Opakowania: Najciekawsze trendy minionego roku

Globalny rynek spożywczy przechodzi trudny okres, głównie związany z problemami natury politycznej i eksportowej. Zmniejszenie wolumenów, w związku z wysyceniem rynków krajowych oraz międzynarodowych (azjatyckich) w znacznym stopniu utrudnia dynamiczniejszy rozwój branży.

Pomimo wielu problemów rynku globalnego sektor mleczarski wydaje się dawać sobie radę i działa relatywnie dobrze w kontekście zaistniałej sytuacji. Na rozwój branży mają wpływ m.in. wzrost populacji, urbanizacja miast, rozwój nowych grup docelowych, wzrost dochodów ludności oraz wzrastające zapotrzebowanie na mleko i jego przetwory, które wpisują się w ideę korzyści dla zdrowia. Mleko i jego przetwory są cenione za walory odżywcze, wysoką podaż białka, wapnia oraz witamin i innych składników mineralnych.

Na co zwracają uwagę konsumenci

Współcześni konsumenci oczekują od producentów przede wszystkim szeroko rozumianej transparentności informacji o produktach na każdym etapie produkcji. Wyraźnie widać po stronie konsumentów potrzebę spożywania produktów „czystych w składzie”, bez dodatków. Chcą spożywać żywność nie tylko wysokiej jakości technologicznej, wolną od sztucznych barwników, konserwantów, polepszaczy struktury. Jeżeli już to wszelkie dodatki powinny być naturalne. Badania amerykańskie Deloitte wskazują, że już 74% konsumentów w krajach wysokorozwiniętych szczegółowo czyta etykiety i analizuje skład.

Oczywiście ważne są też ich cena, smak oraz wygoda użytkowania. To, na co zwracają uwagę klienci to chęć zakupu produktów zaspokajających ich potrzeby prozdrowotne, spełniające zasady bezpieczeństwa żywieniowego oraz produkty spełniające konkretne potrzeby w grupach docelowych – dzieci i młodzież, seniorzy, kobiety, mężczyźni czy osoby aktywne fizycznie.

Coraz większą popularnością cieszą się produkty wytwarzane z mleka krów żywionych paszami bez GMO oraz produkty otrzymywane z mleka organicznego. Bardzo wyraźnie rośnie zainteresowanie produktami naturalnymi, wytwarzanymi wręcz organicznie jak za dawnych czasów.

Wśród produktów najczęściej poszukiwanych przez konsumentów są także wyroby funkcjonalne, w tym: bezlaktozowe, obniżające poziom cholesterolu, korzystnie działające na osoby w podeszłym wieku oraz dogodne dla osób uprawiających sport i aktywność fizyczną. Ważnym zagadnieniem dla specjalistów do tworzenia nowych produktów są osoby starsze, w okresie rekonwalescencji, schorowane, cierpiące na otyłość oraz cukrzycę. Osoby te potrzebują dobrze sprofilowanej diety, a odpowiednio dopasowane do ich potrzeb produkty mleczarskie z pewnością mogłyby wpisać się do ich codziennego menu.

Sektor mleczarski jest w bardzo dobrej sytuacji i w dość szerokim zakresie może spełnić coraz bardziej wygórowane oczekiwania konsumentów. Mleczarstwo dość skutecznie wykorzystuje naturalne walory mleka, tj. zawartość białka, witaminy i składniki mineralne wspomagając konsumentów w prawidłowym żywieniu oraz pomagając utrzymać organizm w dobrej kondycji przez kolejne lata.

Bardzo często produkty mleczarskie są, ze względu na swoisty unikatowy charakter, projektowane w celu spełnienia konkretnych potrzeb organizmu. Przykładem takich produktów są m.in. napoje fermentowane, które wzbogacają nasz organizm nie tylko o solidną porcję białka, ale są także bogate w mikroflorę, która reguluje pracę układu pokarmowego. Innym przykładem są produkty mleczarskie zawierające elementy obniżające poziom cholesterolu we krwi, witaminy, kwasy omega 3 i DHA.

W krajach wysokorozwiniętych dużą uwagę przyciąga sektor osób aktywnie uprawiających sport. Mleko już w swojej naturze zawiera wiele cennych składników, które wykorzystywane są do produkcji wyrobów dedykowanych tym konsumentom. Wykorzystywane są białka mleka, witaminy i składniki mineralne. Najczęściej produkowane są przez znanych i cenionych producentów z długoletnim doświadczeniem technologicznym i zapleczem naukowym R&D. Produkty te sprzedawane są zarówno w sklepach tradycyjnych jak i specjalistycznych. Wyroby te pakowane są w wygodne jednorazowe opakowania i służą do szybkiego zaspokajania potrzeb konsumenckich osób z tego segmentu.

