Produkty bezlaktozowe: Bezlaktozowy trend

Mleko uważane jest za podstawowy pokarm dla dzieci i niezbędne uzupełnienie diety dorosłych, ponieważ ma zbilansowany skład wartości odżywczych o optymalnej przyswajalności, co daje produkt o wysokiej wartości biologicznej. Jednak jego spożycie w niektórych przypadkach wiąże się z działaniami niepożądanymi, tj. nietolerancja laktozy.

Laktoza, główny węglowodan mleka – disacharyd zbudowany z glukozy i galaktozy, to cukier wytwarzany w gruczołach mlecznych ssaków. Laktoza jest głównym węglowodanem w diecie noworodków i ważnym źródłem energii. W porównaniu z innymi cukrami laktoza ma wiele specyficznych właściwości fizycznych i chemicznych, takich jak stosunkowo niska rozpuszczalność i specyficzne zachowanie krystalizacyjne. Laktoza, dzięki właściwościom probiotycznym, korzystnie wpływa na proces regeneracji komórek nabłonka jelitowego i motorykę jelit. Natomiast galaktoza – drugi sacharyd laktozy – stanowi ważny cukier w budowie układu nerwowego (Zatwarnicki, 2014).

Wiele osób nie spożywa mleka właśnie ze względu na obecność w nim laktozy. Laktoza spełnia swoje funkcje biologiczne jeśli zostanie zhydrolizowana do monosacharydów w jelicie cienkim przez enzym – laktazę. U niektórych osób enzym wykazuje zmniejszoną aktywność lub w ogóle nie występuje, co prowadzi do nietolerancji pokarmowej produktów zawierających laktozę. Konsumpcja produktów zawierających laktozę u osób z nietolerancją na ten cukier powoduje skurcze brzucha, wzdęcia, biegunki, nudności, wymioty, wysypki (Schilling, 2017, Rangel i in. 2016). Przyczyną niedoborów enzymu hydrolizującego laktozę może być pierwotny jego niedobór lub całkowity brak laktazy w jelicie człowieka (alaktyzacja). W przypadku alaktyzacji spożycie laktozy jest niebezpieczne dla zdrowia i życia. Pojawia się też wtórny niedobór laktazy, który ma często charakter przejściowy i ustępuje wraz z regeneracją uprzednio zniszczonych kosmków jelitowych jelita cienkiego. Uszkodzenie nabłonka jelita cienkiego występuje przy niektórych schorzeniach, a także nadużywaniu napojów alkoholowych.

Małgorzata Cebelińska

Dyrektor Handlu w mleczarni Mlekpol (SM)

Produkty mleczne, które w swo­im składzie nie zawierają laktozy to odpowiedź na rosnące za­potrzebowanie konsumentów, zmagających się z problemem nietolerancji laktozy. Niestety zaburzenie to staje się co­raz bardziej powszechne wśród społeczeństwa i może dotyczyć nawet 25% Polaków. Podstawową formą lecze­nia tej dolegliwości jest odpowiednia dieta, która polega na wyeliminowaniu spożycia produktów zawierających laktozę. Wielu konsumentów ceni sobie jednak asor­tyment nabiałowy i nie chce z niego rezygnować. Jako producent odpowiedzialny za jakość życia konsumentów zdecydowaliśmy, że musimy wyjść naprzeciw rosnącym potrzebom. Chociaż wiązało się to z koniecznością do­datkowych inwestycji technologicznych (szczególnie kosztownych w przypadku mleka UHT), uzyskaliśmy dzięki temu produkty najwyższej jakości o doskonałym smaku, które zostały również docenione przez konsu­mentów. Do naszej oferty „bez laktozy” wprowadziliśmy grupę podstawowych produktów nabiałowych, które są bardzo chętnie wybierane przez osoby z problemem nietolerancji pokarmowej. Szerokość asortymentu oraz jakość wytwarzanych w tej technologii produktów w Mlekpolu powoduje, że partnerzy handlowi, zarówno polscy jak i zagraniczni, którzy popierają ten kierunek działania, wykazują zainteresowanie nowościami i chęt­nie korzystają z naszych propozycji. Obecnie w charak­terystycznej fioletowej szacie graficznej (standardowej dla tego typu produktów) posiadamy w ofercie: Mleko Łaciate bez laktozy o zawartości 1,5% tł. oraz 3,2% tł., ponadto żółte sery w plastrach (Edam, Gouda i Złoty Mazur), Twaróg Mazurski Smak, serek wiejski Łaciaty, a także jogurty pitne marki Łaciate, dostępne w cieka­wych i niepowtarzalnych kompozycjach smakowych: ananas-kokos, jeżyna-malina oraz truskawka-czarna po­rzeczka. Warto również podkreślić, że aktualnie jesteśmy w trakcie realizacji nowych projektów dla produktów, któ­re wkrótce pojawią się na rynku. Kolejne propozycje wy­nikają z obserwacji rynku i konkretnego zapotrzebowania konsumentów krajowych i zagranicznych oraz informacji uzyskiwanych od naszych partnerów handlowych.

