Produkty wysokoproteinowe: Zdrowe białka mleka

Joanna Górska
Forum Mleczarskie Handel 4/2020 (100)
© fm



Wyroby proteinowe to relatywnie nowe produkty konsumenckie na rynku polskim. Szczególne zainteresowanie produktami wysokobiałkowymi wyraźnie widać wśród osób profesjonalnie uprawiających sport, które potrzebują regeneracji i odbudowy organizmu po treningu i zawodach. Jednak od pewnego czasu zainteresowanie tego typu produktami wykazują osoby, które amatorsko uprawiają sport lub mają zwiększone zapotrzebowanie na białko na skutek wykonywanej pracy. Przemysł mleczarski dostrzegł tutaj swoją naturalną szansę.


Rola białka w diecie

Białko jest jednym z podstawowych składników odżywczych. Jego dostarczanie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ponieważ proteiny w różny sposób uczestniczą właściwie we wszystkich procesach zachodzących w organizmie.

Białko spełnia wiele ważnych funkcji: jest substancją budulcową, która odpowiada m.in. za wzrost mięśni. Jest źródłem cennych dla zdrowia aminokwasów. Bez nich nasz organizm nie mógłby funkcjonować. Niektóre aminokwasy nasz organizm jest w stanie wytworzyć samodzielnie (aminokwasy endogenne), jeżeli dostarczymy mu niezbędnych ku temu odpowiednich surowców, inne musimy dostarczyć wraz z dietą w odpowiednich ilościach (aminokwasy egzogenne).

Co to są produkty wysokobiałkowe?

Produkty wysokobiałkowe są skierowane głównie do osób, które na co dzień uprawiają aktywność fizyczną. W związku z tym, że intensywny trening powoduje uszkodzenia mięśni, do ich regeneracji i rozwoju potrzebne są większe ilości białka. Dlatego też profesjonalni sportowcy stosują produkty, które uzupełniają ich dietę w łatwo przyswajalne białko, które przyczynia się do szybszej regeneracji mięśni i szybszego powrotu do kolejnej rywalizacji albo treningu. Produkty te mogą być zamiennikami tradycyjnych posiłków lub dodatkami do klasycznego żywienia.

© fm

Przy podejmowaniu decyzji o stosowaniu tego typu produktów warto zastanowić się czy na pewno w danym momencie ich potrzebujemy. Czy nasz wysiłek fizyczny mógł spowodować uszkodzenia mięśni i tym samym obniżenie naszej formy i wyników. Przy podejmowaniu decyzji warto pamiętać, że dziennie człowiek traci 30 g białka ze swojej masy ciała. Osoba, która nie ćwiczy regularnie do optymalnego funkcjonowania potrzebuje 0,8 g białka na kilogram beztłuszczowej masy ciała dziennie. U sportowców straty te mogą być nawet 3-krotnie wyższe. U osób trenujących sporty wytrzymałościowe zapotrzebowanie wzrasta do 1,4 g/kg m.c., a u sportowców siłowych – do 2 g/kg m.c. Dlatego też w przypadku sportowców i osób aktywnych fizycznie czasem trudno pokryć zapotrzebowanie organizmu na białko samą dietą i potrzebują oni profesjonalnej pomocy dietetyka, który ustawia im dietę pozwalającą na zniwelowanie strat białka w organizmie.

Moda na ruch i aktywność fizyczną wykreowała potrzebę sportowców-amatorów na wspomaganie organizmu podobnymi do profesjonalnych produktami, ale adekwatnymi do ich potrzeb. Dlatego powstały specjalistyczne produkty uzupełniające deficyty składników w naszym organizmie.

Mleko: wieloaspektowa żywność funkcjonalna

Mleko jest nazywane naturalnym produktem funkcjonalnym. Zawiera wiele korzystnych dla organizmu składników, które mądrze wykorzystane mogą z powodzeniem urozmaicić naszą dietę o cenne składniki. Jednym z cennych składników mleka jest białko i jego frakcje.

Przemysł mleczarski oferuje szeroką gamę produktów, które łatwo mogą pomóc w uzupełnieniu białka w diecie. Branża oferuje profesjonalne odżywki dla sportowców bogate w białka serwatkowe, jak również produkty wzbogacone w białko, skierowane do indywidualnych konsumentów o umiarkowanym lub lekko podwyższonym zapotrzebowaniu na białko w związku z wykonywaną przez nich pracą lub aktywnością fizyczną.