W związku ze starzeniem się społeczeństwa coraz ważniejszą grupą docelową stają się osoby starsze. Pomału, ludzie starsi przestają się wstydzić tego, że zaliczają się do grupy seniorów i z zainteresowaniem poszukują produktów specjalnie dla nich zaprojektowanych. Produkty skierowane do nich powinny przede wszystkim odpowiadać na ich potrzeby żywieniowe, tj. niedobory składników odżywczych, utrata siły mięśniowej, osłabione kości, zaburzenia układów odpornościowych, pokarmowych, krążenia itp. Powinny być bogate w dobrze zbilansowane ilościowo białko, tłuszcze i węglowodany oraz witaminy i składniki mineralne. Powinny być łatwe do przełknięcia, pogryzienia, a także pakowane w jednorazowe, wygodne, łatwo otwieralne opakowania. Produkty mleczarskie doskonale się do tego nadają. Wart zaznaczenia jest fakt, że w wielu krajach dochodzi do spadku konsumpcji samego mleka. Dlatego wielu producentów koncentruje się na wymyślaniu różnego typu zamienników czystego mleka. Jednym z kierunków jest produkcja różnego typu wysokobiałkowych przekąsek, w tym sera, w różnych wariantach, zarówno smakowych a także koncepcyjnych miksach.

Dość ciekawym trendem jest produkcja przekąsek serowych pozwalających na szybkie zaspokojenie głodu. Małe, indywidualnie pakowane „jednogryzowe” („one bit size”) przekąski serowe (kostki, figurki, pałeczki) sprzedawane są indywidualnie lub łączone z innymi dodatkami, tj. specjalistyczne wędliny, owoce i warzywa (sałaty, marchewki, oliwki, suszone pomidory). Tego typu przekąski mogą być sprzedawane w normalnych sklepach jak również w maszynach vendingowych. Produkty te są konsumowane w domu oraz jako składnik szkolnej lub śniadaniowej przekąski.

W Europie Zachodniej zauważa się też trend do zakupu pełnotłustych produktów postrzeganych obecnie (po wieloletnim zachwycie nad produktami chudymi) jako bardziej smaczne, sycące i zdrowsze. Na rynku można spotkać całą gamę dumnie prężących się etykiet, podkreślających ich „pełnotłusty smakowity charakter” (mleka, jogurtów czy serów).

Rośnie moda na wyroby niskosłodzone i o obniżonej kaloryczności. Trend ten szczególnie rozwija się w przekąskach i mlecznych lodach. Godnym podkreślenia jest fakt, że coraz częściej obniża się jednostkową masę produktów i odchodzi od znacznych dotychczas standardowych ilości (400 na 370 g, 180 na 165 g). Ma to na celu zmniejszenie jednostkowego spożycia produktu (mniej jemy) oraz niewątpliwie opłacalność produkcji, w świetle rosnących kosztów. W kategorii jogurtów też widać wiele zmian. Jogurty greckie nadal są bardzo popularne, ale coraz częściej postrzega się je jako standardową ofertę na półce. Wyraźnie widać chęć ożywienia kategorii, poprzez oferowanie produktów z pełnego mleka i ze zmniejszoną ilością cukru. Podobnie rzecz ma się z produktami islandzkimi (skyr), gdzie uwagę zwraca się na obniżenie ilości cukru i kontrolowanie ilości białek.

Systematycznie rozwijającą się kategorią są produkty bezlaktozowe, których produkcja jest ukierunkowana na zainteresowanie osób mających problem z tolerowaniem laktozy oraz zapobieżenie ich ucieczkom do produktów alternatywnych. Z technologicznego punktu widzenia rośnie zainteresowanie produktami powstającym na bazie technologii ultrafiltracji membranowej.

Najważniejsze trendy w opakowaniach minionego roku

Jednym z elementów koncepcji produktowej jest opakowanie. Obecnie jest to wyznacznik standardów intelektualno-technologicznych obowiązujących w firmach oraz wizytówka rozumienia współczesnych trendów obowiązujących na rynku.