Częstotliwość spożywania mleka płynnego wciąż spada i ma to efekt spadającej produkcji laktozy w organizmie człowieka. Niektóre osoby same stawiają diagnozę o nietolerancji laktozy przez swój organizm i zaprzestają spożywania nabiału w sytuacji, gdy organizm człowieka potrzebuje w codziennej diecie dostarczenia wapnia, którego najlepszym źródłem jest mleko i produkty mleczarskie (Ringe, Windler, 2015). Laktoza stanowi źródło energii dla bakterii kwasu mlekowego wykorzystywanych podczas fermentacji, a jej rozkład prowadzi do powstania specyficznych składników smakowych w takich sfermentowanych produktach (Hettinga 2019). A zatem, osoby z nietolerancją laktozy nie powinny obawiać się wszystkich mlecznych produktów, na przykład mlek fermentowanych lub masła. Warto nadmienić, że probiotyki zawarte w jogurtach ułatwiają trawienie laktozy, a masło i niektóre sery praktycznie nie zawierają węglowodanów, czyli też nie mają w swym składzie laktozy. W jednej łyżce masła zawarte jest 0,01 g laktozy, w 100 g sera cheddar i parmezan jest około 0,1-0,2 g laktozy, w 100 g sera mozzarella i szwajcarskiego – 0,06-0,07 g laktozy.

Aleksandra Makowska

Marketing Manager w firmie Temar (PPH)

Popularność produktów bezlak­tozowych w ostatnich dwóch dekadach miała tendencję wzro­stową, co wiąże się również z ich rosnącą dostępnością na rynku. Wiele firm, dostrzegając potencjał tej kategorii wyrobów mlecznych, już wiele lat temu zaczęło wprowadzać do swojej oferty mleka i sery pozbawione laktozy. Prze­widuje się, że zapotrzebowanie na te produkty będzie rosnąć w najbliższych latach z uwagi na coraz więk­szą świadomość konsumentów w kwestii nietolerancji pokarmowych. Najbardziej powszechnym produktem z tej kategorii jest mleko bezlaktozowe oraz masło, jednak w sklepach pojawia się również coraz więcej pozbawionych tego cukru serów żółtych w plastrach, jak również jogurtów oraz śmietan. Dzięki temu osoby z nietolerancją laktozy, która jest jedną z najpowszech­niejszych alergii pokarmowych, mogą delektować się smakiem mlecznych produktów bez obaw o swoje sa­mopoczucie. Przybywa wiele rodzajów serów żółtych, dostępnych w wariancie bezlaktozowym – to już nie tyl­ko popularna Gouda, ale również holenderskie sery po­kroju Maasdamer czy angielski Cheddar. Nasi partnerzy handlowi optują za rozwojem oferty takich produktów głównie w zakresie serów półtwardych i twardych, gdyż taka jest specjalizacja naszej firmy. Dodatkowo, reszta asortymentu bez laktozy jest pokrywana przez wyłączną dystrybucję Minus L. Dużym powodzeniem cieszy się mleko Minus L, które jest ze względu na inny proces pro­dukcji, delikatnie słodsze niż tradycyjne mleko, co jednak nie wpływa na zwiększenie kaloryczności produktu. Do­datkowo coraz częściej konsumenci sięgają również po Mozzarellę Minus L, która zachowuje wszystkie wartości produktów nabiałowych. W naszej ofercie znajdują się zarówno sery żółte w plastrach marki Klarma, jak rów­nież sery półtwarde i twarde marki Michealangelo oraz oczywiście cała gama produktów Minus L, która jest naj­bardziej popularna wśród osób dorosłych z niedoborem enzymatycznym. Dodatkowo dla osób lubiących alter­natywę tradycyjnego mleka w swojej ofercie posiadamy również linię napojów pochodzenia roślinnego Joya, które są wolne od glutenu, laktozy i GMO.

