Innowacji Operacyjnych finansowanym przez Region Emilia-Romania i środki UE, który zawiera znaczną liczbę dodatkowych wskaźników i dostarcza hodowcy szeregu wskazówek. Wszystkie dane wprowadzane są na platformę cyfrową spółdzielni.
Równolegle, w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym, Granlatte uruchomiła projekt biometanu w łańcuchu dostaw, który obejmuje budowę 10 zakładów konsorcjum w ciągu 3 lat zlokalizowanych w różnych regionach Włoch. Będą produkować 30 mln m3 sześciennych metanu rocznie, czyli równowartość tego, czego potrzeba pod względem energii cieplnej we włoskich fabrykach Granarolo, 500 tys. ton rocznie naturalnego nawozu (pofermentu), unikając emisji do atmosfery 60 tys. ton równoważnika CO2 Do chwili obecnej uruchomiono 5 zakładów konsorcjum: Gran Metano Mantova (sformalizowane), Gran Metano Cremona (sformalizowane), Gran Metano Brescia (sformalizowane), Gran Metano Crema (rozpoczęcie sformalizowania w grudniu 2023 r.), Gran Metano Varese (rozpoczęcie sformalizowania w grudniu 2023). Działają już trzy własne zakłady łańcucha dostaw.
W zakresie różnorodności biologicznej podpisano umowę z firmą Conapi na podpisanie specyfikacji dobrych praktyk rolniczych w zakresie ochrony owadów zapylających i umieszczania uli w gospodarstwach rolnych. Obecnie na farmach Granlatte znajduje się 350 uli rozmieszczonych w różnych regionach Włoch, w których żyje łącznie 17 450 000 pszczół. Daje to rolnikom możliwość ubiegania się o dofinansowanie w ramach ekoprogramu 5 WPR na lata 2023–2027. A od stycznia 2024 Granarolo jest pierwszą firmą, która posiada markę „ApprovedByConapiBees” obecną również na opakowaniach organicznego mleka Granarolo.
Wreszcie wśród inicjatyw mających na celu zrównoważoną transformację znajduje się również rozpoczęcie pod koniec 2023 r. kursu szkoleniowego skierowanego do młodych rolników będących członkami Granlatte w wieku od 25 do 40 lat, którego celem jest zapewnienie konkretnych narzędzi pomagających przedsiębiorstwom rozwijać się w imię mierzonego zrównoważonego rozwoju, regulującego efektywność techniczną i ekonomiczną oraz promującego dzielenie się i kapitalizację wiedzy, doświadczeń i rozwiązań.
– Z doświadczenia projektu Granlatte Sustainability Project wynika, że spółdzielnia przejęła większość obowiązków związanych z planowaniem, organizacją, zarządzaniem danymi i przygotowaniem platformy cyfrowej, a członkowie docenili pozytywne wyniki, ponieważ rolnicy indywidualni nie byliby w stanie stawić czoła złożoności takiego projektu, co odzwierciedla również zmniejszenie obciążeń biurokratycznych – skomentowała Simona Caselli, Prezes spółdzielni Granlatte. – Wdrożenie i utrzymanie systemu jest jednak bardzo trudne i należy wspierać rolników na etapie najważniejszych zmian w ich firmach, także w perspektywie wejścia w życie nowej dyrektywy CSRD. Przejście w kierunku modeli zrównoważonych pociąga za sobą takie koszty, że zasoby prywatne nadal będą musiały być wspierane przez zasoby polityk publicznych, które nadal odgrywają zasadniczą rolę. Biorąc pod uwagę rozdrobniony charakter włoskich i europejskich przedsiębiorstw rolnych, odpowiednie rozpowszechnienie tych innowacji w rozsądnie krótkim czasie jest możliwe jedynie w przypadku uwzględnienia ich w formie zbiorczej (spółdzielnie, organizacje producentów, łańcuchy dostaw). Narzędzie takie jak OCM, stosowane również w sektorze mleczarskim, w celu wspierania planów działań na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz inwestycji w cyfryzację, systemy certyfikacji i kontroli, pomogłoby w umożliwieniu skutecznej transformacji ekologicznej naszych łańcuchów dostaw. WOR mogłaby zapewnić przydatne narzędzia zachęcające do przyjmowania dobrych innowacyjnych praktyk i można ją z pożytkiem połączyć ze środkami rolno-klimatyczno-środowiskowymi przewidzianych w PROW (dobrostan zwierząt, biologia, agroenergia, różnorodność biologiczna) i ekoprogramami WPR (dobrostan zwierząt, produkcja ekologiczna) przydatna we wspieraniu rolników w fazie przejściowej.