W minionym roku wśród trendów obserwowanych na rynku wysuwały się na czoło koncepcje tworzenia minimalistycznych i jak najprostszych graficznie opakowań, zarówno w formie jak i wizerunku. Preferowanymi kolorami były delikatne kobiece pastele. Wizerunek wielu opakowań nawiązywał do natury, korzeni powstania, regionu lub popularnego stylu vintage. Liternictwo skłaniało się raczej do prostych, dużych, bardzo czytelnych liter. W trendach ostatniego roku w opakowalnictwie pojawiały się też fotografie, zdjęcia plakatów oraz fantazyjne znaki graficzne. Niektórzy producenci stosowali nieśmiało wbudowane efekty holograficzne oraz mieniące się na opakowaniach gradienty. Dużą rolę przywiązywano do tworzenia opakowań, które dobrze będą się sprzedawały w kanale e-commerce.

Marek Pawlak

Dyrektor Zarządzający w firmie Schur Flexibles Poland

W dobie dynamicznych zmian związanych z troską o ekologię i recykling zakłady mleczarskie przywiązują coraz większą wagę do wprowadzania innowacji. Jest to też dla nich jeden ze sposobów wyróżnienia się wśród silnej konkurencji. Proponowane przez nas innowacje są odpowiedzią na potrzeby współczesnych konsumentów. Dzięki nim zakłady mleczarskie mogą pochwalić się opakowaniami najwyższej jakości. W designie opakowań nadal dominują trendy sprzed kilkunastu lat. W dużej mierze jest to podyktowane przyzwyczajeniami konsumentów – wybierają marki, które dobrze znają, zarówno pod kątem zawartości jak i samego opakowania. Branża mleczarska i serowarska coraz chętniej otwiera się na nowości. Jedną z największych innowacji są kolejne rozwiązania opakowań do powtórnego zamknięcia. Największą i najważniejszą innowacją zaproponowaną przez naszą firmę jest rewolucyjne opakowanie FlexiClose(re). Jest to w 100% recyklingowe opakowanie typu zamknij-otwórz się. Każda jego składowa jest przystosowana do ponownego wykorzystania. Za to rozwiązanie otrzymaliśmy główną nagrodę German Packaging Award 2018. W swojej ofercie mamy także w pełni recyklingowy worek typu shrink do dojrzewania serów lub folie pod flowpacki. Jako Schur Flexibles Poland oferujemy naszym klientom pełne wsparcie, od projektu, produkcję, aż do stworzenia finalnego opakowania.

Wprowadzanie innowacji wiąże się z pewnymi kosztami, ale finalnie przynosi oszczędności. W dobie rosnących obostrzeń dotyczących ochrony środowiska brak dostosowania produktów do rygorystycznych wymagań będzie powodował nakładanie kar finansowych. Dla naszych klientów prowadzimy działania edukacyjne, podczas których pokazujemy jak wiele jesteśmy w stanie zyskać poprzez wdrażanie innowacji.

Polski rynek a trendy rynkowe

Analizując wdrożenia i aktywności producenckie na rynku polskim wydaje się, że nasi producenci całkiem dobrze dostosowują się do światowych trendów. Na naszym rynku znajdują się wszystkie kategorie produktów wymaganych współcześnie od branży mleczarskiej.

W minionym roku niewątpliwie duży nacisk producenci kładli na ofertę produktów wytwarzanych z mleka krów żywionych paszą bez GMO oraz z mleka organicznego (bio). W kategorii producentów wyrobów wytwarzanych z mleka krów żywionych paszą bez GMO i (oficjalnie anonsują to na opakowaniach) są m.in. Grupa Mlekovita, Mlekpol (SM), Hochland Polska (m.in. sery twarde i serki do smarowania), Ryki (SM) (sery twarde), Spomlek (SM) oraz Piątnica (OSM) (mleko, serki, jogurty greckie, serki wiejskie).

W kategorii producentów wyrobów bio na pierwsze miejsce wysuwają się Grupa Mlekovita, Piątnica (OSM) (mleko, serki, śmietany) oraz Bakoma (bio jogurty, serki), które wdrożyły linie produktowe, które wpisują się w ten trend oraz firmy importujące tego typu produkty (Temar PPH, produkty marki Andechser).

Kolejnym trendem realizowanym przez polskich producentów jest produkcja wyrobów spełniających wytyczne czystej etykiety. Coraz więcej producentów stosuje coraz prostsze technologie i pozbywa się ze swoich produktów dodatków tj. konserwanty, barwniki, zagęszczacze. Tego typu ukłon w stosunku do konsumentów w ostatnim okresie poczyniły m.in. Hochland Polska, Grupa Mlekovita, Piątnica (OSM), Mleczarnia Turek, Maluta Nowy Dwór Gdański (OSM) oraz Kruszwica (ZT).