Osoby z udowodnioną nietolerancją laktozy powinny wystrzegać się spożywania mleka tradycyjnego i zagęszczonego, gdyż w jednej szklance słodzonego mleka jest 10-12 g laktozy, a mleko zagęszczone zawiera około 40 g laktozy. Natomiast znacznie mniej tego cukru znajdziemy w jogurcie (5 g laktozy) i twarożku (2-3 g laktozy) (Kam, 2019).

Iwona Grzybowska

Prezes Zarządu w mleczarni Łowicz (OSM)

W okresie pandemii narodził się nowy trend – konsumenci po­szukują produktów zdrowych, z prostym składem, które zwięk­szą odporność na choroby. Pro­dukty bez laktozy, które do tej pory spożywane były głównie przez osoby, które cierpią na dolegliwości trawienne po produktach laktozowych, nabrały nowej wartości. Dzięki obecnemu przeświadczeniu kon­sumentów, że jeśli czegoś nie ma w składzie, to jest zdrowsze, w okresie lockdownu zanotowały bardzo wyraźny wzrost. Jako pierwsza mleczarnia w Polsce wprowadziliśmy ofertę bezlaktozową i przypisaliśmy do tej kategorii kolor zielony. Konkurencja nadała tej ka­tegorii kod kolorystyczny fioletowy i taki po dziś dzień obowiązuje. Oferta produktów bez laktozy od momen­tu jej wdrożenia prężnie się rozwija. Dzisiaj mamy 12 indeksów. Tegoroczna nowość, Śmietanka 30% bez laktozy, spotkała się z dobrym przyjęciem wśród konsumentów, ponieważ jest pierwszą, bezlaktozową śmietanką do ciast i do ubijania. Stawiając na rozwój, innowacje i wychodząc naprzeciw oczekiwaniom na­szych kontrahentów handlowych oraz klientów, podję­liśmy decyzję o inwestycji w usprawnienie linii mleka UHT bez laktozy. Dzięki niej wyeliminujemy charakte­rystyczny lekko brązowy kolor mleka i lekko karmelo­wy smak, uzyskując oczekiwany produkt bez laktozy o lekko słodkim smaku naturalnego mleka oraz biały kolor do ostatniej kropli. Nowa technologia zostanie oznakowana na kartonikach ikoną „Zawsze Białe”.

Rynek produktów bez laktozy

Z badań rynku amerykańskiego wynika, że mimo spadku spożycia mleka tradycyjnego, wzrasta spożycie mleka bez laktozy. Konsumenci, którzy nie mogą spożywać laktozy chcąc zaspokoić swoje zwyczaje żywieniowe oraz ochotę na smak mleka krowiego wybierają właśnie mleko bez laktozy, mimo że prężnie rozwija się rynek alternatywnych produktów roślinnych naturalnie niezawierających w swym składzie laktozy (Rizzo, Harwood, Drake, 2020). W Polsce rynek produktów bez laktozy wciąż się rozwija. Szeroką gamę produktów bez laktozy oferuje Grupa Mlekovita:

• mleko Wydojone bez laktozy 2% i 3,2% tł., 1 l,
• mleko Wydojone bez laktozy UHT 1,5% i 3,2% tł., 1 l i 0,5 l,
• śmietana Polska 18% tł., bez laktozy, 200 g,
• Mega Herkules mleko w proszku odtłuszczone bez laktozy, w torebkach 500 g,
• dla cateringu mleko w proszku odtłuszczone bez laktozy, w workach 20 kg.