Rodzaje białek stosowanych w produktach o podwyższonej zawartości białka:

Istnieją różne źródła białka. Wśród najpopularniejszych wskazać należy białka serwatkowe, kazeinę, białka jaja, białka wołowe oraz białka roślinne z soi.

Białko serwatkowe

Białko serwatkowe należy do głównych białek mleka, znajduje się w płynie powstającym po ścięciu się mleka. Pozyskuje się je z mleka przez mikrofiltrację lub wymianę jonową. Białko serwatkowe jest łatwo trawione i szybko wchłaniane. Dzięki temu bardzo dobrze wspomaga regenerację potreningową. W około 50% składa się z aminokwasów egzogennych (niezbędnych, niewytwarzanych przez organizm), w tym 23-25% to BCAA, czyli aminokwasy rozgałęzione, które zmniejszają tempo rozpadu białek mięśni podczas treningu i tuż po nim. Aminokwasy białka serwatkowego stymulują wytwarzanie silnego przeciwutleniacza glutationu i wspomagają układ odpornościowy. Białko to zwiększa wydzielanie w wątrobie hormonu anabolicznego IGF-1, który pobudza produkcję białek i rozrost tkanki mięśniowej.

Odżywki z białkiem serwatkowym występują w postaci koncentratów, izolatów i hydrolizatów o różnych wskazaniach do zastosowania.

Koncentrat jest najtańszą odżywką białkową, a hydrolizat najdroższą. W koncentracie znajduje się 70-85% tego składnika, a w izolacie nawet 95%. Białko z koncentratu wchłania się wolniej niż z izolatu i hydrolizatu. Koncentraty i izolaty białka serwatkowego pozyskuje się z serwatki poprzez mikrofiltrację lub wymianę jonową. W hydrolizacie dodatkowo białka zostają poddane hydrolizie, czyli „rozcinaniu” długiego łańcucha białkowego na dużo mniejsze polipeptydy. To sprawia, że aminokwasy z tego preparatu wchłaniają się najszybciej – w ciągu 15-60 minut od spożycia. Hydrolizat może zawierać blisko 100% białka, jest pozbawiony substancji słodzących, przez co ma gorzki smak. Odżywka białkowa w postaci koncentratu charakteryzuje się najwyższym udziałem węglowodanów i tłuszczów spośród trzech preparatów.

Kazeina

Kazeina jest drugim co do ważności białkiem mleka i znajduje się we frakcji stałej po jego ścięciu się. Tworzą ją większe cząsteczki białka, przez co jest trawiona i wchłaniana dużo wolniej niż białko serwatkowe. Składniki trawienia kazeiny są uwalniane do 7 godzin od jej spożycia. Z tego powodu poleca się ją jako dodatek do ostatniego posiłku przed snem. Kazeina zawiera około 20% aminokwasu glutaminy, który zmniejsza uszkodzenie mięśni podczas intensywnego treningu i zapobiega osłabieniu układu odpornościowego wynikającego z intensywnego wysiłku.

Ciekawostka: inne źródła białka

Białko sojowe

Kolejnym stosowanym w przemyśle białkiem jest białko roślinne pochodzące z nasion soi. Ma najlepszy skład aminokwasowy spośród źródeł roślinnych. Zawiera dużo argininy, która przyspiesza potreningową regenerację mięśni. Niestety produkty sojowe budzą dużo kontrowersji, szczególnie w aspektach wpływu na poziom testosteronu u mężczyzn, męską płodność oraz pracę tarczycy.

Białko jaja

Białko jaja jest białkiem wzorcowym, ma taki skład i proporcje aminokwasów, które są najbardziej optymalne dla organizmu człowieka. Białko jaja jest bogate w BCAA, a szczególnie w leucynę odpowiedzialną za efekt anaboliczny. Odżywki z białka jaja są wyraźnie droższe od pozostałych.