Kolejnym rozwijanym trendem jest produkcja wyrobów, w których redukuje się poziom cukru, a tym samym ilość zbędnych kalorii. W tego typu produktach specjalizują się m.in. firmy Zott Polska oraz Lactalis Polska.

Produkty dla seniorów w Polsce nie są jeszcze popularne. Niemniej jednak pewne eksperymenty są czynione. W minionym roku tego typu produkty spróbowała włączyć do swojego portfolio Bakoma. W jej portfolio znalazły się m.in. Jogurty naturalne Senior Active (kubek, butelka).

Jeżeli chodzi o nowe wdrożenia produktowe to godne uwagi są rebrandingi opakowań lub linii produktowych firm: Bakoma (linia Bio, linia dla Seniorów), Grupa Mlekovita (m.in. linia jogurtów bezlaktozowych, linia sera Polskiego), Łowicz (OSM) (rebranding marki w nowym stylu nawiązującym do regionu).

Co nas czeka w najbliższym roku…

Przed producentami stoi wiele wyzwań. Z jednej strony muszą utrzymać produkcję na optymalnym, ekonomicznie uzasadnionym poziomie, a z drugiej strony – oferować nowe innowacyjne i konkurencyjne produkty. Obecnie do ich zadań należy nie tylko zapakowanie swojej produkcji w opakowania, które bezpiecznie dowiozą ich zawartość do punktów sprzedaży i domu konsumenta, ale zaoferowanie czegoś nowego i intrygującego dla zmysłów i kieszeni konsumenta. Nie należy się spodziewać rewolucyjnych pomysłów, jeżeli chodzi o same produkty. Dalej będzie eksploatowany obszar czystej etykiety, naturalności i prozdrowotności produktów. Należy się liczyć jeszcze bardziej z rosnącym naciskiem i wrażliwością ze strony konsumentów na poziom bezpieczeństwa kupowanej żywności oraz wiarygodności firm i jej odpowiedzialności społecznej.

Jednym z elementów gry marketingowej jest opakowanie. Przed projektantami opakowań i producentami rodzą się kolejne nowe wyzwania. A jak wydaje się – jest o co walczyć. Jak przewidują analitycy rynku globalna wartość rynku opakowań na świecie w 2020 roku szacowana jest na poziomie 1 bln USD (w 2015 r. 839 mld USD).

Monika Lipska

Dyrektor Handlowy w firmie Torpol

Od początku istnienia firmy interesowały nas opakowania przeznaczone dla sektora mleczarskiego. W związku z tym wdrożyliśmy i nadal pracujemy nad wprowadzeniem na rynek worków aktywnych, funkcjonalnych i dostosowanych do potrzeb tej branży.

Źródłem pomysłów naszych innowacji są wyniki badań B+R, badania marketingowe oraz obserwacje trendów opakowaniowych w nowoczesnych zakładach przetwórstwa mleczarskiego w Polsce i za granicą. Jednym z wdrożonych przez ostatnie lata produktów jest worek papierowy z folią barierową – w nikłym stopniu przepuszczającą parę wodną i gazy. Jest to koncepcja, która dzięki zastosowanym surowcom stwarza warunki, w których produkt przez dłuższy czas będzie w pełni zachowywał swoje walory i właściwości. To aktywne opakowanie ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa żywności jak i przedłużenie trwałości produktu.

Naszą przewagą, której nie mogą jeszcze zaoferować nasi konkurenci jest także wdrożenie technologii Z-fold. Technologia ta jest najbezpieczniejsza pod względem ryzyka zanieczyszczenia produktu, ponieważ uzbrojenie worka we wkładkę foliową odbywa się bez ingerencji człowieka.

Uważna obserwacja trendów w produkcji i handlu produktów proszkowanych w mleczarstwie, skłoniła nas do zainwestowania także w drukarnię wielokolorową. Zauważyliśmy tendencję do zwracania uwagi na większą estetykę oraz design worków papierowych do proszków mlecznych. Coraz częściej standardowe, szare worki zastępowane są przez worki białe z bardzo ciekawymi, kolorowymi nadrukami. Kolejnym produktem, który jest efektem naszych prac badawczych oraz współpracy z jedną z polskich mleczarni są testowane i wdrażane worki papierowe, które cechują się szybkim zamykaniem i szybkim otwieraniem – Hot Lock Sack/Easy Open Sack.