Dostawcy mleka bez laktozy

• Grupa Polmlek: Łagodne mleko UHT 2% tł., 1 l,
• Mlekpol (SM): Łaciate 1,5% i 3,5% tł., 1 l,
• Piątnica (OSM): 1,5% i 3,2% tł., 1 l, butelka z uchwytem,
• Łowicz (OSM) mleko 1,5%, 3,2% tł., 1 l, mleko 1,5% tł., 500 ml.

Dostawcy masła bez laktozy

• Łuków (ZM): Lumiko masło ekstra 83% tł.,
• Grupa Mlekovita: masło Polskie bez laktozy, kostka 200 g,
• Łowicz (OSM): masło ekstra łowickie, kostka 200 g, kubki 125 g,
• Lactima: masełko bez laktozy 10 g.

Jacek Wyrzykiewicz

PR & Marketing Services Manager w firmie Hochland Polska

Wyniki badań wykazują, że od 15% do 30% Polaków trawi lak­tozę nieefektywnie. Ten typ nieto­lerancji pokarmowej rzadko jest wrodzony – najczęściej pojawia się z upływem czasu. Choć nie można go wyleczyć, to przy wyborze odpowiednich produktów nie oznacza to konieczności rezygnacji z ulubionych smaków. Wielu konsumentów poszukuje wyrobów dostosowanych do wymogów dietetycznych. Z tego względu w marcu tego roku wprowadziliśmy na rynek serki twarogowe Almette bez laktozy. Puszyste serki twarogowe w no­wej wersji dostarczają taką samą przyjemność smaku oraz wysoką jakość. Niezmiennie delikatne i naturalnie lekkie! W asortymencie Almette pojawiły się dwa nowe produkty, które są propozycją dla osób niemogących spożywać standardowych produktów mlecznych, ze względu na nietolerancję dwucukru mlecznego wy­stępującego w ich składzie. Ulubione smaki serka twarogowego Almette – śmietankowy i z ziołami – są już dostępne w wersji bez laktozy. Teraz osoby zma­gające się z nieefektywnym trawieniem laktozy mogą bez ograniczeń cieszyć się niepowtarzalnym smakiem Almette, który zachwyca najbardziej wyrafinowane podniebienia. Serki twarogowe Almette z nowej linii bez laktozy powstają na bazie oryginalnej receptury, z wy­selekcjonowanych, naturalnych składników i polskiego mleka. To zapewnia im gwarancję najwyższej jakości oraz przyjemność smaku. Hochland Polska utrzymuje pozycję lidera sprzedaży serów Almette. Fundamentem firmy jest ponad 500 gospodarstw, które dostarczają mleko do zakładu w Węgrowie. Rolnicy, od których kupowane jest mleko, są traktowani nie tylko jako do­stawcy – są partnerami w biznesie. Hochland wspiera modernizację gospodarstw, budowę i rozbudowę obór, zakup maszyn oraz urządzeń ułatwiających pracę i po­prawiających dobrostan zwierząt. Ponadto organizuje dla dostawców szkolenia, na które zaprasza autorytety z dziedziny ekonomiki produkcji mleka.

Dostawcy serów, serków i napojów bez laktozy

Grupa Mlekovita:

• sery podpuszczkowe: Sokół w plastrach 150 g, Gouda bez laktozy w plastrach 150 g, Lavalti w plastrach 150 g oraz w blokach ok. 3,2 kg, Gouda i Sokół bez laktozy duopak 2 x 250 g,
• ser sałatkowo-kanapkowy Favita kostka 270 g,
• twaróg półtłusty 230 g,
• serek wiejski 180 g,
• serek homogenizowany Polski 150 g: naturalny, waniliowy z dodatkiem pokruszonej laski wanilii,
• jogurt Polski o smaku gruszek, truskawek w kubkach 150 i 310 g,
• jogurt Polski naturalny w kubkach 150 g i 350 g,
• jogurt Polski pitny bez laktozy w butelkach 250 g: owoce leśne, pomarańcza-melisa, truskawkowy, waniliowy.

