Samochód handlowca: Samochodowy transport żywności

Przewóz artykułów spożywczych jest jednym z bardziej wymagających segmentów rynku usług transportowych, jednak duża konkurencja wymusiła w ostatnich czterech latach na wielu przewoźnikach poszerzenie zakresu usług właśnie o transport żywności.

Pojazdy chłodnicze wykorzystywane do transportu produktów spożywczych są sklasyfikowane w załączniku do „Umowy o międzynarodowych przewozach szybkopsujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do przewozów” – czyli w tzw. umowie ATP. Reguluje ona wymagania odnoszące się do temperatury, w której należy przechowywać dany towar, wyposażenia oraz warunków termicznych, jakie musi spełniać dany pojazd, kontroli zgodności z normami środków transportu chłodzonych lub ocieplanych, procedur i metod pomiarów, a także kontroli urządzeń chłodniczych, grzewczych. ATP jest porozumieniem pomiędzy państwami i nie ma żadnego generalnego organu egzekwującego jego wymagania. Zawierając umowę ATP, obie strony tej konwencji polepszają warunki zachowania jakości szybko psujących się towarów w czasie ich przewozu. Postanowienia tego porozumienia stosuje się do przewozów wykonywanych na własny rachunek bądź też na rzecz osób trzecich, za pomocą transportu kolejowego lub samochodowego (albo obydwoma tymi rodzajami transportu), przewozów morskich wykonywanych na odległość mniejszą niż 150 km, poprzedzonych przewozami lądowymi. Ładunki muszą być dostarczone bez przeładunku środkami transportu do przewozów lądowych.

W Unii Europejskiej za egzekwowanie postanowień Umowy odpowiedzialne są odrębne przepisy krajowe. W Polsce na podstawie Ustawy o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 r. Zgodnie z art. 87 ustawy, podczas wykonywania przewozu drogowego (krajowego lub międzynarodowego) kierowca pojazdu samochodowego jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać na żądanie uprawnionego organu kontroli świadectwo wymagane zgodnie z Umową ATP Jest ona owocem prac Grupy Roboczej do spraw Przewozu Szybko Psujących się Artykułów Żywnościowych Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ. Od czasu wejścia w życie w 1970 roku umowa ATP oraz jej załączniki są regularnie aktualizowane. Ostatnia wersja Umowy ATP pochodzi z 11 listopada 2012 r. Co ciekawe ostatnią przetłumaczoną na język polski wersją umowy jest dokument z 1970 r. Tekst nowej Umowy ATP oraz wszystkie jej dotychczasowe aktualizacje dostępne są jedynie w językach angielskim, francuskim i rosyjskim.

Według umowy wyróżnia się cztery grupy środków transportu do przewozu materiałów spożywczych. Pierwszą są izotermy, czyli środki transportu o ograniczonej wymianie ciepła między wnętrzem a otoczeniem. Do drugiej należą lodownie – izotermiczne środki transportu, w których do obniżenia i utrzymania odpowiedniej temperatury nie używa się urządzeń mechanicznych lub absorpcyjnych, ale stosuje się inne źródła (lód lub płyty eutektyczne – utrzymujące w otoczeniu niskie temperatury). Kolejną grupą są chłodnie wyposażone w urządzenie chłodnicze, pozwalające w średniej temperaturze otoczenia do +30°C wychłodzić wnętrze oraz utrzymać niską temperaturę. Ostatnią grupą jest ogrzewany izotermiczny środek transportu, wyposażony w urządzenie grzewcze, nagrzewające wnętrze do temperatury nie niższej niż 12°C.

Pojazdy do przewozów towarów szybko psujących się, np. przyczepy, naczepy, kontenery muszą spełniać warunki określone w załączniku konwencji ATP. Dotyczą one m. in.: chłodzonych mechanicznie środków transportu, pozwalających na obniżanie temperatury, a następnie utrzymywanie jej wewnątrz próżnego nadwozia (zabudowa z urządzeniem chłodzącym do temp.: od +12°C do 0°C; od +12°C do -10°C; od +12°C do -20°C), izolowanych cieplnie środków transportu, oraz pojazdów do przewozu towarów, których nadwozie wykonuje się z izolowanych termicznie ścian, przez co ograniczają one wymianę ciepła z otoczeniem.

Świadcząc usługi transportowe dla branży mleczarskiej trzeba przejść rejestrację i uzyskać zatwierdzenie zakładu w zakresie produkcji i sprzedaży żywności lub materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością. Należy też zadbać o właściwe warunki magazynowania produktów spożywczych w kontrolowanej temperaturze i w odpowiednio przystosowanym, spełniającym wszystkie wymogi sanitarne obiekcie, wyposażonym w nowoczesne regały oraz systemy załadowcze. Poza działaniami takimi jak zachowanie zasad Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) i zasad Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP) dochodzą zobowiązania ustawowe, czyli konieczność wdrożenia systemu HACCP i przestrzeganie wymogów sformułowanych m.in. w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006 r. (Dz. U. z 2010 nr 171 poz. 1225) z późniejszymi zmianami. Reguluje ona m.in. kwestie rejestracji i zatwierdzania zakładów rozpoczynających działalność w zakresie produkcji i sprzedaży żywności lub materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością.

Zgodnie z art. 61 ustawy, zakłady, które:

• produkują lub wprowadzają do obrotu żywność pochodzenia niezwierzęcego,
• wprowadzają do obrotu produkty pochodzenia zwierzęcego nieobjęte urzędową kontrolą organów Inspekcji Weterynaryjnej,
• produkują lub wprowadzają do obrotu żywność zawierającą jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego, o której mowa w art. 1 ust 2. rozporządzenia (WE) nr 853/2004, z zastrzeżeniem art. 73 ust. 6
• działają na rynku materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, w tym zakładów prowadzonych przez podmioty zajmujące się recyklingiem, muszą uzyskać urzędowe zatwierdzenie od właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej (art. 63 ust. 1).

Zatwierdzenie (bezwarunkowe lub warunkowe) ma formę decyzji administracyjnej i jest podstawą wpisania firmy do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej (art. 62 ustawy). Mówiąc o firmie transportowej zajmującej się przewozem żywności warto zaznaczyć, że wykorzystywane przez nią środki transportu nie wymagają oddzielnego zatwierdzenia. Przepis powyższy, w odniesieniu do przedsiębiorców branży spożywczej ,prowadzących zakłady produkcji lub obrotu żywnością, takie jak firma transportowa, należy interpretować w ten sposób, że posiadane przez te podmioty środki transportu do przewozu żywności powinny być traktowane jako część zakładu, który podlega zatwierdzeniu zgodnie z ww. przepisami. W tym przypadku środki transportu nie podlegają oddzielnemu zatwierdzeniu (nie wydaje się oddzielnej decyzji na każdy środek transportu).