Jest to produkt dostosowany do najnowocześniejszych systemów pakowania, które wdrażane są przez wiodących producentów maszyn pakujących. Innowacyjne opakowanie daje szansę na wyróżnienie się w szerokiej gamie produktów i jest olbrzymią wartością dodaną. Wygoda użycia opakowania oraz estetyka są podstawowym elementem, który interesuje odbiorcę.

Innowacja nie może być jednorazowym wydarzeniem. Powinna stanowić strategię firmy. Trzeba znać wymagania klienta i razem z nim szukać innowacyjnych rozwiązań nie tylko dla swojej działalności, ale także dla strategii klienta.

Inwestycje w nowoczesne i innowacyjne rozwiązania w sektorze opakowań są kosztowne i wymagają przemyślanych decyzji, uważnej obserwacji oraz budowania partnerstwa z obecnymi i przyszłymi odbiorcami. Największą satysfakcję przynosi obopólne zadowolenie oraz możliwość dalszego rozwoju, z korzyścią dla obu stron.

Na sezon 2018/2019 przewiduje się kilka innowacyjnych koncepcji, mających na celu zwrócenie uwagi na produkt oraz budowanie jego unikatowej osobowości. Wiele trendów zaczerpnięto z segmentów rynku, m.in. mody czy produktów luksusowych. Być może niektórych koncepcji nie da się zastosować bezpośrednio w mleczarstwie, ale warto zerknąć co ciekawego w zakresie opakowalnictwa dzieje się na świecie.

Coraz lepiej rozwijać się będą produkty w opakowaniach spersonifikowanych w stosunku do konsumenta, zawierających produkty projektowane według idei tzw. przejrzystej, czystej etykiety. Według analityków rynku więcej też pojawi się opakowań produktów marek własnych sieci handlowych. Wśród trendów rynkowych wymieniane są opakowania w stylu vintage.

W najbliższym okresie należy spodziewać się większej liczby opakowań w wyrazistych, ostrych kolorach uzupełnianych efektami specjalnymi. W opakowalnictwie pojawią się takie pomysły jak wzornictwo o charakterze, formie i kolorystyce zbliżonej do neonu. Odkryjemy gradienty nadruków z fragmentami natury w tle, otulone rozproszonym, przymglonym nadrukowanym światłem). Na rynku mogą też pojawić się dynamiczne, geometryczne i techniczne wzory oraz powierzchnie ubrane w hologramy czy nadruki 3D. W bardziej luksusowych segmentach rynku znajdziemy ekskluzywne opakowania o ciemniejszych kolorach, wzbogacone w „à la” diamentowe błyszczące nadrukowane ozdoby i gadżety.

Przeciwieństwem do opakowań w nurcie „glamour” będą opakowania minimalistyczne, chłodne i naturalne w wyrazie, zwracające uwagę na ochronę środowiska oraz dbałość o naturę. Wyraźnie widać tendencję do produkcji mniejszych objętościowo opakowań zużywających mniej materiału na opakowanie. Wart zauważenia jest fakt, że coraz większy udział w rynku będą miały opakowania z miękkich materiałów oraz dedykowane kanałowi e-commerce.

Jednym z ciekawych trendów jest coraz bardziej rozwinięta digitalizacja nadruków. Bardzo często tego typu technika pozwala na większą elastyczność nadruku oraz personifikację opakowań. W związku z możliwościami technologicznymi tej metody coraz więcej firm ceni sobie szeroki wachlarz możliwości tego typu nadruków i odchodzi od tradycyjnych analogowych metod produkcji.

Z roku na rok świadomość konsumentów wzrasta. Konsumenci są coraz bardziej wymagający, stawiają produktom mleczarskim coraz więcej wymagań. Blisko 55% konsumentów jest skłonnych zapłacić nawet o 10%, a 23% nawet więcej o 10-20% za produkty o korzystniejszym profilu żywieniowym i jakościowym spełniających ich wymagania.

Dla konsumentów jest ważne jak i gdzie zwierzęta były hodowane, jaką jadły paszę, w jakich warunkach pozyskiwane są surowce oraz produkowane są wyroby końcowe. Na Zachodzie zauważa się chęć spożywania produktów z mleka krów wypasanych w czystym, ekologicznym, zielonym środowisku (ang. grass-fed). Produkty takie zaczynają stanowić bardzo dochodową niszę produktową.