Mlekpol (SM):

• sery dojrzewające: Edam, Złoty Mazur, Gouda w plastrach,
• twaróg tłusty, Mazurski Smak twaróg półtłusty,
• serek wiejski,
• jogurty pitne Łaciate: jeżyna-malina, truskawka-czarna porzeczka, ananas-kokos, w butelkach po 0,25 l.

Hochland Polska:

• sery dojrzewające, po 8 plastrów: Maasdamer, Gouda, Gouda wędzona, Tylżycki, Edamski, 135 g,
• sery podpuszczkowe w blokach: Ementaler, Maasdamer,
• Almette serek twarogowy: śmietankowy lub z ziołami, 150 g.

Bakoma:

• jogurt naturalny bez laktozy, butelka 400 g.

Piątnica (OSM):

• serek wiejski bez laktozy, w kubkach 200 g.

Arla Foods:

• Lactofree serek kremowy naturalny lub z czosnkiem i przyprawami, 150 g.

Łowicz (OSM):

• śmietanka 30% tł., 500 ml,
• serek wiejski łowicki, 150 g,
• serek łowicki homogenizowany naturalny lub waniliowy z laską wanilii, 150 g,
• jogurt naturalny 2,5% tł., w kubkach 200 g,
• jogurt grecki light, w kubkach 250 g,
• maślanka naturalna bez laktozy, w butelkach 750 g.

Maluta Nowy Dwór Gdański (OSM):

• serek homogenizowany waniliowy bez laktozy 200 g,
• jogurt naturalny pełnomleczny, kubek 180 g,
• jogurt wysokobiałkowy 0% tł., kubek 180 g,
• jogurt śmietankowy naturalny bez laktozy, kubek 220 g.

Piaski (OSM):

• jogurt naturalny typ Grecki, 400 g,
• kefir, butelka 400 g.

Lactima:

• ser topiony do smarowania bez laktozy, kubek 130 g.

Robico (ZUH):

• kefir bez laktozy, butelka 400 g.

Sterilgarda Alimenti:

• serek mascarpone bez laktozy, 250 g.

Valio:

• wysokobiałkowy serek o smaku mango i wanilii, 175 g.

Literatura

1. Kam K. Lactose: How Much Is Too Much? https://www.webmd.com/digestive-disorders/features/how-much-lactose#1 (dostęp 7.1.2019).
2. Ringe, J. D., & Windler, E. (2015). Kalzium-und Vitamin-D-Substitution bei Osteoporose. Gynäkologische Endokrinologie, 13(1), 11-15.
3. Schilling, R. (2017). Some Drink Milk, Others Are Lactose Intolerant.
4. Zatwarnicki, P. (2014). Nietolerancja laktozy – przyczyny, objawy, diagnostyka. Piel. Zdr. Publ, 4(3), 273-276.
5. Hettinga, K. A. (2019). Lactose in the dairy production chain. In Lactose (pp. 231-266). Academic Press.
6. Rizzo, P. V., Harwood, W. S., & Drake, M. A. (2020). Consumer desires and perceptions of lactose-free milk. Journal of Dairy Science.
7. Rangel, A. H. D. N., Sales, D. C., Urbano, S. A., Galvão Júnior, J. G. B., Andrade Neto, J. C. D., & Macêdo, C. D. S. (2016). Lactose intolerance and cow's milk protein allergy. Food Science and Technology (Campinas), (AHEAD), 0-0.
8. Oak, S. J., & Jha, R. (2019). The effects of probiotics in lactose intolerance: A systematic review. Critical reviews in food science and nutrition, 59(11), 1675.