Joanna Kołodyńska, Dyrektor Marketingu Grupy Polmlek

Joanna Kołodyńska

Dyrektor Marketingu Grupy Polmlek

Grupa Polmlek z powodzeniem wprowadziła na rynek markę 4lifeEnergy, dedykowaną dla ludzi aktywnie trenujących, dba­jących o kondycję, zdrowie i wy­gląd. Nasze smakowe mieszanki na bazie białka ser­watkowego zagwarantują doskonałe efekty, a przy tym są po prostu smaczne. Dostępne są w workach 700 g i w saszetkach 30 g. Do wysokoproteinowych produk­tów dołączyły jogurty Polmlek w trzech smakach: na­turalnym, z borówką amerykańską oraz z truskawkami i czerwoną porzeczką. Są to jogurty z odtłuszczonego mleka – zawartość tłuszczu to 0%, natomiast zawar­tość białka w smakowych wersjach to 9 g na kubek, a w przypadku naturalnego aż 13 g na kubek. Produkty proteinowe wskazane są nie tylko w diecie osób ak­tywnych fizycznie, lecz także w diecie osób w okresie rekonwalescencji, po przebytych zabiegach chirurgicz­nych, po wyczerpującym leczeniu, z zaburzeniami łak­nienia lub zmagających się z przewlekłymi chorobami wyniszczającymi organizm.

Białko wołowe

Białka wołowe pochodzą z tkanki łącznej – ścięgien i chrząstek, co stwierdza się na podstawie ich składu aminokwasowego. Mają podobną wartość odżywczą jak białka roślinne, zawierają niewiele tłuszczu, brakuje im też niektórych aminokwasów egzogennych.

Szybkość wchłaniania białka a ich zastosowanie

Białka w preparatach dzieli się na podstawie szybkości wchłaniania i to determinuje ich zastosowanie. Do białek szybkowchłanialnych zalicza się białko serwatkowe w postaci izolatu i hydrolizatu, białko sojowe i białko wołowe. Pośrednim czasem wchłaniania charakteryzują się koncentraty białka serwatkowego. Białka wolnowchłanialne to kazeina i białko jaja.

Podział nabiałowych produktów wysokobiałkowych

Produkty wysokobiałkowe dzielą się na kilka kategorii. Najbardziej popularne są jogurty, szejki oraz napoje mleczarskie. Są to produkty wygodne, najczęściej pakowane w małe gotowe do szybkiego opróżnienia butelki. Produkty wysokobiałkowe znajdujemy także w kategorii deserów oraz serków. Całkowicie odrębną kategorię stanowią wszelkiego rodzaju koncentraty białka.

Ostrożne kuszenie smakiem

Producenci zachowują się dość ostrożnie jeżeli chodzi o smaki. Oferowane produkty są o sprawdzonych smakach: naturalnym, waniliowym, truskawkowym, bananowym lub czekoladowym. Pomału widać jednak ożywienie i na rynku pojawiają się oryginalne kompozycje smakowe, tj. malina z granatem i żeńszeniem, banan z granatem i błonnikiem, mango z marakują i owsem, truskawka z kiwi, jagoda, wanilia z truskawką i czerwoną porzeczką; tropikalne: marakuja z papają, pomarańczowy czy kokos z ananasem.

Opakowania jednostkowe

Kolejnym ciekawym tematem w kwestii produktów o wysokiej zawartości białka jest sposób ich pakowania. Najbardziej popularnymi opakowaniami są wszelkiego typu butelki z zakrętkami lub kapslami ochronnymi (Bakoma, Piątnica OSM, Arla Foods Polska, Ehrmann Polska, Müller Polska, Zott Polska). Obecne na rynku plastikowe butelki mają pojemność od 225 do nawet 475 g. Najbardziej popularna jest objętość 230-250 g. Na rynku są też butelki kartonowe z zakrętką 350 g (Grupa Mlekovita).

Kolejną wersją opakowań są płaskie pojemniczki PET z platynką. Opakowania te zawierają 150-200 g produktu. W opakowania tego typu pakowane są gęste jogurty do jedzenia łyżeczka, skyr, desery oraz serki. Formą pakowania popularną dla sportowców i osób uprawiających sporty są saszetki, w których znajduje się produkt łatwy do rozpuszczania w płynnych wyrobach mleczarskich oraz torby o różnej pojemności.

Literatura

  1. Materiały własne autorki.
  2. Strony własne producentów.
  3. https://zywienie.abczdrowie.pl/bialka
  4. https://wformie24.poradnikzdrowie.pl/odzywianie/suplementy-i-odzywki
  5. https://zywienie.abczdrowie.pl/bialka
  6. https://pl.wikipedia.org/wiki/Bia%C5%82ka
  7. https://www.ekologia.pl/kobieta/zdrowie/bialko-wlasciwosci-sklad-i-wystepowanie-produkty-bogate-w-bialko,23298.html